Mandela etkisi birçok insanın geçmişte yaşanan bir olay ile ilgili aynı hatalı bilgiye sahip olması durumudur. İlk olarak Fiona Broome tarafından ortaya atıldı. Fiona Broome, kendisinin dışında başka insanların da Nelson Mandela’nın seksenli yıllarda hapiste iken öldüğü fikrine sahip olduğunu fark etti. Gerçek ise Mandela’nın ölümünün 2013 yılının sonlarında gerçekleşmiş olduğuydu. Fiona Broome’da bu hatalı bilginin neden oluştuğunu merak etti. Birçok insanın birçok farklı konuda da hatalı ve aynı görüşe sahip olduklarını gördü. Fiona, yanlış görülen ortak anıların birbiriyle etkileşime giren paralel evrenlerin varlığı ile açıklanabileceğini savunuyor.
Reddit te milyonlar gibi internette insanlar birbirinden farklı teoriler ortaya sürüyor. Kimisi gizli yürütülen deneylerde iki hadron çarpıştırıldı ve paralel evrenler birbirleri içine girdi diyor. Bazı insanlar ise geçmişten gelen veya gelecekten gelen insanların/oluşumların geçmişteki veya gelecekteki bazı detayları değiştirdiğini savunuyor.
Dünya’nın aklını kurcalayan Mandela etkisinin öncelikle ne paralel evrenle ne de zaman makinesiyle alakası yok bu dikkat bozukluğundan ve beynin algı yanılgısından kaynaklanıyor. Mesela bir objeyi dikkatli incelemeden yüzeysel gördüğünüzde beyin otomatik bir süzgeçle o görüntüyü gördüğünüz eş bir görüntüyle algılıyor.
Mesela örnek vermek gerekirse; Volkswagen logosuna dikkatli bakmış olsaydınız (ki çoğu volkswagen hastası bile o kadar dikkatli bakmamıştır) logoda beyaz çizgilere odaklanan gözünüz mavi kısımlara dikkat çekmiyor çünkü küçük ince çizgiyi kim görebilir ki?
Monopoli’ye gelirsek bana silindir şapkayı görünce hepinizin aklına gelen şeyin tek gözlük kroki ve bir asa olduğunu çoğunuz söyleyebilir bu da beyinin uyuşmayan görüntüyü tamamlamasıdır. Beyniniz bir şeye tam olarak dikkat kesilmediğinde onu başka benzer görüntülerle tamamlamaya çalışıyor bu da beynin yanıltıcı etkisidir.Monopoly`deki karakter eski dönemdeki Hollywood filmlerindeki eski zaman filmlerinin figürüdür zaten.Gözlüklü olurlar genelde.
Pikachu’nun kuyruğunu çoğumuz siyah hatırlıyordur ama dikkatlice incelediğimde kulaklarındaki siyah lekeler bu etkiyi bırakıyor. Beyniniz görüntüleri tamamlamaya çalıştığında böyle bir etki bırakıyor. Yani anlayacağınız bir şeyi tam olarak dikkatlice görmeyince beyin gördüğünüz veya o an onunla eşleşebilecek bir algıyı fark ettiğinde görüntüyü farklı algılar.
Peki ya bu etkiyi başlatan Mandela`ya gelirsek onun ölüm şekli ve tarihi o da beyninizin yanılgısı çünkü 5 Aralık 2013’te öldü ve hapisten çıkmıştı.
Aşağıda verdiğimiz bilgiye bakınca hepiniz anlayacaksınız.
