Charles Darwin Sinekkapan`dan etkilendi
1760 yılında, Kuzey Karolina valisi Arthur Dobbs oldukça büyüleyici bir keşif yaptı. Evinin arkasındaki bataklıkta içine her böcek girdiğinde kapanan bir bitki türü buldu. Ona sinekkapan adını verdi ve on yıl içinde şanı Avrupa'ya kadar yayıldı, ve nihayetinde büyük Charles Darwin bu bitki üzerinde çalıştı ve bu bitki onun aklını başından aldı. Onun dünyadaki en muhteşem bitki olduğunu söyledi. Bu evrim harikası bir bitkiydi. Bu, çok hızlı hareket eden bir bitki ki çok nadirdir ve etobur, bu da gayet enderdir. Ve bu da aynı bitkide var.
Charles Darwin, etçil bitkiler üzerine bilinen ilk tezi Böcekçil Bitkiler adı altında 1875 yılında yazmıştır.bkz.[kaynak1]
Yeni bir Böcek yiyen tür bulundu
BBC haberine göre dünyada 150'den fazla türde etçil bitki var. Yalnızca Yeni Gine'nin kuzey kıyılarındaki küçük ada Biak'ta yaşayabilen bu bitkinin adı, Nepenthes biak.
Botanist Dr Martin Cheek, turizmin bu bitkiler için tehdit oluşturduğunu söylüyor.
Cheek, adaya gemilerle gelen turistlere satmak için bu bitkilerin avlandığını belirtiyor. Etçil ya da Nepenthes bitkiler, alternatif tıpta da kullanılabiliyor.[Kaynak2]
Neden böcek tüketmek zorundadırlar?
Çoğu etobur bitki sulak, bataklık özelliği gösteren, toprağı az yerlerde yaşar. Bazı özelleşmiş türleri ise kayalık ve kurak yerlere adapte olmuştur. Bu bitkiler alamadıkları mineralleri alabilmek için bazı değişimlere de uğramışlardır. Diğer bitkiler gibi iletim demetlerine sahip, yeşil ve çiçekli bitkilerdir. Hatta böcekleri cezbetmesi açısından son derece renkli ve güzel kokuludurlar. Böceksiz bir yaşam gelişimleri için oldukça az değerlidir ve sağlıklı büyümeleri için bir engeldir. Bitkiler protein yapımı için gerekli azotu ve hücre duvarı için gerekli kalsiyumu sağlayabilmek için bu tür bir besin alma evrimleşmesi geçirmişlerdir. Çekirdeğin yapısına katılan fosfatı ve klorofil için gerekli demiri de sağlayarak yaşamsal faaliyetlerini sağlıklı bir şekilde devam ettirmekte ve neslini sürdürebilmektedirler
Bitkilerde hesaplama özelliği ve elektrik
Greg Gage bunu bir deneyle gösteriyor.Deneyi küstüm otu mimoza ile yapıyor.
Greg yapraklarına dokunduğunda, yukarı doğru kıvrıldığını görüyoruz. Ve ikinci davranış işe, yaprağa hafifçe vurduğunda, tüm dal düşer gibi oluyor.Greg yaprağa vurunca elektrik kaydinda yüksek bir hareketlenme gerceklesti.Greg buna"Peki bu nedir? Bu, bitkinin içinde meydana gelen aksiyon potansiyeli. Neden oluyordu? Çünkü hareket etmek istedi, değil mi? Ve dokunma algılayıcılarına vurduğumda, aşağıya doğru gövdenin dibine kadar bir voltaj gönderdi ve bu da harekete neden oldu. Şimdi kollarımızda kaslarımızı oynatabiliyoruz fakat bitkilerin kasları yok. Onda olan şey hücrelerin içindeki sudur ve voltaj ona çarptığında, açılır ve suyu salar, hücrelerin şeklini değiştirir ve yaprak düşer."diyor.
