Palyaço Korkusu Koulrofobi
Palyaçolara duyulan korkuya "Koulrofobi"denir.
Koulro kelimesi, Antik Yunan kültüründe palyaçoların eğlence figürü olarak yer almamasına rağmen,Yunanca'da tahtabacak anlamına gelir.Bu korku genellikle küçük yaşlarda başlar.
Çünkü çocuklar küçük yaşlarda insan yüzüne baktığında yetişkinler gibi iyiyi ve kötüyü ayırt edemezler.Dolaysıyla ilk defa gördükleri karmaşık bir yüzden korkarlar.
Nottingham Trent Üniversitesi'nden profesör Mark Griffiths, abartılı görüntüsü ve filmlerdeki "şeytani" temsillerinden ötürü palyaçolara karşı bir korku beslemenin yaygın olduğunu belirtiyor:
"Batman'de Heath Ledger'ın canlandırdığı "Joker" karakterine, Stephen King'in "It" romanına bakın.Palyaço kılığındaki bu karakterler, insanları öldürüyor ya da korkunç şeyler yapıyorlar.Gerçek hayatta korkunç bir palyaço görmüş olmasak bile televizyonda gördüğümüz bu karakterlerin etkisi altında kalıyoruz."
Palyaço fobisi Dünya Sağlık Örgütü ya da ABD Psikiyatri Birliği tarafından bir rahatsızlık olarak kabul edilmiyor.
Onlara güvenemiyoruz
Sheffield Üniversitesi'nden Dr. Penny Curtis, pediyatrik hastanenin duvarlarda palyaçoların birden fazla tabloya sahip olduğunu fark etmiş. O, palyaçoların bu görüntüleri hakkında nasıl hissettiklerini öğrenmek için hastanede kalan 4 ila 16 yaşlarındaki 250 çocuğu araştırmaya karar vermiş. Çalışmasının sonuçları, palyaçoların bu çocukların büyük çoğunluğunu sürüngenleri, hatta palyaçolarla herhangi bir korku filmi izleyemeyecek kadar genç olanları verdiğini gösteriyor. Bu çalışmanın sonuçları, çocukların sadece onları " korkutucu ve bilinemeyen " olarak gördükleri sonucuna varıyor. Bir palyaço resmine bakmak, örneğin bir yavru kedi resmine bakmakla aynı şey değil. Çocuklar ve yetişkinler de bir yavru kedi resmini görebilir ve otomatik olarak bir kedi yavrusu hakkında fikir sahibi olurlar. Bir palyaço görüntüsü, palyaçoların gerçek olduğunu bilmemiz dışında neredeyse yabancı bir görüntüye bakmak gibi kategorize etmek zordur soyut bir yaratık gösterir.
Florida Atlantic Üniversitesi‘nden Psikolog Elan Barenholtz Ph.D.’ye göre bu durum insanların palyaçolardan korkmasının en önemli sebebini oldukça net bir şekilde ortaya koyuyor:"İnsanlar mimiklerini göremedikleri varlıkların durgun, olağan ve tepkisiz yapılarından çekinme eğilimi içerisindedir. Bu nedenle duygularını gözlemleyemedikleri bu maskelere karşı kendilerini anlam veremedikleri bir gizem çukurunda bulurlar.
Ve böylece anlamlandıramadıkları mimikler nedeniyle kendi savunma mekanizmalarını her türlü tehdide açık olduğunu hissederler.
Duygusal yapısını çözümleyemedikleri bu varlık karşısında da karşı konulamaz bir refleks geliştirir ve onlardan uzak dururlar.
"Mimik"lerinin ağır bir maske altında ulaşılamaz bir noktada oluşuyla birlikte bu kişilerin onlara kızgın ya da onlara karşı güvenilir olup olmadıklarını gözlemleme şansı vermez.
Ağır bir yüz makyajı, hele ki yüze sahte bir gülümseme de çizilmiş ise bu bilgilerin çoğunu anlaşılmaz hale getirir ve bu da korkunun temelini oluşturur."
Dr. Dena Rabinowitz"İnsanlar palyaço fobisi ile doğmaz, ancak genetik olarak kaygı bozukluğuna yatkınlığa neden olabilirler. Ancak palyaçoların spesifik bir korkusu, ya palyaçolarla alakalı çocukluk çağında travmatik bir olay yaşadınız, bir aile üyesi ya da size yakın birisi, size palyaçoların korkutucu olduğunu öğretti ya da palyaçoların etrafında olduğunuzda bir anksiyete atağı yaşadığınız"diyor.
Palyaço korkusunda katkısı olmasına rağmen Amerika`daki Palyaço histerisi hakkında King Twitter'dan paylaştığı mesajda "Hey, artık şu palyaço histerisine bir son vermenin vakti geldi. Palyaçoların çoğu iyidir, çocukları mutlu eder, insanları güldürürler" yazmıştı.
