Zebralar aslında siyah mı yoksa beyaz çizgili midir?
Zebra aslında siyah ve beyaz çizgili midir, yoksa tam tersi mi? Bu soru sadece araştırmacıları değil, bazı insanlarıda meraklandırıyor. Cernbilim bu nedenle bu sorunun cevabını arıyor ve hayvanların neden bu karakteristik görünüme sahip olduklarına dair bilinenleri açıklıyor.
Zebraların aslında daha çok beyaz mı yoksa siyah çizgili mi olduğu sorusu, atgillerin ilk tanımlandığı günden beri bilim insanlarının ilgisini çekmiştir. Zebraların bu son derece belirgin ve çarpıcı deseni neden sergiledikleri de uzun zamandır araştırma konusudur. Bunun onları yırtıcılar için özellikle dikkat çekici hedef haline getirdiği varsayılabilir. Ancak bilimsel çalışmalar, bunun tam tersinin doğru olduğunu göstermiştir. Bununla birlikte, hayvanlar aleminin en ünlü desenlerine sahi Zebralar hakkında birçok başka teori de mevcuttur.
Zebraların daha çok beyaz mı yoksa siyah çizgili mi olduğu sorusunun cevabı, hayvanın derisine bakılarak kolayca bulunabilir. Zebranın gözlerinin ve burnunun etrafındaki bölge siyahtır ve bu, gerçek renklerine dair ilk ipucunu verir.
İngiliz ansiklopedisi Britannica, bu hayvanların kıl köklerine kadar detaylı bir makalede bunu açıklıyor. İster siyah ister beyaz olsun, bir zebranın tüm kürkü, melanosit hücreleri içeren foliküllerden büyür. Bu hücreler pigment üretir; zebrada bu, siyah kürkü oluşturan "eumelanin"dir. Beyaz kürk ise bu pigmentin yokluğunu temsil eder. Britannica'ya göre, kimyasal haberciler hangi melanositlerin kürkün hangi bölümüne pigment salacağını belirler ve böylece zebranın siyah-beyaz desenini oluşturur. Beyaz çizgiler yalnızca pigment eksikliği nedeniyle var olduğundan, siyah zebranın "standart rengi" olarak kabul edilir.
ABD'nin Alabama eyaletindeki HudsonAlpha Biyoteknoloji Enstitüsü'nden Dr. Greg Barsh da podcast'te bunu doğruluyor.Renk çeşitliliği genetiği konusunda uzman olan Greg, zebraların çoğunlukla siyah renkte olduğunun altini ciziyor.Bunun gerekçesini şöyle açıkladı:"Bunu bilmemizin nedeni, zebralar üzerinde yaptığımız ilk çalışmaların bir kısmını zebra sahipleriyle iş birliği yaparak yapmış olmamızdır. Bir keresinde kendisini ziyaret ettik ve aynı soruyu kendisine sorduk.." Çalışan,hayvanın bir kısım tüyünü tıraş etti ve zebraların derisinin tamamen siyah olduğunu keşfetti.
Zebraların çizgili desenleri, pek çok olası açıklaması olan biyolojik bir bilmecedir.
Ancak zebraların neden bu özel çizgi desenine sahip olduğu, yıllardır süren araştırmalara rağmen hâlâ bir sır olarak kalıyor. Bilimsel çalışmalar ve teoriler birçok farklı yöne işaret ediyor. Bunlar arasında, örneğin, belirli bir çizgi deseninin sosyal uyumu desteklediği veya kamuflaj etkisi yaratarak yırtıcıların onları görmesini zorlaştırdığı varsayımı yer alıyor.
2015 yılında bilim insanları bu sorunun kesin cevabını bulduklarına inanıyorlardı. Zebraların çeşitli yaşam alanlarındaki desenleri incelediler. Coğrafi ve yerel olarak görülen 29 çizgi desenine dayanarak, bu desenlerin iklim koşullarına uyum sağladığını keşfettiler. Özellikle, sıcak bölgelerdeki zebraların çizgilerinde daha fazla siyah renk bulunurken, soğuk bölgelerdeki zebraların çizgilerinde daha fazla beyaz renk bulunuyordu. Bu durum, hem bacaklardaki hem de vücuttaki çizgilerin kalınlığını ve belirginliğini etkiliyordu.
En son 2020'de doğrulanan, iyi araştırılmış bir başka teori ise, zebraların çizgileri nedeniyle ısıran sinekler tarafından daha az hedef alındığını öne sürüyor. Bunun nedeni, çizgilerin uçan böceklerin konmak için ihtiyaç duyduğu görsel hava akışı düzenlerini bozmasıdır. Bu hipotez, çizgili atlarda da kanıtlanmıştır.2 Sonuç olarak, zebraların siyah beyaz çizgileri için muhtemelen tek bir açıklama yoktur, ancak bilim hala bir açıklama arayışındadır.
Kaynaklar
1.https://www.britannica.com/story/are-zebras-white-with-black-stripes-or-black-with-white-stripes
2.https://en.wikipedia.org/wiki/Melanin#Eumelanin
3.Larison, B., Harrigan, R. J., Thomassen, H. A., Rubenstein, D. I., Chan-Golston, A. M., Li, E., & Smith, T. B. (2015). How the zebra got its stripes: a problem with too many solutions. Royal Society Open Science, 2(1), 140452.
4. How, M. J., Gonzales, D., Irwin, A., & Caro, T. (2020). Zebra stripes, tabanid biting flies and the aperture effect. Proceedings of the Royal Society B, 287(1933), 20201521
