Temmuz 2009'da, San Diego'daki büyük bir depremden sadece birkaç saat önce, bölge sakinleri, düzinelerce Humboldt kalamarının plajlarda yıkandığını keşfetti. Bu derin deniz kalamar genellikle 200 ve 600m arasında derinliklerde bulunur.
28 Haziran 1992'de, saat 5.58'de, çöl karıncaları üzerine yapılan bilimsel bir araştırmanın tam ortasında, Kaliforniya'daki Mojave Çölünde, sallanmaya başladı. Ölçümler, karıncaların deprem sırasında davranışlarını hiç değiştirmediğini ortaya koydu.
Hayvanlar bir depremden önce meydana gelen yeraltı sularındaki kimyasal değişiklikleri algılayabilir.
Bilim adamları bunu,tuhaf hayvan davranışlarının depremle ilişkili nedeni olabileceğini söylüyor.
Araştırmacılar, bu kimyasal etkiyi Araştırmak için ,
2009 da - depremden önce L'Aquila, İtalya'daki göletini kurbağa kolonisi terk ettikten sonra araştırmaya başladılar.
Hayvan davranışlarının deprem tahminine dahil edilebileceğini ileri sürdüler.
Arastırma ekibinin bulguları Uluslararası Çevre Araştırmaları ve Halk Sağlığı Dergisi'nde yayınlandı.[2]
Bu makalede, Yerkabuğundaki yıpranmış kayaçların yer altı suyuyla tepkimeye giren yüklü parçacıkları serbest bıraktığı bir mekanizmayı öngördüler.
Yeraltı suları içinde ya da yakınında yaşayan hayvanlar, kimyasallarındaki herhangi bir değişikliğe karşı çok hassastırlar.
Nasa'dan Friedemann Freund ve Birleşik Krallık Açık Üniversitesinden Rachel Grant tarafından yönetilen ekip, yakın bir depremin bazı kötü işaretlerini tanımamız için hayvanların nasıl yardımcı olabileceğini tam olarak öğrenmek için hipotezlerinin biyologlara ve jeologlara birlikte çalışmasına ilham vermesini umuyor.
Garip davranışlar
L'Aquila kurbağaları, büyük bir sismik olaydan önce garip hayvan davranışlarının ilk örneği değildir. Sürüngenlerin, amfibiklerin ve balıkların tarihi boyunca, depremden hemen önce, olağandışı hareketleri ile ilgili raporları bulunuyor.
Örneğin, 1975 yılında, Çin'in Haicheng kentinde, birçok kişi şehrin büyük bir depremden etkilenmesinden bir ay önce yuvalarından çıkan yılanları fark etti.
Özellikle bu tuhaftı, çünkü kış aylarında meydana geldi. Yılanlar, yıllık kış uykusunun ortasındaydılar ve sürüngenlerin yasayabildigi soğuk havaların dahada altındaki derecelerde aşırı soguk orandaydı.Buda sogukkanlı sürüngenler icin intihar manasına geliyordu.
Ancak bu vakaların her biri - uyanan sürüngenler, kaçan avcı balıklar ya da yüzeye çıkan derin deniz balıklarının kaçışı - bireysel bir anekdot olmuştur. Ve büyük depremler, onları çevreleyen olayların ayrıntılı olarak incelenmesinin neredeyse imkansız olduğu kadar nadirdir.
L'Aquila kurbağalarının durumu farklıydı.
Açık üniversiteden biyolog olan Ms Grant, kurbağa kolonisini doktora projesinin bir parçası olarak takip ediyordu.
"Çok dramatikti," diye hatırladı. "96 kurbagadan hiçbiri üç gün boyunca geri gitmedi."
Bayan Grant, gözlemlerini Zooloji Dergisi'nde yayınladı.[3]
ABD uzay ajansındaki bilim adamları, aşırı stres altındayken kayalarda meydana gelen kimyasal değişiklikleri inceliyorlardı. Bu değişikliklerin, kurbağaların kitlesel göçüyle bağlantılı olup olmadığını merak ettiler.