Palyaçolar komik değil
Almanya`nın Georg-August-Universität Göttingen tıp-psikiyatri ve korku psikolojisi uzmanı Prf.Borwin Bandelow"Palyaçolar gerçekten komik görünmüyorlar.Korkunç derecede makyajlı ve boyalılar,büyük gözleri var.İnsanlar buradan bir sonuç çıkarımı yapıyor.Çocuklar palyaçoların tehlikesiz biri olduklarını ,hediye verdiklerini vs gördüklerinde ancak güven oluşur.Yetişkinlerin ise başlarına bir olay geldiginde bunu atlatmaları halinde kendine güveni artıyor ve Endorfin salınımı gerçekleşiyor.Palyaçoların çok azı gerçekten komik.Gülselerde korkunç görünüyorlar.Araştırmalara göre 0-3 yaş arası çocuklar palyaçoların kötü olmadığına ikna olmuyorlar.Daha büyük yaşlardaki çocuklarda mümkün.Palyaçoların komik olduğuna ikna olmak için zaman ve eylem gerekli.Ve palyaço korkunç görünürse korkunçtur.Böylelikle insandaki "mutlu son efekti"kapalı kalır.Örneğin kriminal vakalarda bir olayı çözmek için birilerinin ölmesi veya bir eylem gerekiyor.Palyaçolardada durum aynı.Beyzbol sopası ile gezen bir palyaço birşeyler yapacak manasına gelmez.Stephen King`in filmindeki "it"ise korkunç görünüyor ve kötülük yapıyor.Böylelikle mutlu son efekti kapanıyor."diyor.
Borwin`e göre korkularımız atalarımızdan günümüze evrilmiş"Çocuklar kaş göz hareketlerinden, hayaletlerden korkar.Atalarımız büyük ağzı uzun dişleri ve gözleri olan vahşi hayvanlardan korkardı."diyor.
Öyleyse asıl soru, "insanlar neden palyaçoların komik olduğunu düşünüyor?"olmalı.
Freud'un Teorisi
Dünyaca ünlü psikolog Sigmund Freud, 1919'da yayınlanan "The Uncanny" yayınında, aynı zamanda tanıdık ve henüz yabancı olan bir şeyden korktuğumuzu açıklıyor. Freud, kopmuş kafalı veya uzuvları olan bir insanın varsayımsal örneğini kullanarak derhal değişmeyen vücut parçalarına odaklanacağımızı söylüyor. Gerçek hayatta olan bir örnek, bir amputeyi gördüklerinde birkaç çocuğun korktuğudur, çünkü o kişinin bacaklarının neden gittiğini anlayamazlar. Ayrıca birçok yetişkin, çeşitli nedenlerle üzgün veya rahatsız edici hale getirir. Harvard Üniversitesi'nden profesör Steven C. Schlozman palyaçolarla karşılaştırıldığında "esrarengiz" teoriyi irdeliyor. Bununla birlikte, bir palyaçonun vücut parçaları büyütülmüş veya abartılmış-dev ayakkabı, anormal derecede büyük dudaklar beyaz bir yüz üzerinde boyanmış ve büyük, kırmızı bir burun. Tıpkı ampute örnekleri gibi, insanlar diğer insanların farklarını benzerliklerden çok daha kolay fark eder. Bu da korku ve rahatsızlık yaratabilir.
Amerikan hastalığı ve popüler kültürdeki etkisi
Evrimsel korku savunma mekanizmamız ve biyolojik olarak analiz mimik taramamızda"bilinmez"olarak gördüğümüz palyaçolar, popüler kültürdeki kötü imajını Hollywood filmleri ile virüs etkisi yaratarak Amerikan hastalığını tüm dünyaya yaydı.Ve kanayan yaramızı dahada açtı.Batman`daki Joker karakteri ve Stephen King`in"it" romanı ve filmiyle birlikte zirve yaptı.2016`daki ABD ve İngiltere'de polise "korkunç palyaço" ihbarlarıda bunlara eklendi.Ayriyetten gençlerin tıklanma almak veya eğlenmek için yaptıkları videolarda olumsuz etkiler yapmaya devam ediyor.Katil Palyaço olarak da bilinen seri katil John Wayne Gacy`ide unutmamak gerekir.
Böylelikle palyaçoların komik olup olmadıklarına bireysel karar vermek gerekecek.Hangi amaçla karşımıza dikildiklerini yada kötü bir amaç içinmi yüzlerini kamufle ettiklerini anlamadan güvenmek artık imkansız gibi.
Kaynaklar
1.https://www.bbc.com/turkce/haberler-dunya-37621996
2.https://drmarkgriffiths.wordpress.com/2016/10/13/no-laughing-matter-a-brief-look-at-scary-clowns-and-coulrophobia/
3.https://www.mnn.com/health/fitness-well-being/stories/why-are-some-people-terrified-of-clowns
4.http://www.businessinsider.com/why-people-afraid-clowns-phobia-coulrophobia-it-movie-2017-9
5.https://www.sheffield.ac.uk/international/news/1.116934
6.Video-BrainStuff - HowStuffWorks-https://www.youtube.com/watch?v=UWxt9kPYfVw
7.https://www.hna.de/politik/jeder-mensch-angst-interview-angstforscher-borwin-bandelow-6901234.html
7.https://en.wikipedia.org/wiki/2016_clown_sightings
