Kulağakaçan Böceği
Kulağakaçan (Forficula auricularia) boyu 10 ila 16 mm`dir. Kulağakaçanın yeryüzünde 900 türü bulunur. Kulağa kaçan böceğinde 6 tane bacak vardır. Kulağakaçanın kuyruğunda 1 tane kıskaç bulunur.Kulağakaçan böceğinin kafası küçük, karın kısmı büyüktür. Kulağakaçanın kafasında 2 çift anten vardır. Bu antenlerin 1 çifti küçük, 1 çifti büyük yapılıdır. Erkek olan kulağakaçanın antenleri kıvrık olur, dişi olan kulağakaçanın antenleri düz biçimlidir. Kulağakaçan çok hızlı hareket edebilen bir haşeredir. Kulağakaçan böceği meyve ve sebzeye zararlar verir.Kulağakaçan gündüz yaprak altı, ağaç kabuğu gibi yerlerde bulunur.Kulağakaçan böceğinin rengi kahverengi ve parlak sarı olarak görülür. Kulağakaçanın arka kanatları, damarlı, saydam görünümündedir. Kulağakaçanın ön kanatları ise küçük ve derimsidir. Kulağa kaçan gece insanlar uyurken kulağa kaçabilir, ya da ağız ve burundan girebilir. Kulağa kaçan bazı bölgelerde saçkıran adı ile de bilinir. Kulağakaçan evde çatlak, yarık köşelerde kapı pervazları kenarlarında gezer. Kulağakaçan kıskaçları güçsüzdür. Kulağakaçanın beslenme şekli genellikle bitkiseldir. Kulağakaçan çiçeklerin üreme organlarını ve renkli yapraklarını yer. Kulağakaçanın gözleri gelişmiştir.
Kulağa Kaçan Böceği Nedir
Kulağa kaçan böceği genel olarak ekosistem için yararlı böceklerdendir. Çürüyen bitkileri, canlı veya ölü böcekleri yiyerek doğadaki geri dönüşüme katkı sağlamaktadırlar. Yaprak biti, salyangoz, sümüklü böcek ve bazı larva türlerini yiyerek bahçeleri zararlı haşerelerden de korumaktadır. Fakat bahçeli bir evde yaşıyorsanız veya bir seranız varsa bu böceklerin bahçenizde bulunması sizin için yararlı olmayabilir. Çok sayıdaki kulağa kaçan böceği seranıza zarar verebilir, bitki fidelerinin yaprakları yiyebilir ve bahçenizdeki diğer ürünlere zarar verebilir. Dış mekanda yaşayan kulağa kaçan böceği samanların altında, çürüyen yaprakların altında, çürümüş bitkilerin içlerinde, kayaların veya kütüklerin arasında ve bu tarz nemli ve serin yerlerde saklanmaktadırlar. Kulağa kaçan böceği gündüz bulunduğu yerden dışarı çıkmamakta ve gece boyunca beslenmesini gerçekleştirmektedir.
Siyah yada kahverengi renkte olan bu böceklerin arka kısımlarında içe doğru uzanan iki çatal bulunmaktadır.
Kulağa Kaçan Böceğin Özellikleri
Kulağa kaçan böceği ismini arkalarında bulunan kıskaçlardan almaktadır. Böcekler bu kıskaçlarını beslenmek, avlarını yakalamak, çiftleşmek ve ağaçlara tırmanmak için kullanmaktadır. Kulağa kaçan böceklerin 6 ayağı bulunmaktadır.
1500’ün üzerinde kulağa kaçan böceği türü olduğu tespit edilmiştir. Bazı böceklerin boyları 5 santime kadar uzamaktadır. Kulağa kaçan böceklerinin vücutları düz, uzun ve ince şekildedir. Dişi ve erkek böceğin vücudunda farklılıklar görülebilmektedir. Erkek kulak böceğinin kıskacı düz şekilde olurken dişi kulak böceğinin kıskacı kavisli bir biçimde olmaktadır. Vücut renkleri türlerine göre kahverengi, sarı, ten rengi veya kırmızı olabilmektedir. Kulaklarının üstünde iki tane antenleri bulunmaktadır. Bu antenler sayesinde dışardaki nesneleri yada avlarını rahatça koklayabilmektedir.
Kulağa kaçan böcekleri küçük kanatlara sahiptir. Kanatları deri görünümünde olmaktadır. Arka kanatları ön kanatlarının altında katlı olarak durmaktadır. Bu böcekler uzun mesafeler uçamamaktadır. Fakat kısa mesafeli alanlarda, ağaçların dalları arasında anlık uçuş yapabilmektedir. Ama en büyük özellikleri çok hızlı hareket edebilmeleridir.
