Dolar Ve Döviz Neden Yükselir?
Doların yükselmesi bir çok etkene dayanır. Öncelikle kabul etmemiz gereken iki önemli gerçek var. Bunlardan bir tanesi dolar, dünyanın para birimidir. Buna kimsenin itirazı olamaz herhalde; bugün dünyanın herhangi bir ülkesinin en ücra köşesinde 100 dolarlık banknotu cebinizden çıkarıp birine gösterseniz, oldukça mutlu bir yüz ile karşılaşırsınız. Kabul etmemiz gereken ikinci gerçek ise Türkiye ekonomisinin dışa bağlı olduğudur. Petrol, otomobil, ilaç endüstrisi, sanayi malları, üretim araçları, tüketici elektroniği gibi aklınıza gelen en büyük hacimli sektörlerde ülkemiz ne yazık ki ithalata bağlıdır. iktisattaki temel arz-talep dengesidir. Bir şeye olan talep yani ilgi çoksa, o şeyin fiyatı yükselir. Tüketim mallarında olduğu gibi dolarda da aslında durum bundan ibaret. Dolar yükseliyor ise bilin ki insanlar dolara daha çok sahip olmak istiyordur. insanlar daha fazla dolar alırsa, ortada alınacak olan dolar azalır ve doların fiyatı yükselmeye başlar. Eğer bir ülkede insanların satın alarak azaltamayacağı kadar dolar varsa (yani insanlar dolar aldıkça, ülkeye daha fazla dolar giriyorsa) işte o zaman doların fiyatı yükselmez. Ülkeye giren dolar miktarına göre sabit kalabilir, ufak dalgalanmalar yaşar hatta dolar düşer.
ithalata bağımlıyız, ithal ederken kimse TL kabul etmez Usd gibi rezerv para birimleri ile ödeme yapmak zorundasın. Dolar bulmak için ya üretim yapıp ihraç ederek para kazanacaksın, ya dolarını sana emanet eden yatırımcıya yüksek faiz vaad edeceksin, ya da parası için güvenli bir liman olduğuna ikna edeceksin. Fed`in parasal genişleme politikası son hız devam ederken elimize geçen ucuz likiditeyi üretime yatırmak yerine inşaat sektörüne harcadığımız için(bugün hâlâ yol-havalimanı-köprü gibi şeylere yatırımlar yapılıyor) geriye sadece yüksek faizle borç bulma seçeneği kalıyor.
Sana parasını getirecek yatırımcı senden risk satın alıyor ve karşılığında yüksek faiz vermeni bekliyor. Ama sen faizleri arttıramıyorsun çünkü faizleri arttırırsan kimse kredi çekip ev-işyeri-arsa alamıyor böylece ekonominin lokomotifi olan inşaat sektörünü bitiriyorsun. Faizleri arttıramadığın için de ülkene dolar çekemiyorsun bu da doğanın değişmez kanunu olan "az olan kıymetlidir" mantığıyla sana kıymetli Usd kağıt parçası TL olarak geri dönüyor. Daha başka değişkenleri de olmakla birlikte genel olarak şu an ki değersiz TL sorununun en büyük sebebi bu.
Ne gibi durumlarda döviz yükselir?
1.FED faizi artırırsa.Bu durumda yatırımcı benim güvenilir merkez bankam da artık bana faiz vermeye başlayacak risk almayayım diyecek.
2.Türkiye'de borsa artma trendindeyse düşer.Düşüşte ise yükselir.Ekonomi yolunda gidiyordur.
3.Abd'nin ekonomisi iyiyse yükselir, kötü ise düşer.
4. Türkiye'de kriz varsa yükselir.Yatırımcı güvenli liman arar.
5.Standard and Poor's Türkiye'nin kredi notunu düşürürse artar, artırırsa azalır.
6.Ekonomisi güclü olan ülkeler ile siyasi kriz olursa ve siyasetciler gerilimi artıran konusmalar yaparsa yine yükselir.Kriz ortamları yatırımcıları ürkütür.
7.Türkiye'de faiz düşerse yükselir. faiz yükselirse düşer.
Özetlersek; üretmiyoruz, güven vermiyoruz, yüksek faiz vermiyoruz, hep tüketiyoruz.
Yani üretmeliyiz,güven vermeliyiz,sadece tüketmemeliyiz.
Kaynak,
vibio -https://www.youtube.com/watch?time_continue=2&v=3dSfJ9ysJL4
