| Cause | 1960s | 1970s | 1980s | 1990s | 2000s | All |
| Pilot Error | 60% | 55% | 54% | 60% | 60% | 58% |
| Mechanical | 21% | 16% | 18% | 15% | 18% | 17% |
| Weather | 6% | 5% | 6% | 6% | 7% | 6% |
| Sabotage | 5% | 11% | 11% | 8% | 9% | 9% |
| Other | 8% | 13% | 11% | 11% | 6% | 10% |
| RAW DATA | ||||||
| Cause | 1960s | 1970s | 1980s | 1990s | 2000s | All |
| Pilot Error | 150 | 132 | 111 | 140 | 107 | 640 |
| Mechanical | 52 | 38 | 37 | 36 | 32 | 195 |
| Weather | 14 | 13 | 11 | 13 | 12 | 63 |
| Sabotage | 12 | 25 | 23 | 19 | 16 | 95 |
| Other | 20 | 30 | 23 | 27 | 11 | 111 |
Uçak Kazaları Neden Olur?
Son yıllarda pilot hatalarında artış gözleniyor.
Uçak hala dünyanın en güvenli ulaşım aracı. Bir yolcunun ölme ihtimali 29 milyonda 1. Yapılan bir araştırma, kazaların nasıl ve ne zaman meydana geldiǧini ortaya koydu.
Seyahat için havayolunu tercih etmek son derece mantıklı, çünkü hem zaman kaybı önleniyor, hem de rahat bir yolculuk yapılıyor. Buna raǧmen bir çok kişi uçak yolculuǧundan korkuyor. Yapılan araştırmalar, her defasında uçakların açık ara dünyanın en güvenli ulaşım araçları olduǧunu gösteriyor.
Sigorta şirketi Allianz Global Corporate & Specialty, konuyla ilgili en yeni bilgileri kamuoyu ile paylaşırken, „Uçak kazasında ölenlerin sayısı sürekli düşüyor. 1962 ile 1971 yılları arasında 100 milyon kişiden 133 kişi kazada hayatını kaybederken, bu sayı 2001 ile 2013 yılları arasında 2’ye düştü“ bilgisini verdi.[2]
Yani hava trafiǧi ve bununla birlikte yolcu sayısı artmasına raǧmen, ölüm olaylarında önemli bir gerileme var. Son rakamlara göre bir yolcunun uçak kazasında ölme ihtimali 29 milyonda 1. Örneǧin yıldırım çarpması sonucu ölüm ihtimali 10,5 milyonda 1, yani risk daha fazla.
Dünya geneline bakıldıǧında en çok ölümcül uçak kazası Afrika ve Asya’da meydana geliyor. Yetkililer, buna neden olarak bu bölgelerde eski model uçakların kullanılmasını gösteriyorlar.
Uçuş sırasında uçakların en çok düştüǧü dönem hangisi? Cevap: „Uçak alçalmaya başladıǧında ve inişe geçtiǧinde. Oran yüzde 57. Uçak kalkarken meydana gelen kazaların oranı yüzde 24. Uçuş esnasında ise ihtimal çok daha düşük, sadece yüzde 9.
Peki bir uçak neden düşer? Araştırmada bu soruya da cevap veriliyor: „Meydana gelen ölümcül kazaların yüzde 70’inde neden pilot hatası. Sigortaya göre bunun başlıca sebebi ise pilotların uçaǧın otomatik pilotuna yani teknolojiye çok fazla güvenmeleri. Geçmişte bir çok kaza teknik aksaklıkların pilotlar tarafından çok geç fark edilmesinden kaynaklandı. Bundan dolayı havacılık sektöründe „Pilotlar uçaǧı daha fazla kendileri kullansınlar“ talepleri de artıyor.
Düşen uçaktan kurtulma ihtimali nedir ?
