Eşeyli üremenin Kökeni
Tüm eşeyli üreyen organizmalar tek hücreli ökaryotik canlılardan türemiştir. Birçok protist de ,bitkilerin ,hayvanların ve mantarın ürediği şekilde eşeyli ürer. Bdelloidea ve bazı partenokarpik bitkilerde özelliklerini kaybettiklerinden dolayı böyle ürerler. Organizmalar etkin ve güvenilir bir şekilde kendi genetik malzemelerini çoğaltma ihtiyacı duyarlar. Genetik hasarı onarma gerekliliği eşeyli üremenin kökenini açıklamada bir numaralı açıklamadır. Diploid canlılar gen hücresinde iki kopya gen olduğu ve bunlardan biri de zararsız olduğu düşünüldüğünden beri DNA’nın tekrar birleşiminde mutasyona uğramış bir kısmı onarabilirler. Haploid bir canlıda mutasyon, diğer taraftan, daha yerleşiktir çünkü DNA onarım makinesi esas hasarsız diziyi bilmemektedir. En ilkel eşey şekli DNA’sını onarmak için hasarlı DNA’yla hasarsız DNA’yı değiştirmektir.Diğer bir eşeyli üremenin teorisi çoğalması ve iletimi için genetik materyali değiştiren bencil parazitik genetik elementlerinden geldiğidir. Bazı organizmalarda eşeyli üreme parazit genetik elementleri yayılmasının artması gibi gözüktü. Bakteriyel konjugasyon,bazılarının eşey diye tanımladıkları genetik alış veriş biçimi, bir üreme şekli değildir, fakat daha çok horizontol gen transferine bir örnektir. Gerçi,o bu teoriyi bencil bir gen olarak çoğaldığı sürece destekler-F faktörü(konjugasyon için gerekli bakteriyel DNA dizisi). Benzer şekilde eşeyli üremenin antik haloarkelerin gen atlaması ve plazmid takasından geldiği ileri sürüldü.
Üçüncü bir teori eşeyin ilkel geldiğidir. Bir ilkel organizma diğerini yer,fakat tam sindirmez bazı yenmiş organizmaların DNA’sı yiyici organizmayla birleşir.
Eşey prokaryotik süreçlerden gelmiştir. Bir aşılama olarak eşeyin kökenine dair açıklayıcı bir teori ökaryon eşeyin prokaryot eşeyin tek taraflı etkisinden çıktığıdır. Mayozlarda eşey ortak yaşayan çiftleri ayıracak şekilde barındırma stratejisi olarak gelişti.
Cinselliğin evrimin motoru olduğunu biliyoruz, ama ... neden erkekler ve kadınlar olarak farklılaştık?Sadece kendi aralarında üreyen kadınların dünyasını düşünün ...
Japon araştırmacılar, seksüel farklılaşmanın farklı biçimlerini uygulayan birbiriyle yakından ilişkili iki yeşil alg türünü araştırarak cinsiyet dimorfizminin (iki cinsiyet) genetik temelini buldular.
Peki, seks hücreleri yumurtalara ve spermlere nasıl dönüştü?
Görünüşe göre daha ilkel bir üreme sisteminin altında yatan bir genin, cinsiyete özgü sperm gelişimine katılmak için evrimleşme sırasında birlikte seçilmesi muhtemeldir.
Hayvan ve bitki türlerinde erkek ve dişi cinsiyetler arasındaki ayrım, her bir cinsiyet tarafından üretilen anatomik ve genetik olarak farklı gametlere, spermlere ve yumurtalara dayanmaktadır. Sperm ve yumurtaları içeren üreme, oogami olarak bilinir. Oogami'den önce, farklı cinsiyet ve cinsiyet hücreleri olmayan bir üreme türü olan isogamy vardı: iki özdeş seks hücresi bir embriyo oluşturmak için birleşir. Hayvan ve bitkilerin evrimi sırasında isogamy birçok kez oogamiye geçmiştir, ancak bunun ne kadar kesin olduğu bilinmemektedir.
Japon ekibi ooglu çok hücreli yeşil alg türleri, Pleodorina starrii ve daha ilkel isogamöz tek hücreli alg Clamydomonas reinhardtii çiftleşme türlerinden birinin erkek cinselliği arasında genetik bir bağlantı buldu. C. reinhardtii'de isogamy "artı" (MT +) ve "eksi" (MT-) çiftleşme türleri ile meydana gelir. MT-, hücrelerin MT- isogametleri olarak farklılaşmasına neden olmak için gerekli ve yeterli olan belirli bir gen olan MID ("eksi-egemenlik") nedeniyle bir "dominant cinsiyet" temsil eder. Bununla birlikte, yakın ilişkili oogouyal türlerde MID ile ilgili cinsiyete özgü genler tanımlanmamıştır.
Ancak bilim adamları Pleodorina starrii'de MID geninin bir sürümünü başarıyla tanımladılar. Bu "PlestMID" geni sadece erkek genomunda bulunur ve olgun sperm çekirdeğinde bol miktarda protein kodlar. Bu, P. starrii noksanlığının, izokamal atasının baskın cinsiyetinden (MT-) evrimleştiği anlamına gelir. Bu çığır açan keşif, oogaminin evrimi ve erkek-dişi farklılaşmasının kökenleri hakkındaki birçok soruyu yanıtlayabilir.