Kulağa Kaçan Böceği Nerelerde Yaşamaktadır
Her böcek türünde olduğu gibi bu böceklerin yaşadıkları yerlerin özellikleri de türlerine göre farklılık göstermektedir. Çoğu kulak böceği türü genellikle serin ve nemli alanlarda yaşamayı tercih etmektedir. Bu böcekler tarlalarda, bahçelerde ve bu tarz dış mekanlarda yaşamaktadır. Ağaçların kovuklarında, yaprakların altlarında, samanların altlarında, toprakların nemli kısımlarında saklanmaktadır. Evlere giren kulağa kaçan böcekleri evlerdeki nemli alanlarda saklanmaktadır. Özellikle evlerdeki çamaşırhane, bodrum ve kilerler kulağa kaçan böceğinin saklanabilecekleri alanlardan olmaktadır.
Kulağa Kaçan Böceğin Yaşam Döngüsü
Kulağa kaçan böceği bir yıl içerisinde 4 ya da 5 kez yumurta bırakabilmektedir. Bu yumurtaların her birinin içinden 50’ye yakın yavru böcek çıkmaktadır. Bu böcekler yumurtalarını yaprakların altlarına veya ağaç kabukları arası gibi nemli alanlara bırakmaktadırlar. Özellikle yaz aylarında daha hızlı üremektedirler. Yavruların yumurtadan çıkması ortamın sıcaklığına bağlı olmaktadır. Sıcaklığın yeterli olduğu ortamlarda gelişen yumurtalar olgunlaştığı zaman yavrular yumurtadan çıkmaktadır. Özellikle bahar aylarında yumurtalardan çıkan kulağa kaçan böcekler etrafı istila etmektedir.
Evlere giren kulağa kaçan böceği ise yumurtaları evlerdeki nemli ve karanlık alanlara bırakmaktadır. Duvar deliklerine ve saksı altlarındaki kaplara yumurtalarını bırakabilmektedir.
Kulağa Kaçan Böceğin Zararları
Araştırmalar sonucunda kulağa kaçan böceğin herhangi bir mikrop yada virüs taşımadığı tespit edilmiştir. Isırıkları zehirsizdir. Bahçeler için bazı durumlarda yararlı bir böcek bile olabilmektedir. Bu böcekler bitki bitlerini, bahçeye zarar veren küçük böcekleri yiyerek bahçeleri zararlı haşerelerden korumaktadırlar. Ayrıca böcek larvalarını da yedikleri için haşerelerin üremelerine de engel olmaktadırlar.
Eve giren kulağa kaçan böceği evdeki bitkilerin yapraklarını yiyerek ev çiçeklerine zarar vermektedir. Ayrıca evde görülen kulak böceği insanları tedirgin etmektedir. Özellikle bebekli aileler bu böceklerden rahatsız olmaktadır.
Kulağa kaçan böceği en büyük zararları bahçelere ve saralara vermektedir. Bahçelerdeki gülleri, çiçekleri, çiçekleri yapraklarını yiyerek bitkilerin ömürlerini kısaltmaktadır. Ayrıca bahçeye ekilen marul, maydanoz, fasulye gibi bitkilerin yapraklarını yiyerek sebzelere zarar vermektedir. Fide yetiştiricişiği yapanlar için kulağa kaçan böceği tam bir kabus olmaktadır. Bazı tür kulağa kaçan böcekleri fidelerin yapraklarıyla beslenerek fideleri de ortadan kaldırmaktadır. Fidelerin verimsiz hale gelmesi bahçenizde bu böceklerin olduğu ihtimalini arttıracaktır.
Kulağa Kaçan Böcek Isırığı
Kulağa kaçan böceği nadiren insanları ısırmaktadır. Bulundukları ortamı bırakıp insanların üzerine tırmanmamaktadır. İnsanlardan korkan bu böcekler bir şekilde insanların üzerine düştüğü zaman kendilerini korumak amacıyla insanları ısırmaktadır.
Kulağa kaçan böceğinin ısırıkları zararsızdır ve zehirli değildir. Bu böceklere her hangi bir hastalık yada zehir taşımadığı için ısırdığı zaman insanları zehirlemezler. Kıskaçları çok güçlü olduğu için ısırıkları biraz acı vermektedir fakat bu ısırıklar endişe verici olmamaktadır. Herhangi bir ısırılma vakasıyla karşılaşıldığı zaman ısırılan bölgenin sabunla yıkanması ve temizlenmesi tedavi için yeterli olacaktır. Isırılan bölge şiştiyse ve çok kızardıysa ısırılan bölgeye buz koyarak şişliği ve kızarıklığı azaltabilirsiniz. Eğer ısırılan bölge çok kaşınıyorsa bu bölgeye kaşıntı önleyici bir krem sürebilirsiniz.
Böcek ısırıklarına karşı alerjisi olan bireylerde semptomlar daha faklı olabilir. Eğer kulağa kaçan böceği tarafından ısırıldıysanız ve yukardaki belirtilerden daha ciddi belirtilere sahipseniz hemen bir doktora gitmelisiniz.
