Evrim Teorisi Gerçek ise Neden Kanun Değil?
Evrim teorisi yıllardır var, ama neden hala teori? neden kanun olmamış.Bu sorular sürekli sorulur."Maymundan geldiysek, simdiki maymunlar neden insan olmuyor?"gibi bir sorudur.
Önce Hipotez sonra teori ve en son kanunmu?
"Teori" dediğimiz şeyin bilimsel anlamı, gündelik dildeki anlamından çok farklıdır. Bilimsel anlamıyla "teori" demek, sizin düşündüğünüz gibi tahmin, fikir veya varsayım anlamlarında değildir.Teori diye, çok sağlam ve güvenilir kanıtlara dayanan, metodolojik gözlemler ve deneylerle defalarca tekrar tekrar doğrulanmış bilimsel gerçeklere denir.
Bir bilimsel kanun, gözlem ve deneylerle iyi desteklenip kanıtlanmış matematiksel prensiptir..
Yani evrim teorisinin bir sürü bileşeni, aydınlatılmış aydınlatılmamış bir sürü konusu var. Yani hakkında farklı görüşler ileri sürülebilen, daha gelişmekte olan ve araştırma süreci devam eden bir olay. Öyleki varlığı kanıtlanmış ama nasıl gerçekleştiği hakkında ufak değişiklikler olabiliyor. 2+2=4 gibi bir şey değil ki hemen kanun olsun.Milyar yıllık bir evrimden bahsediyoruz.
Genel kanının aksine, kanıtlanan teori (kuram) kanun olmaz. Kanunla teori arasında doğrudan, tamamlayıcı bir ilişki yoktur.
Kanun, evrendeki herhangi bir olayı tanımlar, teori ise bu olayı deney ve gözlemlerle açıklayan bir bilimsel fikirdir. Yani yerçekiminin olması bir kanun iken bunu açıklayan izafiyet teorisi bir teoridir.
Teori örnekleri,
Evrim, psikanaliz ve izafiyet teorileri bilimsel basamakların temel dayanağı olan deney ve gözleme ilksel ve sonsal düzlemde tabi olamadıkları için kanun kabul edilebilirlikleri askıya alınıyor. Zira evrim milyarlarca yıl öncesinden gelen bir süreç ve hala sonsuzluğa doğru akış halinde. işte bu süreç deney ve gözleme tabi olamadığı için kanun olması kabul görmüyor. Aynı şey evrenin bilinmezliğiyle alakalı olan izafiyet teorisi ile de alakalıdır. Eskiden dünya ve güneş temelli uzay temellendirmelerinden ziyade evrenin genel bir merkezinin olmadığını belirten Einstein ın izafiyeti de kanun olamamıştır. Aynı şekilde Freud'un psikanalizi ve Marx ın ekonomik teorileri de geleceği öncelediği için aynı sebeplerle kanun kabul edilemez. Bunu Karl Popper ın yanlışlanabilirlik ilkesinden yola çıkarak bilimsel sınıflamaya yaptığı eserinden de referans alabilirsiniz, ki örneğin sosyal bilimlerdeki birçok bilimsel çalışma hala teoridir kanun kabul edilememesinin sebepleri hem bi nebze subjektif bakış hemde süregelen gelişmelerdir. insan ve toplum değişen ve dönüşen bir süreç olmasından ötürü.
Bundan dolayıdır ki kanun ve teori apayrı terimlerdir. teorinin kanuna, kanun teoriye dönüşemez.
Evrim ve Matematik
Bir örüntünün bilimsel yasa olması için bir matematiksel denklem halinde özetlenebilir olması gerekiyor. Evrim bünyesinde pek çok matematiksel olarak ifade edilebilir yasayı barındırmakla beraber kendisinin tam olarak bir yasa olduğunu söyleyemeyiz. evrim pek çok açıklama biçimini içeren bir çerçeve. içinde yaşam tarihi de var, gelişim biyolojisi de var, karşılaştırmalı anatomi de var. Haliyle bütün bu farklı dalları tek bir matematiksel "evrim yasası" halinde özetleyemiyoruz. Evrim kapsamlı bir açıklayıcı çerçeve sunuyor. Bu türden çerçevelere de evrim teorisi diyoruz. Mesela kuantum teorisi diye bir şey olmasına rağmen bu teori pek çok matematiksel yasayı içerir diyebiliriz. evrimde de benzer bir durum var.
Kanun olmamasının sebebi halen gelişim aşamasında olması ve bu konuda farklı bilimsel fikirlerin olmasıdır.
