Asansör düşerken hasar almamak mümkün mü?
Mythbusters ekibi bunu cansız bir mankenle yapmıştı.ve sonuç hüsrandı.Manken tamamen parçalanmıştı.
İnsan fantezilerinden bir tanesidir bu.Düşen asansörde son hamle yapıp zıplayınca hayatta kalabilirmiyim sorusu.Çıkmadık candan umut kesilmezmiş diyebilirsiniz ve bu mitoloji gerçekmidir diye düşünürsünüz.
Bu konuda Bayan Alman fizikci ve yerçekimi araştırmaları enstitüsünden İnes Hense cevapladı.
İnes Hense"Birkaç nedenden dolayı zıplamak hiçbir işe yaramaz"dedi."Düşmekte olan bir asansör serbest düşüşte olduğundan , içindeki kişi aynı düşme hızındadır, bununda yüksek kuvvet üreteceği bilinmektedir."
Kuvvet hesaplanabilir,
Mesela bir örnek verecek olursak,2.ci kattan bodrum katına asansörle düştüğünüzü varsayalım.Aşağı yukarı 10 metre diyelim,1.4 saniyede 50 kmh ile aşağıya düşer."Hesaplamalarımızda sürtünme kuvvetleri göz ardı edilebilir; çünkü sonuçta, önemli ölçüde fark olmayacağı kadar küçük bir düşüşe neden olurlar, "diyor İnes.Zemin ile çarpışmayı önlemek için, asansördeki kişi, asansörün zemine çarptığı anda, aynı hızda asansör tabanından atlamak zorunda. Bu konuda, asansör sakinleri için 3 çözülmeyen görev ortaya çıkar:
İlk olarak, hiç kimse saatte 50 kmh hızla zıplayamaz. Ortalama olarak, atlayışta 5 kmh bir hıza ulaşabiliriz ve bu süre çok kısadır , yüksek atlama pistide oldukça küçüktür. Sonuçta 45 kmh düşmeye devam edersiniz. Bu da yaralanmalar için yeterli sürat. Bir kişi zıplarken çok yüksek hızlara ulaşabilse bile, geride kalan mesafenin kuvvetine maruz kalacak ve bu defa asansör tavanı tarafından yavaşlatılacak hatta yaralamaya sebebiyet verecektir.
İkincisi, çarpışmadan önce atlamak için doğru zamanı bulmanız pek olası değildir. Asansördeki kişi serbest düşüşte ve dolayısıyla 1,4 saniye gibi kısa sürede kargaşada olduğu için çarpışmadan zıplayamazsınız. Çarpışmadan sonraki atlayışta çok geç olurdu.
Üçüncüsü, insanların güçsüzlüğü veya fiziksel uygunluğu tek sorun değil, aynı zamanda çok yavaştır. Eğer böyle bir acil durumla karşılaşırsa olayı çözümleme yapacak kadar hızlı davranamaz. Şok anından sonra, yani ortalama olarak bir saniye süren şoktan sonra, kalan zaman, bizim örneğimizde, 0.4 saniyedir,Ve bu sürede bir şey yapmak için yeterli olmazdı. Daha yüksek bir yükseklikten bir asansör düşerse bu durumda reaksiyon süresini uzatacak olsa bile, kuvvetler de artacaktır, çünkü düşüşün yüksekliği ne kadar büyük olursa, çarpma hızı da o kadar büyük olacaktır. G = 9,81m / s2 yasasına göre, yeryüzünün yerçekimi alanında bulunan bir gövde, serbest düşüşte daha hızlı gerçekleşir.
Uçağın içindeki bir yolcu, dışardaki bir gözlemciye göre uçakla aynı hızda yer değiştirmektedir.
Eğer içinde bulunduğunuz araç, X hız ile gidiyorsa siz de X hızla gidersiniz.
Mesela 100 kmh giden bir otobüsdesiniz.Otobüse göre hızınız 0 yere göre 100 kmh dir.
Otobüsün içinde sağa veya sola 5 kmh ile yürürseniz hızınız otobüse göre 5 kmh yere göre 105 kmh dır.
Zıplarsanız, X hız artı zıpladığınız yüksekliğin matematik hesabına göre aslında kendinizi "yatay atış" a maruz bırakmış olursunuz.