Beyin yanılmaları denilen olay duyu organlarımız ile ilgilidir. Çünkü beyin duyu organlarından gelen verilerin işlenerek elde edilen sonuca göre verilecek olan tepkiyi belirler. Bu neden ile en çok gözlerde oluşan yanlış duyumlar yanıltıcı tepkilerin oluşmasına neden olabilmektedir. Bu konu ile ilgili olarak yayınlanmış birçok bilimsel çalışma bulunmaktadır. Gözlerden kaynaklanan yanılmalar en büyük çokluğa sahiptir. Çünkü gözler beynin dış dünyaya açıldığı pencerelere benzetilmektedir. Örneğin görme kaynaklı meydana gelen yanılmalar nedeni ile bazı cisimler bizlere gerçekte olduklarından daha farklı görünebilmektedirler. Cisimleri gerçekte oldukları değil de olduklarından daha büyük yada olduklarından daha küçük görmek, düz yada eğri olan çizgileri olduklarından farklı görmek, birbirleri aynı boyda olan çizgiler farklı boydaymış gibi görmek ve benzeri daha birçok durum görme ile ilgili yanılmalardan dolayı oluşmaktadır. Kısaca “gözlerin aldanması” olarak isimlendirilen durum gözlerin yanlış görmesi ile ilgili değildir. Gözler görüntüledikleri cisimleri objektif gibi aynen beyine iletirler. Bu aşamadan sonra beyin işlenmek üzere iletilmiş görüntüyü olduğu gibi değil de kabul edilir bir şekilde işlemeyi uygun bulmaktadır.
Ve sonuç olarak ortaya yanıltıcı görüntüler çıkmaktadır. Bu sonucun ortaya çıkmasının nedeni olarak, gözlerin görüntüsünü iletmiş oldukları cismin daha önceki benzer durumları sonucu elde edilmiş olan verilerin tekrar kullanılmaya çalışılması olarak açıklanmaktadır. Yani beyin verileri işlerken daha hızlı sonuç elde etmek için önceden benzer durumlardan elde edilmiş olan verileri kullanması yanılmalar olmasına neden olmaktadır. Beynin bu fonksiyonu bilgisayarlara benzer biçimde işlemektedir diyebiliriz. Bu durum bizlere beynin neden yanıldığı konusunun açıklamasını yapmaktadır. Mesela dümdüz ve önümüz boş bir yolda ilerler iken bulunduğumuz noktadan ileri doğru bakınca sanki yol çok ileride daralıyormuş gibi görürüz. Oysa gerçekte yol hep aynı genişliktedir ama biz yolun kendisini, etraftaki direkleri vs. daha küçükmüş gibi görürüz. Göz aldanmasının değişik bir şekli, güneşin ortalığı yakıp kavurduğu kum çöllerindeki seraplardır. Ancak, burada fiziksel bir olay da işe karışmıştır. Serap fotoğrafı çekilebilir ve bunun ışık kırılmasından meydana geldiği görülür. Büyüteçler ve düz aynalarda gördüğümüz görüntüler bir bakıma göz aldanması diye kabul edilebilir. Çünkü görüntüler, gerçekte görüldükleri yerde değildir. Başka bir yanılma uzunlamasına çizgili bir elbise giyen kişiyi enlemesine çizgileri olan kıyafet giymiş bir kimseye göre daha uzun boylu ve daha zayıfmış gibi görmemizdir. Daha önce belirtildiği gibi gözler verileri oldukları gibi değiştirmeden beyine iletiler ama beyin daha önceden elde edilmiş olan verileri kıyaslama için kullanınca ortaya bu tür yanılmalar çıkmaktadır.
Krem peynirin logosu olayının aslı da şu: Krem peynir logosundaki ineğin burnunda hızma varmış gibi algılanması , ineğin kulaklarındaki halkaların tıpkı Afrikalı kadınlar gibi takılmış olmasından kaynaklanır. Onların burunlarında da halka vardır ve tenleri esmerdir. İneğin burnunun komple beyaz olması da halka/hızma var gibi algılanmasının bir diğer sebebidir.
Gerçek bir maymunu kuyruksuz düşünebilirmiyiz?Beyin puzzle`in kuyruklu bölümüne otomatik olarak kuyruğu yerleştiriyor.Ve gerçek maymunla çizgi film karakterinden ortalama bir figür ortaya çıkıyor ortaya.Bazen eksik bazen fazla olabiliyor bu eklemeler.
Looney Toons konusu ise Disney çizgi filmlerinin başında veya sonunda "Cartoons veya Cartoon network"yazısı mutlaka geçer.Konu çizgi film olunca ve beyinde Cartoons yer edince Tunes yazısına Car"toons"daki yazıyı yerleştiriyoruz.