Laboratuar testleri gösterdiki, bu değişimlerin sadece birbiriyle bağlantılı olabileceği değil, aynı zamanda Dünya'nın kabuğunun, kurbağaların yaşadığı ve o dönemde ürettiği havuzun kimyasını doğrudan etkileyebileceğini de ortaya koydu.
Tüm kurbağalar 2009 depreminden önce ıslah kolonilerini terk ettiler.
Nasa jeofizikçisi Friedemann Freund, kayaların çok yüksek seviyelerde stres altında olduğu zaman, örneğin depremden hemen önce "kuvvetli tektonik gücü" tarafından, yüklü parçacıkları serbest bıraktığını belirtti.
Freund, bu yüklü parçacıkların etraftaki kayalara akabileceğini açıkladı. Ve Dünya yüzeyine ulaştıklarında hava dönüştürücü hava molekülleri ile iyonlar olarak bilinen yüklü parçacıklara tepki verirler.
Dr Freund, "Tıbbi cevrelerde, insanlarda başağrısı ve bulantıya neden olan ve hayvanların kanındaki bir stres hormonu olan serotonin düzeyini artıran pozitif hava kaynaklı iyonlar bilinmektedir." Su ile reaksiyona girerek hidrojen peroksite dönüşebilirler.
Bu kimyasal olaylar zinciri, havuz suyunda çözünmüş organik maddeyi etkileyebilir - zararsız organik maddeleri suda yaşayan hayvanlar için zehirli olan maddelere dönüştürür.
Bu karmaşık bir mekanizmadır ve bilim adamları bunun uzun periyotta test edilmesi gerektiğini vurguladilar.
Ancak, Dr Grant, bunun, akustik, yarı-akustik ve kazara hayvanların algılayabildiği ve tepki verebileceği "deprem öncesi bir işaret" in ilk olası inandırıcı mekanizması olduğunu söylüyor.
“Bu kayalara giden birçok şeyi düşündüğünüzde, hayvanlar bir şekilde etkilenmemiş olsa garip olurdu” dedi.
Freund, hayvanların davranışlarının bir depremi tahmin edebilecek bir dizi olaydan bağlantılı olabileceğini söyledi.
"Bu sinyallerin hepsinin nasıl bağlandığını anladıktan sonra," diye konuştu BBC Natureye, "eğer aynı yöne işaret eden beş sinyalden dördünü görürsek," tamam, bir şey olmak üzere. "diyebiliriz"dedi.
insan burnu çok gelişmiş bir koku alma duyusuna sahip değildir. diğer bir çok canlı çeşitli element veya moleküllerin kokularını alabilirken bizlerin bu spektrumu çok daha dardır. Deprem öncesinde topraktan havaya radon ve benzeri soygazlar çıkar. Bu gazları koku duyusu gelişmiş bir çok canlı alabilir fakat insanlar alamaz. Ve bu gaz iç güdüsel olarak canlılarda "tehlike" sinyalini oluşturan bir uyarandır. Bu sebeple hayvanlar iç güdüsel olarak bu gazı soluduklarında tehlikede olduklarını düşünüp değişik davranışlar sergilerler.
Kaynaklar,
1.http://www.bbc.co.uk/nature/15945014
2. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC3138006/pdf/ijerph-08-01936.pdf
3. https://zslpublications.onlinelibrary.wiley.com/doi/epdf/10.1111/j.1469-7998.2010.00700.x?referrer_access_token=T9XOWOF-ldIb51PL1z9_QYta6bR2k8jH0KrdpFOxC66amluTcfYW2gDfbk_sX1y84JCVdZ2zV0xrJl8fNvEDcUlFnVVjn_xgyRE_y7rE7SJo-8zsAlzQcGZO2lmsqAOafIR7aTlIUa0PfvlMeruuhw%3D%3D