Kulağa kaçan böceğin ısırığı sivrisinek yada diğer ısırıklardan kolayca ayırt edilebilmektedir. Kıskaçları ile ısırdıkları için ısırılan bölgede birbirine kısa mesafede bulunan iki kırmızı nokta olmaktadır.
Kulağa Kaçan Böcek Evlere Nasıl Girmektedir
Kulağa kaçan böceği aslında evlerin içine nadiren girmektedir. Dış mekanlar yaşamları ve beslenmeleri için daha uygun olmaktadır. Kulağa kaçan böceği yetersiz şekilde kapatılmış pencere ve kapı kenarlarından, temel montaj noktalarından, havalandırma deliklerinden ve tavan aralarındaki boşluklardan evlere girebilmektedir. Kablo boşlukları, doğalgaz borusu boşlukları, mutfak havalandırması boşlukları potansiyel giriş noktalarından olmaktadır.
Dışarda bulunan bitkilerin içere alınmasıyla bu böceklerde bitkilerle beraber evlere girebilmektedir. Dışarda bulunan odunlara yuva yapan bu böcekler odunların içeri alınmasıyla içeri taşınabilmektedir. Ya da dışarda bulunan gazetelerin ve kartonların içeri alınmasıyla bu böceklerde iç mekanlara girebilmektedir.
Geceleri açık olan pencere veya kapılardan evin ışığını görerek içeri de girebilmektedirler. Havanın sıcak olduğu dönemlerde nemli ortamları tercih edebilmektedirler. Özellikler yaz aylarında sıcak havalardan kaçmak için evlerdeki nemli ortamlara girmektedirler. Evlerdeki bodrum ve kiler gibi nemli alanlar kulağa kaçan böceğinin sevdiği alanlardandır.
Kulağa kaçan böceği evlere girdikten sonra evlerdeki yiyecek artıklarıyla, evlerdeki canlı ya da ölü böceklerle ve ortamdaki canlı çiçeklerle beslenmelerini devam ettirmektedir.
Kulağakaçan Gerçekten Kulağa Kaçar Mı?
Kulağa kaçan böceğinin kulağa kaçtığı ve insan beynine girerek burada yaşadığı ise tamamen batıl inançtan ibarettir. Her tür böcek türü gibi kulağa kaçan böceği de insanlardan korkmaktadır ve insanların bulunduğu ortamdan uzaklaşmaktadır.Kulağa kaçtığı takdirde sağır edeceğine dair bir söylentide vardır.
Kulağakaçan böceğinin bir çok kültürde kulakla ilişkilendirilmesinin muhtemel bir sebebi, böceğin arkasındaki kıskacıyla beraber, çok eski zamanlardan beri kulak delmeye yarayan antik bir alete benzemesidir. Dişisinin ayrı, erkeğinin ayrı tipte kuyruk uzantıları olan kulağakaçanın erkeğinin kıskaçları aynı zamanda da makasa benzer ve bu benzerlikten dolayı İtalyanca’da kulağakaçan böceğine verilen isim forbicina, yani “küçük makas” anlamına gelirken, İspanyolca’da verilen iki isim contraplumas ve tijereta, sırasıyla “çakı” ve “makas darbesi” anlamlarına gelir.
Bir şekilde kulakla ilişkilendirilmesinin ikinci bir muhtemel sebebi de derikanatlı bu türün arada bir açtığı kanadının kulağı andırması olabilir. Zira derikanatlılar takımından bu türün oldukça estetik kanatları vardır ve hakikaten de bir kulak kepçesinin şeklini andırırlar.
Öncelikle bilinmesi gereken kulağın anatomik yapısıdır.Kulak zarı bu böceğe geçit vermeyecek kadar dayanıklıdır ve farklı bir yapıdadır.Kulağa kaçan böceği bu bariyeri aşmak iç kulak mekanizmasını başardığını varsayacak olsakta beyne ulaşması için karşısına bu defa kafatası çıkacaktır.Bununla birlikte vücudun dışarıdan gelen yabancı cisimlere karşı savunma makinazmasını harekete geçirmeside kaçınılmazdır.
Alttaki videodada olayın yayılmasının nedenini ve bahsedilen olayın imkansızlığını izleyebilirsiniz.
Kaynaklar
1.https://en.wikipedia.org/wiki/Forficula_auricularia
2.https://yalansavar.org/2012/05/17/kulagakacan-kulaga-kacar-mi/
3.Video-Today Found Out-https://www.youtube.com/watch?v=HcYzRqFgHxQ
4.Susan Scott, Craig Thomas. Pests of Paradise: First Aid and Medical Treatment of Injuries from Hawaii’s Animals. University of Hawai’i Press: 2000. Singapur.