Kanun analitik bir açıklamadır, bize bir olay hakkında sonuç verir. Ama bunun neden olduğuyla ilgili bir açıklamada bulunamaz. Bu sonuçların neden veya nasıl olduğununun açıklanması işini teoriler yapar. Bilimsel dilde, teorinin anlamı budur. Örneğin; Newton'un yer çekim yasası bize sonuçları verir fakat cisimlerin neden düştüğüyle ilgili açıklamayı bize Einstein'ın genel görelilik teorisi verir.
Fakat insanlarda kafaya ilkokulda öğretilen hipotez -> teori -> kanun üçgeni kazındığı için bunu anlamakta zorluk çeker. Bilim dediğimiz şey tek tek saptayıp düzelttiği hatalarıyla bir bütündür. Hipotezler zaten çürütülmeye uygun bir şekilde yapılandırılır. Ardından da deney ve gözlem süzgecinden geçirilmiş başka bir dizi hipotez gelir. Teoriler yeni verilerin ışığında daha düzgün olanlarıyla değiştirilebilir, veya geliştirilebilir. örneğin, ay'ın nasıl oluştuğuyla ilgili farklı farklı teoriler vardır fakat elde edilen bulgular ile bu teorilerin bazıları geçersiz kılınmıştır. Hala geçerliliğini koruyan teori, yaklaşık mars büyüklüğünde bir gök cisminin çarpması ile ilgili olandır.
Evrimin gerçek olmama ihtimali?
Bilimsel camiada evrimin gerçek olup olmadığıyla ilgili bir tartışma zaten yoktur. Yerçekiminin olup olmadığıyla ilgili de bir tartışma yoktur. Bu olguların işleyişleriyle ilgili teoriler vardır ve günümüzün elverdiği ölçüde açıklama yaparlar.
Kanunlar teorilerden daha üstündür diye bir durum söz konusu değildir ki; onları açıklayan teoriler olmaksızın, iki üç harfin yanyana konmaya çalışıldığı denklemlerden farkı kalmayan kanunların hiç bir anlamı olmayacaktır.
Evrim bir gerçektir, bir olgudur. Teorisi ise bu olguyu açıklamanın bir yoludur. Teorinin doğru veya yanlış, eksik veya tam olması evrimin gerçek olduğunu değiştirmeyecektir.
Örnek verelim,
Bir odaya girersiniz ve yerde bir ceset yatmaktadır. Cesedin yanında bir bıçak vardır. Bıçakta bir şahsın parmak izi bulunur. Ayrıca o şahsa ait ve aynı ayak numarasında bir kanlı ayak izi de gözlemlenir. Parmak izi bulunan şahsı incelediğinizde boynunda tırnak izleri vardır, cesedin tırnaklarının altında da o şahsın dna'sı bulunur. Buradan da delişmen biçimde kanıtı olan bir şekilde şu sonuca vararsınız: katil bıçakta parmak izi bulunan şahıstır.
Evrim konusunda fosil kayıtları, mikroorganizma ve dna mutasyonu, türlerin bölgesel değişimleri ve göç yolları analizi, çeşitli çevresel değişimlerin türlere etkileri gibi, devasa bir veri arşivi bulunur ve bu veri arşivi bu sürecin kanıtıdır. Dna mutasyonu bir kanundur, evrim ise bu kanunun sürece yayılmış bir analizidir.
Özetle,
"Hipotez, bilim insanının araştırmasına başlamadan önce gözlemlerine , tecrübelerine, incelemelerine dayanarak ortaya attığı tahminidir. Sonuç doğru ya da yanlış çıkabilir. Deneylerle tahminde bulunduğu araştırma konusunu doğrulamaya değil, çürütmeye çalışır. Eğer çürütemez ve doğruluğunu kanıtlarsa bunu diğer bilim insanlarına açıklar. Birbiriyle bağlantısı olmayan, diğer bilim insanları da faklı yerlerde aynı sonuca ulaşırsa, hipotez, teori haline dönüşür. Ancak teorilerin de akıl yürüterek veya deneylerle, az da olsa çürütülme ihtimali vardır. Yasa ise, tüm bilim insanlarının araştırmaları sonucunda aynı sonucu vermiş, herkes tarafından kesin olarak kabul görmüş, çürütülme ve değişebilme olasılığı olmayan, matematiksel olarak ifade edilebilen bir kavramdır. Teoriyi, yasanın bir alt basamağı gibi düşünmek doğru değildir. çünkü ikisi de farklı kavramlardır. Teori bir olguyu açıklamaya çalışırken, yasa tanımlamaya bir formül şeklinde göstermeye çalışır."
Kaynaklar,
http://www.radikal.com.tr/radikal2/bilim-ve-inanc-927187/
https://seyler.eksisozluk.com/evrim-teorisi-neden-hala-kanun-yerine-teori-olarak-adlandiriliyor
https://hasanyolcu.wordpress.com/fen-ve-teknoloji-dersi-tartisma-konusu-2/