Yere iniş süreniz oldukça kısa olduğundan, X hızınızın yavaşlaması hissedilmez, ancak mesela daha yükseğe zıplayabiliyor olsanız ve 10 saniye havada kalsanız artık uçak sizi X hızla ileri taşımadığı için bir miktar yavaşlardınız ve geri düşerdiniz.
Ancak havada kalış süresi oldukça kısa olduğundan kaybedilen hız da oldukça düşüktür. Ve yaklaşık olarak pratikte aynı noktaya düşersiniz. teoride ise birkaç milim geriye düşersiniz matematik hesabını yaparsak.
Ya sinek hiçbir yere konmadan havada dursa,
Sinegin içinde bulunduğu kokpitin havası da uçakla beraber hareket halinde, yani sinek aslında hareketsiz bir ortamda değildir. Yoksa havalandığı anda duvara yapışırdı. Yani uçağın hiç bir yerine değmediği doğru değil, uçağın içindeki ve gene hareket halinde olan hava ile temas halinde.Hareket hızı kendi hızı. Seyahat hızı uçağın hızı.Sonuçta sinek için değişen birşey olmuyor, aynı hızda ilerliyor.
Peki hareket halindeki otobüsün üstünde olsaydık,
Eğer bir aracın içinde korunaklı durumda değil de üzerindeyseniz, havanın sürtünme kuvveti çok daha hızlı sizi yavaşlatır, ve farkedilir miktarda geriye uçarsınız. Aracın içindeki havada da sürtünme kuvveti vardır ama etkisiz kalır çünkü o hava da o esnada X hız ile gitmektedir.
Bunu anlamak aslında çok kolaydır.Araç sabit hızla gittiğinde hiçbirşey hissetmeyiz.Ama ani fren yaptığında ileri fırlarız.
Yukardaki örnekler bu konuya uygun.Aynı kurallar geçerli.
Dünya Dönüşünün Tersine Giden Uçak, Daha mı Çabuk Varır?
Cevap,hayır.Aşağıdaki videodan detayına bakabilirsiniz.
Peki Uçaklar, doğuya doğru uçarken neden daha hızlı gitmektedir?
Özellikle, Doğu – Batı ekseninde gerçekleşen uzun menzilli uçuşlarda, gidiş seferinin süresiyle, dönüş seferinin süresi birbirlerinden hissedilir derecede farklıdır.
Mesela; İstanbul – Singapur uçuşu 10,5 saat sürerken, Singapur’dan İstanbul’a dönüş 11,5 hatta 12 saati bulmaktadır.
Uçuş sürelerinin farklılığı ile ilgili olarak duyabileceğiniz en temel yanlışlardan bir tanesi, bu durumun sebebinin dünyanın kendi ekseni etrafında dönüşü olduğudur.
Bu yanlış düşünceye göre, dünyanın deniz seviyesindeki dönüş hızı ile, mesela deniz seviyesinden 10 bin metre yükseklikteki dönüş hızı birbirinden farklıdır.
Bu yüzden de uçaklar batıya doğru giderken, doğruya doğru olan seferlere nispeten daha fazla süreye ihtiyaç duyar.
Oysa bu mantık doğru olsa, batıya doğru olan seferlerin daha kısa sürmesi gerekir. Zira dünya, batıdan doğuya doğru dönmektedir.
Neticede, dünyanın atmosferi de dünyayla birlikte dönmektedir ve bu yüzden uçuş sürelerinde herhangi bir farklılık oluşmamaktadır.
İşin sırrı, Jet Stream adı verilen çok yüksek hızlı rüzgâr akımlarındadır.
Bu akımların yönü, batıdan doğuya doğrudur.
Dolayısıyla, doğuya doğru olan seferlerde bu akımın içerisinde giren bir uçağın hızı pozitif yönde etkilenirken, batıya doğru yapılan uçuşlarda ise bu durumun tersi yaşanmaktadır.
Kaynaklar,
1.http://www.discovery.com/tv-shows/mythbusters/mythbusters-database/jump-in-falling-elevator/
2.https://www.n-tv.de/wissen/frageantwort/Hilft-Springen-im-fallenden-Lift-article4424681.html
3.https://en.wikipedia.org/wiki/Jet_stream#Aviation
İnsan fantezilerinden bir tanesidir bu.Düşen asansörde son hamle yapıp zıplayınca hayatta kalabilirmiyim sorusu.Çıkmadık candan umut kesilmezmiş diyebilirsiniz ve bu mitoloji gerçekmidir diye düşünürsünüz.
