Telif:Wikipedia (CC BY-SA 2.5)
Kara deliklerin keşfi
Kara delikler, aslında ilk olarak 1783 yılında ➦John Michell adlı bilim insanının "dark stars" yani "karanlık yıldızlar" isimli teoriyi ortaya atmasıyla gündeme geldi. Michell'e göre bazı yıldızlar, ışığın bile kaçmasına izin vermeyecek kadar yüksek çekim gücüne sahipti. Bu tarihten sonra Einstein da dâhil olmak üzere birçok bilim insanı kara deliklerle ilgilendi ve ortaya ilginç sonuçlar çıktı.
1970 yılında içinde kara delik olduğu düşünülen bir galaktik X-ışını kaynağı ➦Cygnus X-1 görüntülenmiş ve kavramsal olarak kara delikler bilimin araştırma konusu hâline gelmişti. 1994 yılında Hubble ile elde edilen ➦veriler, yalnızca kara deliklerin kütleleriyle açıklanabilecek verilerdi. 2016 yılındaysa çarpışan kara deliklerin yaydığı sinyallerle kara deliklerin varlığı bir kez daha doğrulanmıştı. Günümüzdeyse bir kara deliğe ait görüntüler araştırma aşamasında.
Kara delikleri, birçok otoriteye göre ortasında çok yüksek bir yük olan çarşafa benzetmek mümkün. İçe doğru çöken ve etrafındakileri yutan yapı, kütle çekim kuyusu olarak adlandırılıyor. Bilim dünyasında farklı modellemeler olsa da kimse, kara deliklerin içinde ne olduğunu ve yapısının nasıl oluştuğunu bilmiyor.
Güneş karadelik olacakmı?
NASA'ya göre, çok büyük yıldızlar bazen tüm yakıtlarını tükettiklerinde devasa bir süpernova patlamasıyla karadeliklere dönüşüyorlar.Yıldızın geri kalanı kendi yerçekiminin ağırlığı altında çöker ve bir kara delik oluşturur.
İyi haber: NASA'ya göre, güneşimiz böyle bir kadere maruz kalmak için çok küçük. Kendi çekimine kurban gitmeye yetecek kadar ➦kütle içermez.NASA'ya göre, bir yıldızın kara delik olabilmesi için güneş kütlesinin en az on katı olması gerekiyor.
NASA'ya göre, güneşin bir kara deliğe dönüşmesi durumunda bile,korkacak hiçbir şeyimiz ➦olmazdı.Bu nesnenin boyutları yaklaşık altı kilometreyi geçmeyecekti, bu da karadeliğin yerçekimi kuvvetinin dünya üzerinde güneşin halihazırdaki etkisi kadar güçlü bir etkiye sahip olacaktı.
Kara delik dünyayı yutabilir mi?
Kara deliklerin çekim gücü her şeyi geri dönülmez bir şekilde
sarıyor. Evrende çok sayıda kara delik olduğu bilgisi, dünyanın da
bundan etkilenip etkilenmeyeceği sorusunu akıllara getiriyor.Boyutlarına bağlı olarak, iki farklı kara delik türü var: Küçük yıldız kara delikleri güneşimizden sadece on kat daha ağır. Galaksimiz Samanyolu’nda bunlardan milyonlarca olduğu tahmin ediliyor. Bu türden olan kara delik Dünya’dan 1000 ışıkyılı uzaklıkta ➦bulunuyor.
Bu nedenle, dünyanın böyle küçük bir kara delik tarafından yutulacağından endişelenmenize gerek yok. Güneş sistemimiz doğrudan ışık hızında böyle bir kara deliğe yarışacak olsa bile, bir çarpışma için hala 1000 yıldan fazla zamanımız var. Bununla birlikte, bu kadar küçük bir gök cismine bu mesafeden ulaşıp mümkün olan en yüksek hızda vurmak çok düşük bir ihtimaldir. Yıldız kara deliklerinin yarattığı risk son derece düşüktür.
Öngörülebilir risk
İkinci kategoride ki, son zamanlarda bilim adamları tarafından ilk kez fotoğraflanan süper kütleli kara delikler farklı. Pozisyonları ve hareketleri hakkında çok iyi bilgimiz yok. Bu yüzden risk hesaplaması yapmak zor. Ancak, bize en yakın galaksinin büyük bir kara deliğe sahip olduğu ve galaksimizin, Dünya ile birlikte, bu komşu galaksiyle bir çarpışma rotasında olduğu bilinmekte.
Güneş sistemimizin ömrünü bir gün olarak aldığımızda, şimdi sabah dokuz. Homo sapiens sadece bir göz kırpması önce yer yüzüne indi. Buna göre çarpışma akşamın erken saatlerinde bekleniyor diyebiliriz. Yine de akşama kadar bu galaksinin bir parçası olan kara delik ile buluşmamızın mümkün olup olmadığını söylemek çok zor. Ama olsa bile: İnsanoğlu bunu zaten deneyimleyemez, çünkü buluşmadan çok önce güneş ısınarak genişleyecek ve yaşam buluşmadan çok önce bitmiş olacak.
Bunu kesinlikle dert etmeyin, "Space Answers"e göre, dünyanın kara deliğe çarpma olasılığı bir trilyonda bir.Piyangoyu arka arkaya on kez kazanma olasılığı daha yüksek.
1 Milimetrelik karadelik dünyayı yok eder
Kara delikler kainatın en güçlü nesneleridir ve yakınlarındaki her şeyi yutarlar… Leicester Üniversitesi’nden Hossam Aly,Quora`da Dünya’ya şöyle kara delik ➦uyarısı yaptı: “Küçük bir kara deliğin kütlesi Güneş’in 6 katıdır. O nedenle 1 milimetrelik bir kara delik büyük bir kaosa neden olabilir. 1 milimetrelik kara deliğin kütlesi Dünya’nın yüzde 10’u kadardır.“
“Misal olarak, kara delik Dünya’nın yüzeyinde ortaya çıktı. O nedenle bir kara delik Dünya yüzeyini ‘süpürmeye’ başlarsa, saniyde 12 kilometre hızla Dünya’nın dörtte üçünü emecektir.”
“Bulunduğu bölgedeki maddeler, Dünya’dan daha çok o kara deliğin güçlü çekimine kapılır. Bu da Dünya’nın kabuğunun ve yüzeydeki her şeyi ölmesi anlamına gelir.”
1.https://www.quora.com/If-there-was-a-black-hole-the-size-of-1-millimeter-on-Earth-what-would-happen
2.https://en.wikipedia.org/wiki/John_Michell
3.https://en.wikipedia.org/wiki/Cygnus_X-1
4.https://hubblesite.org/contents/news-releases/1994/news-1994-23.html
5.https://www.sciencealert.com/astronomers-have-just-found-a-black-hole-just-1-000-light-years-from-earth
6.https://www.nasa.gov/image-feature/goddard/2019/why-the-sun-wont-become-a-black-hole
7.https://spaceplace.nasa.gov/review/dr-marc-sun/black-hole-sun.html
8.Video-Teded-https://www.ted.com/talks/fabio_pacucci_could_the_earth_be_swallowed_by_a_black_hole/transcript?language=tr