Farklı Kan Grubuna Sahip İnsanlar Neden Birbirine Kan Veremez?-Neden Farklı Kan Grupları Oluştu?
Hitman
Mart 01, 2018
0
Neden insanlarda birden fazla kan grubu bulunmaktadır?
Bilim
insanlarının bu soruya verdiği cevap, eski zamanlarda insanların farklı
bulaşıcı hastalıklara karşı bağışıklık geliştirmek için farklı kan
gruplarına sahip olacak şekilde evrimleştiğidir.
Örneğin kan grubu 0 ve B olanlar, sıtma hastalığına karşı diğer kan gruplarına göre daha yüksek dirence sahiptir.
Sıtma hastalığının sebep olduğu ölümlerin yüksek olduğu Afrika kıtası
gibi yerlerde, 0 ve B kan grupları evrimsel bir avantaj sağlamaktadır.
Çünkü sıtmanın enfekte ettiği hücreler, 0 ve B tipi kan hücrelerinde
fazla tutunamamakta, böylece bu kan gruplarına sahip insanlar sıtmaya
yakalanmaları durumunda daha az hastalanmaktadır.
Farklı kan grubuna sahip insanlar birbirlerine kan verememektedirler; verdikleri takdirde ise sonuçlar ölümcül olabilir.
İnsanların kanları, alyuvarlarındaki aglütinojenlerin (antijen) çeşitlerine ve durumuna göre gruplandırılmıştır. Bildiğimiz gibi, 0 (sıfır), A, B, AB
olmak üzere dörde ayrılan kan gruplarından 0 (sıfır) grubu kanın
alyuvarlarında aglütinojen yoktur. A grubu alyuvarlarda A antijeni, B
grubu alyuvarlarda B ve AB grubu alyuvarlarda hem A hem B
aglütinojenleri bulunur. Bu çeşitliliğin sebebine bilim insanlarının
verdiği cevap ise, insanların farklı bulaşıcı hastalıklara karşı
bağışıklık geliştirmek için, farklı kan gruplarına sahip olacak biçimde
evrimleştiğidir
Kan gruplarında önemli olan bir diğer nokta ise, alyuvarlarda Rhesus faktörü adı verilen bir maddenin bulunup bulunmamasıdır. Rhesus faktörü kısaca Rh
faktörü olarak bilinir. Kanda bulunup bulunmamasına göre Rh pozitif (+)
ve negatif (-) olarak değerlendirilir. İnsanların yüzde 15'inde Rh
faktörü olmadığı belirlenmiştir. Rh testleri bilhassa hamilelik
dönemindeki kadınlar için oldukça büyük önem taşımaktadır; çünkü eğer
anne Rh-, bebek babadan dolayı Rh+ kan grubuna sahip ise,
annenin bağışıklık sistemi bebeğin kanını yabancı bir madde olarak
algılayıp antikor üretmeye ve bebeğe saldırmaya başlayacaktır.
Bir insandan diğerine kan aktarılması yani transfüzyon
yapılırken hem kan gruplarına hem de o gruplarda Rh faktörünün bulunup
bulunmadığı göz önüne alınır. Kanında Rh faktörü barındırmayan kişiye Rh
faktörlü kan verilemez. 0 grubu kanı olan bir insan, yalnız kendi
grubundan kan alırken; hem kendi grubuna hem de diğer gruplara kan
verebilmektedir, çünkü alyuvarlarında aglütinojen yoktur. 0 grubu kanı
olanlar bu sebepten ötürü genel verici olarak isimlendirilirler. AB lan
grubu olan biri, her gruptan kan alabilir; çünkü alyuvarlarında hem A
hem de B aglütinojenleri barındırmaktadır ve bu sebeple de kendi kan
grubundan başka kan gruplarına kan veremez. Diğer türlerden kan
alabildikleri için de genel alıcı olarak isimlendirilirler.