Vikingler ve Kökenleri
Pagan kökenlidirler.Portekizliler ve İspanyollardan önce açık denize gitme girişimlerinde bulundukları varsayılıyor.
Vikingler Kristof Kolomb efsanesinide yıkmıştı.Vikingler, 1492 yılında Colombo ve avanesinin “Amerika”ya gidişinden 500 yıl önce o topraklara gitmiş ve ayak basmış Avrupalılar’dırlar.[4]
İsveçli olan Varyaglar
doğuya doğru yayılmış, 11. yüzyılda Karadeniz'e, hattâ İran'a kadar
uzanmışlardı. Bunların çoğu Rusya'da, Novgorod ve Ukrayna'da ise Kiev'e
yerleştiler, barışçı ticaret erbabı olarak ipek karşılığında kürk ve
köle alışverişi yaptılar. Bunların içinden prens Ryurik Hanedanı
Rusya'da 16. yüzyıla kadar hüküm sürdü. Normanlar, Danimarka ve Norveç Vikinglerinin Fransa'nın Normandiya bölgesine yerleşmiş ve Fransızca dilini benimsemiş olan kısmıdır.
Danimarkalı ve Norveç'li olan Normanlar («kuzey adamları») batıya doğru denizleri fethe giriştiler. Usta gemici ve korkunç savaşçı olan bu insanlar İzlanda'yı, Grönland'ı ve Kanada kıyılarını ele geçirerek sömürgeleştirdiler. Pruvası ejderha başı biçiminde olan, yelkenle ve kürekle yol alan, dibi hemen hemen düz, uzun teknelerin üstünde Büyük Britanya'ya çıktılar, zengin manastırları yağmalayarak, ağır fidyeler alarak her yere korku ve dehşet saldılar. Aynı hızlı akın tekniği anakarada da uygulandı.
Sen Irmağı boyunca denizden yukarı çıkan Normanlar, biri 845'te, diğeri 885'te iki kere Paris'e saldırdılar. Luvar vadisi, Bordeaux, Toulouse, Lizbon, Sevilla, hattâ İtalya bile onların saldırısına uğradı (Robert Guiscard, 11. yüzyılda Sicilya'yı ele geçirecektir). Ragnar ve 911 yılında Rollo, sonraları Normandiya adını alan bölgeye yerleşti ve yüz yıl kadar sonra buradan yola çıkan Fatih William İngiltere'nin fethine girişti.[11]
Korsan ve yağmacılık
Sanıldığı gibi sadece yağma ile uğraşan bir topluluk değildir. Yeni araştırmaların ışığında Vikinglerin ticarette de usta oldukları saptanmıştır. Vikingler yağmadan sonra peşlerindekileri atlatmak için 9-10 metrelik kayık-gemilerini sırtlayıp yan nehre taşımaları ve oradan devam etmeleri dahiyanedir.Bu gemiler iskelete sahip olmadığı ve gerdirme denilen bir sistem ile yapıldığı için son derece hafif olmaktadırlar.[6]
Vikinglerin bütün avrupa'yı ve kısmen de atlas okyanusu, akdeniz ve karadeniz'i içine alan seyahat rotalarının haritası.[8]
Vikinglerdeki Odin ve Valhalla inancı
Alman kökenli bir mitolijidir.Odin (eski İskandinav dilinde "Óðinn"), İskandinav mitolojisinde ve paganizminde en büyük tanrıdır. Cermen mitolojisi'nde Wotan ve Wodanaz, Anglo Sakson Mitolojisi'ndeyse Woden olarak isimlendirilir. Kutsal günü çarşamba'ya onun adı verilmiştir. (Woden'ın günü, Eski İngilizce Wodensday bugün Wednesday)
Adı "tahrik", "hiddet" ve "şiir" anlamına gelen óðr'dan gelmektedir. İskandinav panteonundaki diğer birçok ilahi varlık gibi karmaşık bir rol üstlenir; savaş ve bilgelik tanrısıdır. Ayrıca büyü, zafer ve av tanrısı olarak bilinir. Güneş ve Kelt haçı ile sembolize edilir.
Odin: (Alfadir, Allfather (Herkesin Babası)) Tanrıların babası; Asgard'daki salonu Valaskjalf'da (Katledilmişlerin Korunağı) tahtı Hlidskjalf bulunur. Bu tahttan dokuz diyarda olan tüm olayları gözler. Ayrıca yeryüzüne ve gökyüzüne hakimdir, gerektiğinde kartala dönüşebilir. Odin'in sadece güneş gibi parlayan tek bir gözü vardır. Diğer gözünü Bilgelik Kuyusundan içebilmek için feda etmiş ve sonsuz bilgi elde etmiştir. Habercileri Valkyrie’ler ölü savaşçıların ruhlarını Valhalla’ya taşırlar.[12]
İngilizcedeki Wednesday (Çarşamba) günü Woden's Day (Odin'in Günü) den gelmektedir.