Düşen uçaktan kurtulma ihtimali aslında oldukça fazladır. Özellikle de ucuz koltuklarda seyahat ediyorsanız bu ihtimal daha da artmaktadır.Amerika Birleşik Devletleri’nde, 1983-2000 yılları arasında tam 568 uçak kazası meydana geldi. Bunların yüzde 90’ından kurtulanlar oldu. Bu kazalarda uçaklarda bulunan 53 bin 487 kişiden 51 bin 207’si hayatta kaldı. Popular Mechanics dergisine göre bir uçak kazası durumunda oturulabilecek en iyi yer uçağın arka tarafı. Kanatların arkasındaysanız hayatta kalma şansınız yüzde 69’dur, kanatlara yakın (ya da onların tam önünde) oturmak ise kazadan kurtulma şansınızı yüzde 59’a düşürür. En tehlikeli yer ise en öndeki birinci mevkiidir, sağ kalma şansınız yüzde 49’dur. Firs Class veya Business Class’da oturmak için ödediğiniz parayı düşünürseniz, aslında olacak iş değil.[4]
Dünyanın önde gelen yangın güvenliği mühendisi, Greenwich Üniversitesi profesörü Ed Galea’ya göre, uçak kazalarındaki en büyük tehlike emniyet kemerleri. Galea; “Acil durum anında paniğe kapılan yolcular en olası şeyi yapar: Bu kemerleri tıpkı arabalarda bulunan emniyet kemerleri gibi açmaya çalışırlar, ki bu da bazen ölümcül bir gecikmeye sebep olabilir. Başlıca sorun yangın yüzünden ciğerlere çekilen dumandır. En iyisi acil çıkış yerlerine yakın bir yerde, koridor tarafında oturmaktır. Kalkıştan hemen önce, en yakın çıkışla aranızda kaç sıra olduğuna dikkat edin. Bu sayede kabin dumanla dolsa bile yolunuzu el yordamıyla sürünerek bulabilirsiniz.” diyor.[3]
Yakın bir zamana kadar bir yolcu uçağının suya başarılı bir iniş yapmasının imkansız olduğu düşünülürdü. Çünkü suya çarpma anında uçağın ikiye bölünmemesi için pilotun kalkış gücünü yitirmeden olabildiğince yavaşlaması gerekir. Pilot uçağının burnunu 12 derece kaldırmalı, suya ilk temas eden yerin kuyruk olmasını sağlamalıdır. Kanatlar kusursuz bir şekilde aynı seviyede olmalıdır çünki bir kanadın ucu suya diğer kanadın ucundan daha önce değerse uçak takla atıp parçalara ayrılır. Yakıt tamamen kullanılmalı ya da hemen boşaltılmalıdır aksi halde uçak başarılı bir şekilde suya inse bile yakıtın ağırlığı yüzünden batabilir. Suya iniş yaparken hava durumu ve deniz koşullarını da hesaba katmak gerekir, pilot soğukkanlı olsa bile her iki durum da uçağa zarar verebilir.
Böyle cesaret kırıcı engellere rağmen suya başarılı bir şekilde iniş gerçekleştiren en az altı yolcu uçağı var. Bunlardan biri 2005 yılında Sicilya sahillerinin yakınına inen uçak. En yakın tarihli ve etkileyici olan örnek ise 2009 yılında, New York’taki Hudson Nehri’ne inen 1549 sefer sayılı Airbus A380. Kalkıştan kısa süre sonra bir kaz sürüsüne çarpınca Kaptan Pilot Chesley ‘Sully’ Sullenberger III, uçağı suya indirmek zorunda kalmıştı. İşin altından kusursuzca kalkan pilot uçaktaki 155 kişinin tamamının hayatını kurtardı.[5]
Hava yolu istatistikçileri, kafanıza kuyruklu yıldız çarparak ölmenin uçak kazasında ölmekten 10 kat daha olası olduğunu söylemeye bayılır. Bunun nedeni her bir milyon yılda bir uzaydan gelen bir cismin dünyaya çarpmasıdır. Bu olay yeniden meydana geldiğinde herhalde dünya nüfusunun yarısı ortadan kalkacaktır. Ama bildiğimiz kadarıyla en son birilerinin kafasına kuyruklu yıldız çarpmasından bu yana en az 12.900 yıl geçti.