Bu konuda Bayan Alman fizikci ve yerçekimi araştırmaları enstitüsünden İnes Hense cevapladı.
İnes Hense"Birkaç nedenden dolayı zıplamak hiçbir işe yaramaz"dedi."Düşmekte olan bir asansör serbest düşüşte olduğundan , içindeki kişi aynı düşme hızındadır, bununda yüksek kuvvet üreteceği bilinmektedir."
Kuvvet hesaplanabilir,
Mesela bir örnek verecek olursak,2.ci kattan bodrum katına asansörle düştüğünüzü varsayalım.Aşağı yukarı 10 metre diyelim,1.4 saniyede 50 kmh ile aşağıya düşer."Hesaplamalarımızda sürtünme kuvvetleri göz ardı edilebilir; çünkü sonuçta, önemli ölçüde fark olmayacağı kadar küçük bir düşüşe neden olurlar, "diyor İnes.Zemin ile çarpışmayı önlemek için, asansördeki kişi, asansörün zemine çarptığı anda, aynı hızda asansör tabanından atlamak zorunda. Bu konuda, asansör sakinleri için 3 çözülmeyen görev ortaya çıkar:
İlk olarak, hiç kimse saatte 50 kmh hızla zıplayamaz. Ortalama olarak, atlayışta 5 kmh bir hıza ulaşabiliriz ve bu süre çok kısadır , yüksek atlama pistide oldukça küçüktür. Sonuçta 45 kmh düşmeye devam edersiniz. Bu da yaralanmalar için yeterli sürat. Bir kişi zıplarken çok yüksek hızlara ulaşabilse bile, geride kalan mesafenin kuvvetine maruz kalacak ve bu defa asansör tavanı tarafından yavaşlatılacak hatta yaralamaya sebebiyet verecektir.
İkincisi, çarpışmadan önce atlamak için doğru zamanı bulmanız pek olası değildir. Asansördeki kişi serbest düşüşte ve dolayısıyla 1,4 saniye gibi kısa sürede kargaşada olduğu için çarpışmadan zıplayamazsınız. Çarpışmadan sonraki atlayışta çok geç olurdu.
Üçüncüsü, insanların güçsüzlüğü veya fiziksel uygunluğu tek sorun değil, aynı zamanda çok yavaştır. Eğer böyle bir acil durumla karşılaşırsa olayı çözümleme yapacak kadar hızlı davranamaz. Şok anından sonra, yani ortalama olarak bir saniye süren şoktan sonra, kalan zaman, bizim örneğimizde, 0.4 saniyedir,Ve bu sürede bir şey yapmak için yeterli olmazdı. Daha yüksek bir yükseklikten bir asansör düşerse bu durumda reaksiyon süresini uzatacak olsa bile, kuvvetler de artacaktır, çünkü düşüşün yüksekliği ne kadar büyük olursa, çarpma hızı da o kadar büyük olacaktır. G = 9,81m / s2 yasasına göre, yeryüzünün yerçekimi alanında bulunan bir gövde, serbest düşüşte daha hızlı gerçekleşir.
Hareket halindeki Uçakta,Trende veya Otobüs`de zıplasak aynı yere düşermiyiz?
Hepsinde sonuç aynıdır.Uçağın içindeki bir yolcu, dışardaki bir gözlemciye göre uçakla aynı hızda yer değiştirmektedir.
Eğer içinde bulunduğunuz araç, X hız ile gidiyorsa siz de X hızla gidersiniz.
Mesela 100 kmh giden bir otobüsdesiniz.Otobüse göre hızınız 0 yere göre 100 kmh dir.
Otobüsün içinde sağa veya sola 5 kmh ile yürürseniz hızınız otobüse göre 5 kmh yere göre 105 kmh dır.
Zıplarsanız, X hız artı zıpladığınız yüksekliğin matematik hesabına göre aslında kendinizi "yatay atış" a maruz bırakmış olursunuz.
Yere iniş süreniz oldukça kısa olduğundan, X hızınızın yavaşlaması hissedilmez, ancak mesela daha yükseğe zıplayabiliyor olsanız ve 10 saniye havada kalsanız artık uçak sizi X hızla ileri taşımadığı için bir miktar yavaşlardınız ve geri düşerdiniz.