Simgeleri, hiç hedefini ıskalamayan mızrağı Gungnir, her dokuzuncu gecede yeni sekiz yüzüğü ortaya çıkran yüzüğü Draupnir ve sekiz ayaklı atı Sleipnir'dir. Sleipnir suda ve karada gidebilir ayrıca iki kuzgunu vardır. Bu kuzgunlar ona dünyadan haberler getirir. Kuzgunlardan birinin adı Huginn (düşünce) ve diğerinin adı Muninn'dir (hafıza). Ayrıca yanında Freki ve Geri adında iki tane kurt eşlik eder.
Kuzey mitolojisinin Zeusu denilebilcek tanrı. Eşi Frigg'den olan çocukları, Balder, Hod Bragi ve Hermod, tanrıça Jord'dan olan çocuğu Thor ve dev Grid 'den olan çocuğu da Vidar 'dır.
Bu da ona yeni bir unvan kazandırır, bu Tanrıların Tanrısı'dır. Elindeki mızrak ise yine 9 ya da 7 gün asılı kaldığı kuzey mitolojisin gerçekleştiği yerin yaşam ağacında runeleri öğrenmesi sonucu kurtulduğunda kopardığı bir daldan yapılmıştır.
Ragnarok günü geldiğinde, Fenrir Odin'i öldürecektir.[5]
Viking mezarlarında islam motifleri
Bundan bir süre önce bazı viking mezarlarında ‘’Allah’’ ve ‘’Ali’’ yazılı birçok kumaş bulunmuştu.[2]-[3]
Hatta birde yüzük bulundu.[13]
İsveçli bilim insanları bu konuyu araştırdılar.
Uppsala üniversitesinden arkeologlara göre durum şu: Vikingler islam dünyasıyla (daha çok endülüs müslümanlarıyla) yoğun bir ticari alışveriş içerisindeydi. Ve tarih bize şunu öğretmiştir ki ticari ilişkiler her zaman kültürel değerlerin değiş tokuşuna neden olur.
Vikingler müslümanlarla olan ticaretlerinden dolayı islam’la kaynaştılar ve bu etkileşim sonucu bazı vikingler müslüman oldu.Bu durum akıllara‘’vikings’’ dizisini getirdi.Bir de Floki’nin o unutulmaz ezan sahnesini.[1]
Vikingler neden islam’la bu kadar ilgilendi?
Bu sorunun cevabı ahiret inancında saklı. Vikingler kafalarını sonsuz yaşama takmışlardı (valhalla inancı yukarda bahsettik). Bu sebeple islamın sonsuz ahiret ve cennet inancı onlara cazip gelmiş ve inançlarına yakın bulmuş olabilirler. Savaşta ölürsen cennetliksin.Savaşta ölürsen valhalaya gidersin.Kıyamet günü Mesih Deccal ile savaşır.Ragnarok günü Loki, Heimdall ile dövüşür gibi örnekler verilebilir.
Boynuzlu miğfer gerçek değil
Dizilerde ve bazı filmlerde gösterilen miğferleri asla takmamışlardır.Sanılanın aksine boynuzlu miğfer takmayan savaşçılardır.[7]
Boynuzlar ve tüyler çok sonradan estetik kaygılarla eklenen yakıştırmalar olup bu eklentilerin esin kaynağı az sayıda örneği bulunan ve törensel amaçla kullanıldığı düşünülen bazı boynuzlu miğferler ile daha eski dönemlere ait tüylü kelt miğferleridir. Tipik viking miğferi koni şeklinde basit bir metal başlık olup, bazılarında burun koruması, bazılarında ise gözlük çerçevesini andıran metal yüz koruması bulunur.
Gemicilik ve ticaret
Tarım yapılabilen arazileri çok az olduğundan dolayı yaşayabilmek için yağmalamışlardır.Ticaret olsun, keşif olsun, koloni kurma olsun her alandaki mutlak üstünlüklerini de 12. yy ın başlarına kadar sürdürdüler..
Vikingler denizci bir toplumdur ve anavatanları da iskandinavya idi. Üstelik yağma ile hayatta kaldıkları için denizcilik kendileri için ölümcül derecede öneme sahipti. Kısaca kendilerinin başarısının ana nedeni gemi yapmaları ve gemi yapmakta sahip oldukları özel yetenekleridir.[6] Zaten yaptıkları gemiler de dönemlerinin en iyi, en hızlı ve en sağlam gemileriydi. Hem yelkenli hem de kürekli olarak tasarlanmış bu gemilerle aynı zamanda oldukça hızlı seyredebiliyorlardı. Üstelik gemilerin altı düz olduğu için hem denizde hem de ırmaklarda yol alabiliyorlardı.Vikingler, gemilerini olabildiğince hafif inşa etmeye çalışırlardı. Bunun nedeni, gemilerini gerektiğinde karadan da taşıyabilmek istemeleriydi.
