Giysiler Asılarak Kurutulduğunda Neden Daha Sert Oluyor?
İnsanı, kurutucudan yeni çıkmış bir kot pantolonu giymek kadar mutlu eden çok az şey vardır. Fakat asılarak kurutulan ve makinede kurutulan giysiler konusunda uzun süredir devam eden bir tartışma var. Yetişme şeklinize, evinizin büyüklüğüne veya yaşadığınız ülkeye dayalı olarak, giysilerinizi ipe asmayı ya da onları bir kurutucuya fırlatmayı tercih edebilirsiniz.
Her iki seçenekte de elinizde kuru çamaşırlar oluyor fakat bu iki sonuç arasında bazı farklılıklar bulunuyor. Yani asılarak kurutulan çamaşırlar ve havlular, kuruduktan sonra genelde sert olup kaşındırırken; kurutma makinesinde kurutulan kumaşlar yumuşak ve pürüzsüz oluyor. Eğer kurutma kavramı, maddedeki suyu gidermekten ibaretse, bu iki sonuç neden bu kadar farklı?
Bir sepet dolusu çamaşır yıkadığınız zaman, büyük bölümü pamuk veya diğer organik polimerler olan tüm bu kumaşları suyla ıslatıyorsunuz. Giysi liflerinin çoğu, bitki maddesinden yani selülozdan yapılıyor. Çok güçlü ve dayanıklı olan bu maddeyi kullanması da kolay. Selülozun diğer özellikleri de suyu sevmesi ve doygunluğa ulaşana kadar su emmesi.
Giysilerinizdeki tüm lifler, çamaşır makinesinde suya doyuyor. Şişen ve doygunluğa ulaşan selüloz, kendisini bir arada tutan hidrojen bağlarının bir kısmını 🔗bozuyor.Aslında polimer zincirleri birbirlerine sürtüp kaydıkça, selülozdaki bağlantılar kötüleşiyor. Su buharlaşmaya başladığında, selüloz zincirleri arasındaki hidrojen bağları yeniden şekilleniyor ve güçlü, dayanıklı hallerine geri dönüyorlar. Fakat buharlaşmanın meydana gelme biçimi, dokunun son şekli için önem taşıyor.
Kurutucuda, giysiler sürekli hareket ediyor ve selüloz liflerinin o kadar sıkı ve kapsamlı şekilde yeniden bağ oluşturması 🔗zorlaşıyor. Gerçekte bu durum, havlunun biraz yumuşamasını sağlıyor çünkü pamuk lifleri birbirine o kadar bağlı olmuyor. Eğer ıslak çamaşırlarınızı güneş ışığında ipe asarsanız, kumaşlar genelde sadece rüzgarla hareket eder. Bu statik yerleşim, selüloz liflerinin hidrojen bağlarını daha etkili biçimde yeniden oluşturmasına olanak sağlıyor. Lifler arasında daha fazla bağ olması, daha çok kuvvet ve sağlamlık anlamına geliyor. Doku bağlamında ise daha pürüzlü bir his oluşuyor. Bu durum, çamaşır deterjanının aşırı kullanımıyla daha belirgin bir hal alıyor çünkü deterjan kalıntıları, bu etkiyi çok daha fark edilebilir yapıyor.
Musluktan gelen suda ve dolayısıyla çamaşır makinesinin yıkama suyunda da dahil olmak üzere farklı bileşenler vardır.Buna ek olarak kireç. Kireç tortuları her yıkamadan sonra giysilerimize bulaşır. Sudaki kireç içeriğinin ne kadar yüksek olduğuna (sertlik derecesi) bağlı olarak, çamaşırlar kuruduktan sonra daha sert olabilir. Bununla birlikte, doğru deterjan dozu, bunun olmasını büyük ölçüde engelleyebilir.
Kumaşlar birçok küçük elyaftan oluşurlar.Bu bağlamda, yıkama sırasında çamaşırların tambur içinde ileri geri eğilmesi ve çeşitli giysilerin üst üste gelmesi ve birbirine bastırılması gerceklesir. Gevşek şekilde duran lifler böylelikle içine çöker. Çamaşırları kurutmak için asarsak katılaşır ve sonuç sert çamaşırlardır. Ancak deterjan artıkları da bu fenomeni teşvik edebilir.
Sonuç olarak,bunun birkaç nedeni olabilir.Eksik yada fazla deterjan,çok fazla doldurulmuş çamaşır makinesi yada hatalı kurutma 🔗yöntemlerimiz gibi.Çamaşırları nasıl kurutacağımız, daha sonra ne kadar sert olacağını belirler.Örnegin Güneş yada kaloriferlerde kurutmak bu etkiyi dahada artırır.Evde bir çamaşır kurutucumuz varsa kendimizi şanslı sayabiliriz. Bu, tamburdaki hareket sırasında liflerin tekrar düzleşmesini sağladığından - sonuç, çok daha kabarık, yumuşak havlular veya kadifemsi yumuşak giysilerdir.
Kaynaklar
1.https://popsci.com.tr/giysiler-asilarak-kurutuldugunda-neden-daha-sert-oluyor/
2.https://www.thenakedscientists.com/articles/questions/why-does-line-drying-make-clothes-rough
3.https://www.jazzyshirt.de/magazin/harte-steife-waesche-nach-waschen/