Aslına bakarsanız havaalanına gitmek ya da oradan ayrılmak için taksiyle yol alırken trafik kazası geçirip ölmek, uçarak ölmekten daha olası.
En güvenli koltuk hangisi?
Uçaktaki en güvenli koltuk neresi, nerede oturmak sizi olası bir felakette hayatınızı kurtarır? Araştırmalara göre bu kritik sorunun cevabı net: Arka sıralar, acil çıkış yakınındaki yerler ve koridor tarafındaki koltuklar.YANGINDA KORİDOR DAHA GÜVENLİ
Bilim adamları 105 uçak kazasından sağ olarak kurtulan 2 bin yolcunun hangi koltukta oturduğunu araştırdığında ortaya şu sonuç çıkmış. Uçakta bir yangın çıktığında koridor tarafında oturan yolcuların kurtulma oranı yüzde 65 ve cam kenarında oturanlara göre daha şanslılar.
ÖN TARAF HEM ŞANSLI HEM ŞANSSIZ
Uçağın ön kısmında oturan yolcular da herhangi bir kaçış anında diğer bölümlerde oturanlara göre yüzde 65 şanslı. Ama kazada en şansız olanlar yine ön koltuklar. Arka bölümde oturan yolcuların yangından kaçma şansı ise yüzde 53.
ACİL ÇIKIŞ KAPISI ÇOK GÜVENLİ
Havayolu şirketleri daha geniş olduğundan dolayı acil çıkışlardaki koltukları diğerlerine göre daha farklı fiyatlandırıyor. Araştırmalara göre acil çıkışların bulunduğu sıra ile onun ön ve arkasındaki iki sıra ile en arkadaki beş sıra uçağın en güvenli koltukları.
HAYAT KURTARAN ÖNLEMLER
1- Acil çıkışın yakınındaki 5 sıradan koltuk alın.
2- Olası bir suya düşüşte vücut sıcaklığını korumak için ince giyinmeyin.
3- Kalkış öncesi güvenlik talimatlarını mutlaka dinleyin.
4- Obez ve yaşlılar kısıtlı hareket ettiğinden oturdukları yerlere dikkat edin.
5- Yangında koridor tarafındaki koltuklar daha güvenlidir.
6- Düz uçuş sırasında da emniyet kemerinizi takın.
DÜZ UÇUŞTA EMNİYET KEMERİ YAŞAMA ŞANSINI YÜKSELTİYOR
- Düşüş esnasında emniyet kemeri bağlı olanların hayatta kalma riski tüm yolculardan çok daha fazla.
- Emniyet kemeri bağlı olduğu halde düşüş pozisyonda oturmayanların kritik kafa darbeleri alma riski çok daha yüksek.
- Emniyet kemeri bağlı olmayanların hayatta kalma şahsı hemen hemen hiç yok.
- First-class yolcuları kapsayan ilk 11 sırada oturanların kaza anında hayatta kalma şansı yok.
- İlk 11 sıradan sonraki ilk 5 sıra çarpmayı yerçekimi kuvvetinin 12 katı gücünde hissediyor ve oturanların kurtulma şansı düşük.
- Uçağın arkasına doğru çarpmanın şiddeti geriliyor. Orta sıralarda oturanlar şiddeti yerçekimi kuvvetinin 9, arkalardakiler ise 6 katı hissediyor. Arka koltuklardaki yolcular daha şanslı.[7]
Diğer Sorular,
Uçak korkum var.sebebi belirsizlik,bilinmezlik
- Bilinmeyen bir şey yok ki. Belirsizlik de yok. Uçak kazasının başımıza gelme ihtimali, 11 milyonda bir. Yani 10.999.999 kere iyi bilet çekiyorsunuz, bir kere kötü bilet.
Piyango gibi yani.
-Tam olarak değil. Piyangoda, 10.999.999 kere kötü bilet çekme ihtimaliniz var, bir tane iyi bilet. Burada tam tersi.
Yine de neticede bir risk.
