Asi Nehri Gerçekten Tersmi Akar?
Asi Nehri, Lübnan’ın kuzeydoğusunda bulanan Bekaa Vadisi’nde Rasel-Ayn ve AI-¬Labwah kaynaklarından doğmaktadır. Lübnan-Suriye sınırından sonra Hama ve Humus şehirlerinden geçmekte; Ansariye Dağları’nın doğusunu kat ederek, Gab topraklarına akmaktadır. Daha sonra 22 kilometre boyunca Türkiye Suriye sınırını oluşturmaktadır. Nehir Türkiye’ye girdikten sonra (Eşrefli’de), Amik Ovası’nda küçük Asi nehriyle de birleşerek bir kavis çizmekte ve Samandağ Kasabası’nın 6 kilometre güneybatısından Doğu Akdeniz’e dökülmektedir.
Asi Nehri ile ilgili bir de efsane var,
Binlerce yıl öncesidir; Genç kızların bir ejderha’ya kurban olarak adandığı vakitler Samandağ’da. Her sene aynı gün ve aynı yerde bırakılır şehrin gözden çıkardığı bir genç kız kayalıklar başında, Samandağ’da. Yine böyle bir zaman yaklaşmıştır, Fırtına dolu bulutların yaklaştığı gibi karanlık ve kasvetli. Sıra bir cengaverin sevgilisine gelmiştir, elleri bağlanır. Kızın sevgilisi vazgeçmemiştir oysa ki; Şehirdekilerin vazgeçtiği gibi mecburen zoraki. Delikanlı kızı salıverir kimse görmeden, kendisi oturur kayalıklara, beklemeye başlar Ejderha’nın gelmesini yalınkılıç.
O an gelmiştir; yüksek tepelerden aşağı sürünerek , ağaçları yıkıp kırarak gelir aynı yere, kayalıklara. Hangi kalp dayanır böyle bir korku ve heyecana. Delikanlı aniden kılıcını çekip kınından, Kayalıklardan aşağı atlarken, Ejder’in tam böğrüne saplar kılıcını. Alevler saçar acısından Ejder. kayaları eritir, oarma
nları yakar. Acısı o kadar şiddetlidir ki; O dev cüssesi ile Samandağı’ndan başlayıp, yerleri yırtarak, parçalayarak Antakya, Suriye, derken taaa Lübnan’ın Bekaa Vadisine kadar gelir, arkasında derin vadiler bırakarak. Ve tam orada büyük bir kaya’ya çarpar. Çarpmanın şiddetiyle kaya yarılır ve içinden muhteşem tat’ta bir su çıkar. Fakat bu çıkan su tüm kanunları hiçe saymıştır. Tüm sular yukarıdan aşağıya, Kuzeyden Güneye akarken, bu su Aşağıdan yukarı doğru ve şaşılacak bir durum ki, Güney’den Kuzey’e akmaya başlamıştır. Tüm ırmaklar sade bir renk’te akarken bu ırmak tüm geçtiği bölgelerin topraklarını taşıyarak koyu kahverengi bir halde akar. Ve Ejderha’nın yardığı toprağı takip ederek taaa Samandağına kadar gelip denize dökülür. Her durumu aykırı olduğu için adına İSYAN EDEN, BAŞKALDIRAN manasında ”ASİ” denmiştir.
Asi Nehri Tersmi Akar?
Güneyden kuzeye doğru bir akış yönü izlediğinden ötürü halk arasında ters akan nehir olarak betimlenen ve efsanelere yorulan, amik ovasını sulayan nehir.Bu söylentinin ortaya çıkmasına sebep olan şey bir göz yanılgısıdır.Lakin dünyadaki tüm akarsularda olduğu gibi asi nehrinin de akarsu yatağının eğimine göre aktığı bilimsel bir gerçektir. Ters akma olayına gelince bu nehrimizin akak hattı boyunca kuzeyden güneye esen rüzgarlardan dolayı su yüzeyinde oluşan kuzey-güney yönündeki dalgalar aslında güneyden kuzeye doğru akan nehrin ters aktığı izlenimini uyandırmaktadır ilk bakışta. Ayrıca nehre hakim bir perspektiften alabildiğince uzanan nehrin takip ettiği yolu gözlemlediğinizde de yine böyle bir kanıya kapılmamak elde değildir. Zira asi nehri özellikle denize döküldüğü samandağına doğru alçakta kalan amik ovasından dağların arasına girer ve dağları yokuş çıkarak aştığı izlenimi verir, bu durum da asi nehrinin ters aktığı yönünde efsanelere sebebiyet teşkil eden önemli bir husustur.
Ancak Antakya şehrinde böyle bir durumu telkin eden bir topoğrafya yapısı mevcuttur.Asinin geldiği yer olan Amik ovası alçak bir sahayken akımyönü (Samadağ Yönü) yüksektir.Armutlu Mah.,Sümerler ve daha ileride Harbiye yüksek bir arazi olduğundan Asi nehrinin alçak olan taraftan yüksek olan tarafa doğru aktığı düşünülür ki doğrudur.Ancak nehrin yüksek arazi içinde açılmış bir boğazdan yani aslında aşağıdan aktığı dikkatten kaçar.
Yani sözün özü asi nehri diğer tüm akarsular gibi yükseltinin etkisi ile kendi meyili doğrultusunda yüksekten alçağa doğru akmaktadır.
Sonuç olarak kuvvetli rüzgarlar ve suyun derinligi az oldugu icin optik yanılgıya sebep olur. Yani güneybatı bölümünden sürekli ve şiddetli rüzgar alır.
Kaynaklar,