Vikinglerin karve adını verdikleri sığ sularda hareket edebilen gemileri çok hafif olduklarından, Kiev'in bulunduğu günümüz Ukrayna'sına atlantik ve akdeniz ile karadeniz üzerinden değil, kuzey avrupa'daki yüzlerce nehir üzerinden bu yöntemle gelmişlerdir.Ve bir nehirden diğerine geçerken de eğer ki bir su bağlantısı yoksa karve'lerini de karadan yürütürlerdi.Gemiyi karadan yürütmek, analarından gemiyle doğan vikingler için oldukça normal bir stratejidir.Vikingler dizisinde böyle bir sahneye yer verilmişti.
Vikingler ve Bizanslar
Yağma yaptıkları için haliyle savaşlar da olabiliyordu. Pek çok viking`in ölümüne neden olan bu savaşlardan sonra viking kadınları karnından yaralanmış savaşçılar için çok ağır kokulu bir soğan ve ot çorbası hazırlardı. Daha sonra bu çorbayı içen hastanın yarasından da aynı koku gelirse yaralının bağırsağının delinmiş olduğunu ve fazla yaşayamayacağını anlarlardı.
Vikingler savaş konusunda oldukça iyiydiler. Üstelik yapılı bir vücut hatlarına da sahip olurlar genellikle. Örneğin bizans imparatoru viking savaşçılarının cesaretinden, güçlülüğünden ve iri yapılarından öylesine etkilenmiştir ki, kişisel muhafızlarını vikinglerden seçmiştir. hatta mu muhafızlara da o dönem bizans'ta "vareg muhafızlar" adı verilirdi.
Sadece savaş değil, ticarette de aşmış bir toplum olan vikingler. Özellikle deniz yoluyla çok çeşitli mal alım satımı ve takası yapardı. Köle, kürk, ağaç, bal, mors dişi, balina yağı, tüy satar, karşılığında da gümüş, ipek, baharat ve şarap alırlardı.
Dublin şehrini de Norveçli vikingler kurmuş. Köle ticareti merkeziymiş. Zaten aldıklarına karşılık köle satarak geçiniyorlarmış. 1 erkek 350 gr, 1 kadın 250 gr gümüş ediyormuş.
Vikingler siyasi olarak da Avrupa'nın şekillenmesinde çok etkili olmuşlardır. Ünlü viking komutanı Rollo'ya 911 yılında Fransa kralı tarafından kuzey Fransa'da toprak verildi. karşılığında ise aynı toprakları savunması istendi. Hatta sonradan İngiltere tahtına çıkan Fatih William, Rollo'nun sülalesindendir.
Vikingler ve Rusya
XII yy'da Rusya 'da yazılmış olan metinlere göre, Novgorod slavları, vikingleri gelip kendilerini yönetmeye çağırmışlardır. Vikinglere aynı zamanda "Rus" da dendiğinden geldikleri bu topraklar "Rus ülkesi" daha sonra da "Rusya" olarak adlandırılacaktır.İsveçli olanlara ve karadeniz'in kuzeyine hükmedenlere Rus denirmiş "kürek çeken" anlamındaymış ve yerleştikleri yere de isimlerini vermişler: Rusya.
900'lerden itibaren İstanbul'a geçiş izni koparmışlar.Ayasofya'nın üst galerilerindeki mermer korkulukta vikinglerden kalma yazının sırrı bu.Bizans kralının yakın muhafızı törende sıkılınca ismini kazımış.[9]
Vikingler ve Hristiyanlık
Sonunda Vikingler medenileştiler, hristiyan oldular. Günümüzde Danimarka, Norveç ve İsveç 'te yaşayan halkların ataları.İronik olan şu ki, genlerindeki savaş sevgisine rağmen Norveç şimdi nobel barış ödülü veriyor.Görülüyorki bir grup insan ortak bir bilinç oluşturarak değişebiliyorlar.
Kaynaklar
1.https://www.youtube.com/watch?v=dbyV15TikVM
2.https://www.bbc.com/news/world-europe-41567391
3.https://www.nytimes.com/2017/10/14/world/europe/vikings-allah-sweden.html
4.https://news.nationalgeographic.com/2015/10/151011-columbus-day-leif-erikson-italian-americans-holiday-history/
5.https://en.wikipedia.org/wiki/Odin
6.https://www.historyonthenet.com/viking-ships-for-war-trade-and-exploration
7.https://www.dailymail.co.uk/travel/article-2574607/British-Museum-Viking-exhibition-capitalises-obsession-Nordic-Noir.html
8.https://en.wikipedia.org/wiki/File:WikingerKarte.jpg
9.https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/8/80/Hagia-sofia-viking.jpg
10.Video-NatGeo-https://www.youtube.com/watch?v=MaQ_wZdrBSs
11.https://en.wikipedia.org/wiki/Vikings
12.https://en.wikipedia.org/wiki/Valhalla
13.https://www.washingtonpost.com/news/worldviews/wp/2015/03/18/why-was-a-9th-century-viking-woman-buried-with-a-ring-that-says-for-allah-on-it/?utm_term=.af70661cc6e7
14.https://web.archive.org/web/20090901032541/http://ay-avebury.soton.ac.uk/Prospectus/CMA/HistShip/shlect77.htm