Temel Reis'in her iki kolunda da dövme vardı. fakat biz temel reis'i sürekli ıspanak yerken hatırladığımız ve o ıspanağın tek elle yenmesinden dolayı hep tek kolunda dövme var diye hatırlıyoruz.
Queen - we are the champions ise şarkının stüdyo versiyonu,konser versiyonu ve reklamlarla karıştırılmasından meydana geliyor.
Mickey Mouse dada konu farklı deil.Aslında Mickey Mouse`ın askılı elbise tamirci bir bölümü var.Herkesin o bölümü izleyip ondan etkilenip ekleme yapması mümkün görünmüyor.Herkes izlemiş olamaz zaten.Pantolonundaki iki yuvarlak sanki askının düğmeleriymiş gibi imaj oluşturuyor beyinde.2 büyük kulakla 2 düğmeyide eklersek 2 askı eksik kalıyor.
Hugo ve küfür olayına gelince Mandela etkisi ile alakalı deil.O günkü kayıtların yok olması veya kayıtlara ulaşılamaması Mandela etkisini ispatlamaz.Programın yapımcısı Alphan Manas`da olayı doğruladı."Biz o dönem Teknoloji Holding olarak Tolga ile ortaktık. Şirketin yüzde 45’i bizde yüzde 55’i Tolga’ya aitti. O küfür olayı doğruydu. Tolga bana kendisi aktardı. Adana’dan biri telefonla yayına bağlanıyor. Önce Hugo'ya küfrediyor. Tolga, telefondaki kişiyi uyarıyor. Bu sefer Tolga’ya küfrediyor. Tabi Tolga profesyonel bir yayıncıydı. Durumu idare ediyor."[kaynak]
Programın izleri bulundu ve Hürriyet gazetesinde okuyabilirsiniz.Gazete küpürleri ile bkz.[kaynak]-[kaynak2]-[kaynak3]
Ayriyetten 2004 yılındaki "Okul"filminde 51.dakikada gündeme gelmişti.[kaynak]
Beynin Kelimeleri Algılaması
Cmabridge Üinversitesinde yaipaln bir arsaitrmaya gröe, bir kleimedkei hafrlrein hnagi siarda didizlikleri dgeil, ilk ve son hafrlrein dgoru yedre olamalri öenm tsamiatkadir. Geirsi taammen kamradasir ve ynie de surosnuz olraak okubanilir. Buunn sbeebi isnan benyinin her hafri tek tek diegl kemileelri bir btüün oralak omukadisir.
Zihin oyunlarını daha iyi anlamak için aşagıdaki videoda izleyebilirsiniz.
Kaynaklar
1.http://www.hurriyet.com.tr/gundem/hugo-kufur-videosu-nerede-sosyal-medya-tartisiyor-40043379
2.https://www.psychologytoday.com/intl/blog/talking-apes/201511/ben-carson-and-the-mandela-effect
3.https://www.ted.com/talks/elizabeth_loftus_the_fiction_of_memory
4.http://www.debunkingmandelaeffects.com/mandela-effect-introduction/
5.https://www.skeptic.com/insight/the-mandela-effect/
Cmabridge Üinversitesinde yaipaln bir arsaitrmaya gröe, bir kleimedkei hafrlrein hnagi siarda didizlikleri dgeil, ilk ve son hafrlrein dgoru yedre olamalri öenm tsamiatkadir. Geirsi taammen kamradasir ve ynie de surosnuz olraak okubanilir. Buunn sbeebi isnan benyinin her hafri tek tek diegl kemileelri bir btüün oralak omukadisir.
Zihin oyunlarını daha iyi anlamak için aşagıdaki videoda izleyebilirsiniz.
Kaynaklar
1.http://www.hurriyet.com.tr/gundem/hugo-kufur-videosu-nerede-sosyal-medya-tartisiyor-40043379
2.https://www.psychologytoday.com/intl/blog/talking-apes/201511/ben-carson-and-the-mandela-effect
3.https://www.ted.com/talks/elizabeth_loftus_the_fiction_of_memory
4.http://www.debunkingmandelaeffects.com/mandela-effect-introduction/
5.https://www.skeptic.com/insight/the-mandela-effect/