- Evet, uçağa binmek bir risk. Ama bu, yaptığımız her şey için geçerli. Diğer bütün eylemler uçağa binmekten daha riskli. Duş yapmak dahil. Uçak, olabileceğiniz en emniyetli yer.
İyi de 11 milyondan biri ben olabilirim!
- Doğru, ama trenle gidebilirdiniz, arabayla gidebilirdiniz, gitmediniz, sizin seçiminizdi. Ve istatistiklere göre en az riskli olan uçaktı.
Yılda kaç uçak kazası oluyor?
- 3 ya da 4. Buna karşılık, her 25 saniyede bir insan, trafik kazalarında can veriyor. Evet uçmak dünyanın en emniyetli yolculuğu ama havaalanına giderken daha çok risk altındasınız.
Motorlardan biri, birdenbire durursa, çalışmazsa?
- Sorun yok. İkinci motor da çalışmayabilir. Bisiklet yokuş aşağı giderken, pedal çeviriyor musunuz? Hayır. Bu da öyle bir şey, aslında inmek için motora ihtiyaç yok.
Kaç motor susunca tehlike başlıyor?
- 4 motorun da sustuğu durumlarda oldu.
Neden durur motorlar?
- Bir sürü sebebi olabilir, içine toz bile kaçabilir. 747’ye öyle olmuştu, yanardağın üzerinden geçerken toz kaçmış, ama sağ salim indi.
Uçak düşerken insanların bir kısmı kalp krizi geçiriyor olabilir mi?
- Hayır. Bir kere hiçbir uçak, öyle filmlerdeki gibi döne döne düşmüyor. Ama tabii bir korku yaratmak istiyorsan kendine, hep bir argüman bulabilirsin, bu tür şehir efsaneleri de yaratabilirsin.
Türbülans?
- Onun da pek çok sebebi olabilir. Senden önceki uçak yaratmış olabilir. Dağlar, binalar ve altındaki coğrafyanın önemi olabilir. Renkler bile önemli sıcak renklerin üzerinden geçerken farklı, soğuk renklerin üzerinden geçerken farklı. Ama birdenbire 200 metre düştük diye bir şey yok. Uçak hikayeleri askerlik hikayeleri gibi, herkes üzerine bir şey daha ekliyor.
Peki olabilecek en büyük problem ne?
- Bir problem sorun değil, iki problem de değil, hatta üç tane de değil. Her bir problemin üç çözümü var. Ama aynı anda beş problem varsa ve pilotun bir karar vermesi gerekiyorsa, o işte sorun.
Tecrübesiz pilot
- Yok öyle bir şey, tecrübesiz pilot yok. Öyle biri varsa, yanında mutlaka çok tecrübeli bir başka pilot ya da eğitmeni vardır. Pilotların her 6 ayda bir teste tabi tutulduklarını biliyor musunuz? Çok iyi bir performans göstermeleri gerekiyor.
Kabin görevlileri türbülansa rağmen hizmet etmeye devam ediyorlarsa, "Ha tamam demek ki sorun yok" diyorum, amaaaa... Onlar da bağlanıp oturursa acayip huzursuz oluyorum
- Kabin görevililerinin emniyet kemerlerini bağlaması, tamamen başka sebeplerden. Yolcuların üzerine sıcak kahve dökmemek için, gibi pratik nedenler.
Bir uçağın okyanusa düşme riski yok mu yani?
- Hayır efendim, uçak havada yüzüyor. [6]
Kaynaklar,
1. http://planecrashinfo.com/cause.htm
2.https://www.allianz.com/en/press/news/studies/141203_global-aviation-safety.html/
3.http://www.bbc.co.uk/sn/tvradio/programmes/horizon/broadband/tx/survivorsguide/top_tips/index_textonly.shtml
4.https://www.telegraph.co.uk/travel/news/How-to-survive-a-plane-crash/
5.https://en.wikipedia.org/wiki/US_Airways_Flight_1549
6.http://www.hurriyet.com.tr/bindigimiz-ucagin-kaza-yapma-ihtimali-11-milyonda-bir-12555702
7.http://www.kokpit.aero/ucakta-en-guvenli-koltuk-hangisi