Bazı hayvanlardan ilginç örnekler
Mesela orfoz balığı 18 yaşına kadar dişi, 18 yaşından sonra ise erkek oluyor ve hayatının sonuna kadar erkek olarak yaşıyor. Palyaço balıklarında dişi balık ölürse erkeklerden biri dişi oluyor.Timsahlarda cinsiyeti yumurtanın hangi derecede inkübe olduğu saptar.Eğer yumurta belli bir derecenin üstünde inkübe olursa erkek, altında olursa dişi timsahlar doğar.
Tavuklarda dişinin yumurtası doğacak seksi saptar.. Yumurta oluşur oluşmaz cinsiyet saptanmıştır.
Salyangoz, deniz tavşanı çift cinsiyetlidir.
Sonuç olarak Dişi ve Erkek Cinsler Birbirlerinden Ne Zaman Ayrılmışlardır?
Bu net olarak bilinmemektedir.Daha eskiye giden fosiller gereklidir.Ama mantık olarak ortaya çıkan ihtimaller şöyledir,Erkek ve kadın cinsleri, diğer hayvanların dişi ve erkek cinslerinin devamıdır.
Onlar da kendilerinden önce gelen hayvanların devamıdırlar.
Bu süreç, ilk canlıda cinselliğin geliştiği zamana kadar gider.
O zamanı kesin olarak bilmek zor ama, en az 565 milyon yıldan da öteye gitmemiz gerekiyor.işin orijini tek hücrelilere kadar gidebilir yani.Önce dişi mi gelmiştir yoksa erkek mi şeklinde bir tartışmanın anlamı yoktur.Çünkü biri olmadan diğer de olamaz.İkisi birlikte ortaya çıkmak zorundadırlar.
Misal,sudaki eski atalarımız hem erkek hem dişi canlılardı yani hermafrodit.
işte bu canlılardaki erkeklik ve dişilik kromatitleri mutasyon ve gen transferi sonucu ayrılmış oldular. işte buda üreme için birleşmek zorunluluğunu oluşturdu.(yani balıktan sürüngenlere kadar olan süreçte çoktan evrilmişlerdi bile). Biz insanların üreme organları da, memelilerin atalarının cinsel organlarının sadece evrimleşmiş versiyonlarıdır, bu yüzden genital organlarımız maymun ve primatlarla olduğu gibi hemen hemen aynıdır. Ve memeli üreme organları da zaten ataları olan sürüngenlerin üreme organlarının başka bir versiyonlarıdır, bu yüzden memelilerin cinsel organları da (kuşlara, böceklere veya balıklara nazaran) en çok sürüngenlerin cinsel organlarına veya onların genital bölgelerine benzemektedir.
Zaman içinde evrimleşen bu 2 farklı kromatii oluşturan canlılar gelişerek günümüzün halini aldı.
Olay, gen transferi vakasıdır.. Gen transfer edebilmek demek, doğal seleksiyona karşı daha mukavim, daha yüksek adaptasyona sahip, daha yüksek mutasyon oranı taşıyan bireyler demektir..Gen transferi bir çok yoldan gerçekleşebilir. bu yollardan bir kaç tanesinin ökaryotlarla birlikte evrimleşmesi, dişi - erkek dediğimiz mekanizmayı oluşturmuştur.. Dişi erkek ayrımının ökaryotlarda ortaya çıktığı kesin gibi bir şeydir. Fakat bu evvelinde gen transferinin olmadığı anlamına gelmez.
Ya Dişi ve erkekteki cinsel organ uyumu?
Cinsel organların şekilsel olarak birbirlerine “uyumlu” olmak zorunda kalmaları aslında canlılık tarihinin çok geç dönemlerinde oluşmuş bir gelişmedir. Örneğin, balıkları ele alırsak balıklar asla cinsel organlarını birbirlerine temas ettirmez bile. Erkek organlar, daha önce kadın tarafından dışarıya bırakılmış yumurtaları dişiye temas etmeden döllemek zorundadır.Bu prosedür çok yavaş bir şekilde sürüngenlerde, yumurta henüz dişinin içindeyken erkeğin yumurtayı döllemeye başladığı bu en yaygın sisteme evrilmiştir, ki başlangıçta bu cinsel organların birbirlerine sadece “kabaca” uyacak bir şekilde görünümleri vardı. Fakat bu bir kez başladığında gitgide birbirlerine daha iyi uyacak şekilde gelişmeye devam ettiler. Daha sonra bu sürüngenlerden bazıları gerçek bir yumurta ihtiyacını ortadan kaldıracak şekilde “canlı doğum” yapmaya başladılar ve onlardan da bildiğimiz gibi memeliler evrildi, bu yüzden sürüngenler gibi artık yumurta bırakmıyoruz. Dolayısıyla, insanların cinsel organları arasındaki görüntüsel “uyum” milyarlarca yıl içinde aşamalı olarak gelişmiş ve memeliler henüz ortaya çıkmadan önce evrilmiş bir özelliktir.
Erkekliği simgeleyen penis, yine kadın dna'sı tarafından bizlere armağan edilen bir organdır, kadınlar belki milyon yıl sonra kendi kendini bile dölleyebilecektir; Zira klitoris, işlevi olmayan bir penistir.
Kaynaklar,
1.https://www.sciencedaily.com/releases/2006/12/061218133444.htm2.https://news.softpedia.com/news/How-Did-Male-Sperm-Emerge-42827.shtml
3.https://evrimteorisionline.com/2017/06/13/disi-ve-erkek-cinsel-organlari-birbirleri-ile-uyumlu-sekilde-nasil-evrimlesebilmislerdir/