Ancak havada kalış süresi oldukça kısa olduğundan kaybedilen hız da oldukça düşüktür. Ve yaklaşık olarak pratikte aynı noktaya düşersiniz. teoride ise birkaç milim geriye düşersiniz matematik hesabını yaparsak.
Ya sinek hiçbir yere konmadan havada dursa,
Sinegin içinde bulunduğu kokpitin havası da uçakla beraber hareket halinde, yani sinek aslında hareketsiz bir ortamda değildir. Yoksa havalandığı anda duvara yapışırdı. Yani uçağın hiç bir yerine değmediği doğru değil, uçağın içindeki ve gene hareket halinde olan hava ile temas halinde.Hareket hızı kendi hızı. Seyahat hızı uçağın hızı.Sonuçta sinek için değişen birşey olmuyor, aynı hızda ilerliyor.
Peki hareket halindeki otobüsün üstünde olsaydık,
Eğer bir aracın içinde korunaklı durumda değil de üzerindeyseniz, havanın sürtünme kuvveti çok daha hızlı sizi yavaşlatır, ve farkedilir miktarda geriye uçarsınız. Aracın içindeki havada da sürtünme kuvveti vardır ama etkisiz kalır çünkü o hava da o esnada X hız ile gitmektedir.
Bunu anlamak aslında çok kolaydır.Araç sabit hızla gittiğinde hiçbirşey hissetmeyiz.Ama ani fren yaptığında ileri fırlarız.
Uçakla ABD'ye Gitmek Yerine, Uçak Havada Dursa, Dünyanın Dönmesiyle O Bize Gelse?
Atmosfer de dünya ile birlikte döner. Atmosfer dışına çıkmadıkça altınızdaki zemin kaymayacaktır.Yukardaki örnekler bu konuya uygun.Aynı kurallar geçerli.
Dünya Dönüşünün Tersine Giden Uçak, Daha mı Çabuk Varır?
Cevap,hayır.Aşağıdaki videodan detayına bakabilirsiniz.
Peki Uçaklar, doğuya doğru uçarken neden daha hızlı gitmektedir?
Özellikle, Doğu – Batı ekseninde gerçekleşen uzun menzilli uçuşlarda, gidiş seferinin süresiyle, dönüş seferinin süresi birbirlerinden hissedilir derecede farklıdır.
Mesela; İstanbul – Singapur uçuşu 10,5 saat sürerken, Singapur’dan İstanbul’a dönüş 11,5 hatta 12 saati bulmaktadır.
Uçuş sürelerinin farklılığı ile ilgili olarak duyabileceğiniz en temel yanlışlardan bir tanesi, bu durumun sebebinin dünyanın kendi ekseni etrafında dönüşü olduğudur.
Bu yanlış düşünceye göre, dünyanın deniz seviyesindeki dönüş hızı ile, mesela deniz seviyesinden 10 bin metre yükseklikteki dönüş hızı birbirinden farklıdır.
Bu yüzden de uçaklar batıya doğru giderken, doğruya doğru olan seferlere nispeten daha fazla süreye ihtiyaç duyar.
Oysa bu mantık doğru olsa, batıya doğru olan seferlerin daha kısa sürmesi gerekir. Zira dünya, batıdan doğuya doğru dönmektedir.
Neticede, dünyanın atmosferi de dünyayla birlikte dönmektedir ve bu yüzden uçuş sürelerinde herhangi bir farklılık oluşmamaktadır.
İşin sırrı, Jet Stream adı verilen çok yüksek hızlı rüzgâr akımlarındadır.
Bu akımların yönü, batıdan doğuya doğrudur.
Dolayısıyla, doğuya doğru olan seferlerde bu akımın içerisinde giren bir uçağın hızı pozitif yönde etkilenirken, batıya doğru yapılan uçuşlarda ise bu durumun tersi yaşanmaktadır.
Kaynaklar,
1.http://www.discovery.com/tv-shows/mythbusters/mythbusters-database/jump-in-falling-elevator/
2.https://www.n-tv.de/wissen/frageantwort/Hilft-Springen-im-fallenden-Lift-article4424681.html
3.https://en.wikipedia.org/wiki/Jet_stream#Aviation
AjeccaXtia_ze Adam Leon Download
YanıtlaSilvieducheasign