Uydular genellikle üç farklı yörüngeye yerleştirilir. Yeri gözleyen uydular alçak yörüngeye (Low Earth Orbit, LEO) yerleştirilir. Bunların içinde bir çok casus, meteoroloji ve yeri inceleyen uydular vardır. LEO yörüngeleri 160 km’den başlar, 2000 km’de biter. Bu uydular genellikle yerin kutup noktalarından geçer.
Orta yüksekliğe (Medium Earth Orbit, MEO) yerleştirilen uyduların yüksekliği ise 2000 km’den başlar, 35 786 km’ye kadar uzanır. Bunların çoğu da 20 400 km yüksekliktedir ve dönemleri 12 saattir. Bu tür yörüngeler yerin ekvator düzlemi ile belirli bir açı yaparlar.
Üçüncü tür yörünge yer eşzamanlı (GEostationary Orbit, GEO) olanlardır ve bu uydular yer ekvatoru üzerinde, 35 785 km yüksekte ve dolanma dönemleri yer ile aynıdır. Hemen anlaşılıyor, tüm TV uyduları bu tür yörüngede bulunur. Uydu çanağınızı bir kez TÜRKSAT’a ayarlıyorsunuz, 24 saat seyrediyorsunuz, yani dünyamızın ekseni çevresinde dönmesinden etkilenmiyor çünkü TürkSAT da yer ile aynı hızda dolanıyor.
GEO uyduları hemen hemen aynı yükseklikte olduğu için grafikte neredeyse bir çizgi halinde gösteriliyor. LEO uydularının ise yükseklik değişimi fark ediliyor.
GEO uydularından daha yüksekte olan yörüngelere ise yüksek yer yörüngesi (High Earth Orbit, HEO) adı verilir ama bu yörüngedeki uydu sayısı 7-8 yöresindedir. Uydular genellikle iç ve dış van Allen ışınım kuşaklarının içine yerleştirilmez çünkü statik elektrik uydu içindeki elektronik aletlerin bozulmasına neden olur. Gerekli önlemleri alarak yerleştirilen uydular da var.
Yaşam sürelerine gelecek olursak,
180 km yükseklikte 4-5 Saat
300 km yükseklikte 20-50 gün
800 km yükseklikte 5 yıl
1100 km yükseklikte 6 yıl
1389 km yükseklikte 7,5 yıl
10330 km yükseklikte 10 yıl
36000 km yükseklikte 13 yıl
Hubble ve ISS hangi yükseklikte diye soranlar bu resime bakabilirler.
Merak ettiginiz uydular ve detaylı bilgiler icin asağıdaki kaynak linkine tıklayıp bilgi alabilirsiniz.
Kaynak,
https://www.sciencelearn.org.nz/image_maps/13-satellites-and-orbits