Bir baska deneyide Sinekkapan bitkisinde yapiyor.Greg"
Şimdi bir sinek gibi davranacağım. Ve şimdi işte Venüs sinekkapanı ve yaprağın içinde, fark edeceksiniz ki üç küçük tüy var ve bunlar tetikleyici tüylerdir. Ve bir sinek konduğunda -- Şimdi tüylerden birine dokunacağım. Hazır? Bir, iki, üç. Ne oldu?Lakin, sinekkapan kapanmadı. Ve bunun nedenini anlamak için sinekkapanı davranışı hakkında daha fazla bilgiye ihtiyacımız var. Birincisi, kapanların tekrar açılması uzun sürüyor -- yani, içerisinde sinek yoksa 24 ila 28 saat arası. Yani çok fazla enerji gerektiriyor. İkincisi, yıl boyunca çok fazla sinek yemesi gerekmiyor. Bir avuç kadar yeterli.. Enerjisinin çoğunu Güneş'ten alıyor. Sadece, topraktaki bazı besinleri böceklerle değiştirmeye çalışıyor. Ve üçüncüsü, kapan ölene kadar, onları çok az sayıda açıp kapatır. O yüzden, sinekkapan kapanmadan önce içinde bir yem olduğundan tam olarak emin olmak ister.
Peki bunu nasıl yapıyor? Bu tüyler üzerindeki art arda dokunuşlar arasındaki saniyeleri sayar. Çünkü eğer içeride bir sinek varsa, yüksek ihtimalle kapanacaktır ve ilk aksiyon potansiyelini aldığında saymaya başlar: bir, iki... Ve 20'ye ulaşıp tekrar ateşlemezse o zaman kapanmayacaktır, ama içerideyken bu gerçekleşirse o zaman sinekkapan kapanacaktır.
Venüs sinekkapanına tekrar dokunacağım. 20 saniyeden fazla bir süredir konuşuyorum. Tüye ikinci bir kez dokunduğumda ne olduğunu görebileceğiz. Evet, ne oldu? İkinci bir aksiyon potansiyeli, ama yine, yaprak kapanmadı. Şimdi oraya tekrar gelirsem ve etrafta dolanan bir sineksem, yaprağa birkaç kez dokunurdum. Gidip birkaç kez sürteceğim. Ve birden, sinekkapan kapanır. Burada sinekkapanın aslında bir hesaplama yaptığını görüyoruz. Kapanın içinde sinek olup olmadığını belirliyor ve sonra kapanıyor. "
Enerji Tasarrufu
Biyologların "Current Biology" adlı biyoloji dergisinde yayınladıkları bilgilere göre;
Sinekkapan bitkisinin enerji tasarrufu yapabilmek ve avının gerçekten elde etmeye değer olabileceğini anlayabilmesi için böceğin hareket sıklığına göre sayım yaptığını ve buna göre hareket ettiğini gözlemlediler.
Bitkide bulunan hareketleri elektrik sinyali olarak bitkiye ileten tüylere dokunan böcek bu eylemiyle bitkinin aktif hale geçmesini sağlasada bu bitki için tatmin edici ve yeterli olmuyor. Böcek ikinci dokunuşunda bitki kendini yarı vaziyette kapatıyor. Bu sırada böcek eğer panik yapmış ve hareketleri sıklaşmış ise haliyle daha fazla tüye dokunmak zorunda kalıyor. Bu hareket sinyallerini alan bitki kendini tamamen kapatarak avını yakalamış oluyor.
Bitki böceği sindirebileceği enzimi salgılayabilmesi için bitkinin 1 den 5 e kadar geçerli hareket tespit etmesi gerekiyor. Bitki Salgılanacak olan enzimin miktarını doğrudan avın Büyüklüğüne göre ayarlıyor.[kaynak4]
Bitkilerin beyni var mıdır?
Greg Gage diyorki"Cevap, hayır. Burada beyin yok. Akson yok, nöron yok. Bunalıma girmiyor. Tigers'ın maç skoru nedir bilmek istemiyor. Kendini gerçekleştirme sorunları yok. Ama bize benzeyen bir şeye sahip, o da elektriği kullanarak iletişim kurma kabiliyeti. Sadece bizden biraz farklı iyonlar kullanıyor ama aslında aynı şeyi yapıyor. Böylece sizlere aksiyon potansiyellerinin doğasını size gösterdim. Venüs sinekkapanında bunu gördük, küstüm otunda bunu gördük. Hatta insanda bir aksiyon potansiyeli bile gördük."
Alttaki TEDx Talks videosunda sayarak avlayan ve iletişim kuran bitkilerle yapılan elektrik deneylerini izleyebilirsiniz.
1.http://www.searchengine.org.uk/ebooks/24/33.pdf
2.https://www.bbc.com/turkce/haberler-dunya-46642996
3.Video-TEDx Talks-https://www.ted.com/talks/greg_gage_electrical_experiments_with_plants_that_count_and_communicate/transcript?language=tr
4.https://www.cell.com/current-biology/pdf/S0960-9822(15)01501-8.pdf
