Yunanistan`da devam eden ekonomik kriz
Yunan hükûmeti borç krizi, Avrupa bölgesindeki 4 bağımsız borç krizinin ilki olarak 2009 sonlarında başlamıştır ve halen devam etmektedir.
Ortak kanı yunan hükümeti borç krizinin 2008 - 2012 Küresel Ekonomik Krizinin artçıl etkileriyle tetiklendiği fakat asıl sebebinin Yunan ekonomisindeki yapısal zayıflıklar ve ona bağlı on yıl boyunca süregelen yüksek yapısal borç açıkları ve kamu hesaplarında borcun milli hasılata yüksek oranı olduğu yönündedir.
2009 sonlarında Yunan hükümetinin süregelen borç düzeyleri ve kamu açıklarıyla ilgili verileri saptırarak açıkladığı ortaya çıkınca Yunanistan'ın borç yükümlülüklerini yerine getirme yeteneği konusunda yatırımcılar arasında bir "bağımsız borç krizi" endişesi başladı. Daha sonra bono yatırımları geri dönüşlerinde dağılmanın artması ve Avrupa bölgesindeki diğer ülkelere özellikle Almanya'ya oranla kredi türev değiş-tokuşları risk güvence maliyetindeki artışla bir güven krizine yol açtı.
Ekonomik kriz sırasında Yunanistan başbakanı Yorgo Papandreu görevden ayrılmış ve yeni bir hükümet kurulmuştur. IMF'den ve Avrupa Birliği'nden yardım istenmiştir. 2010-2012 Yunanistan protestoları başlamıştır. Ülkede işsiz sayısı rekor düzeye çıkmış, geçinememe yüzünden ırkçılık artmıştır. [1]
Mevcut durum?
Avrupa birliğinin ekonomik sorunlu cocuğu Yunanistan`da ekonomik kriz hala devam ediyor.Son 200 yılda tam 4 kez iflas etti Yunanistan.Avrupa birliğinin yapmış olduğu ekonomik yardım paketi ile destek verilen Yunanistanda mevcut duruma baktığımızda devletin taze para ihtiyacı kalmadı ve durumunu düzeltti.Buna karşın Yunan halkında durum ise tam tersi.Devlet maddi durumunu düzeltirken halk`ın iflas durumunda olduğu belirtiliyor.Yunanistan`da her 3 kişiden 2 kişi iflas durumunda.[2]
Yunanistan`ın 1922`de Krize Çılgın "Banknotları Bölme" Çözümü
Bahsedilen krize sebep olan ise başında Mustafa Kemal Atatürk`ün olduğu Türkiye`ye karşı savaşı kaybetmiş olması.[3]
1. dünya savaşı sonrasında Yunanların anadolu'da büyük Yunanistan'ı kurma hayaliyle (megalo idea) yani yunanca'da "büyük fikir"dir.Bizansa ait tüm toprakları geri alarak, İstanbul'un başkent olacaği bir helen imparatorluğu kurma hayalidir.Fatih sultan Mehmet'in İstanbul'u alarak, bizans imparatorluğuna son verdiği günden beri yürürlükte olan bir ülküdür. Bizans imparatorluğunu bir helen imparatorluğu olarak kabul eden Yunan milliyetçileri, "megalo idea" adını verdikleri büyük ülküleri ile eskiden bizans'a ait olan tüm toprakları yeniden elde ederek, "konstantinopolis" diye adlandırdıkları İstanbul başkent olmak üzere, büyük helen imparatorluğunu yeniden kurmaya hayal etmektedirler.
İngilizlerin de desteğiyle başlattıkları savaş Yunan ekonomisini büyük bir zorluğun içine sokmuştu. Ortada çoğunluğu savaş sebebiyle alınmış borçlar yüzünden batağa saplanmış bir ekonomi bulunmaktaydı. Böyle bir ekonominin baskısı da yunan hükümetinin 25 mart 1922'de tarihte görülmüş en ilginç ekonomik çözüm yollarından birini açıklamasına sebep oldu; parayı ikiye bölmek.
Megalo idea ülküsünü besleyen, yayan esas örgütlü güç, osmanlı devleti içinde çok geniş imtiyazlar elde eden ortodoks kilisesiydi.
Kilisenin kuşaktan kuşağa aktardığı bu ülkü ile yoğrulan Yunan aydınları, Osmanlı İmparatorluğunu parçalamak isteyen İngiltere, Rusya ve Fransa tarafından verilen destekle, zaman içinde etkili bir hareket yaratmayı başarmışlardır.
Örneğin, 1714 doğumlu Yunan şairi Kosmos o Etolios, bütün adaları dolaşarak en etkili megalo idea'cı örgüt olan filiki eterya'dan 100 yıl önce megalo idea fikirlerini yaymış ve geniş destek bulmuştu.
Bu ülkü doğrultusunda en fazla çalışan ve ilk megalo idea haritasını yayınlayan kişi, Yunan tarihinin ünlü şairi ve ulusal kahramanı Rigas Ferreros'tur (1757-1798). Ferreros, 1791 yılında Bükreş'te bulunduğu sırada ilk haritayı çizmiş ve daha sonra 1796 yılında bu haritayı Viyana'da bastırarak Yunanca konuşulan tüm topraklarda dağıttırmıştır.
Bu haritada; balkanların büyük bölümü, anadolu'nun yarıdan fazlası, ege adaları ile girit, Rodos, Kıbrıs, Trakya ve İstanbul Yunan toprakları olarak gösterilmiştir.
Ferreros, bu haritadaki hedeflere ulaşmak için bir ihtilal programı ve bir de anayasa hazırlamış ve bunları da 1797 yılında yayınlamıştır.
Buna göre; Osmanlı topraklarını ve eskiden yunanca konuşulan tümyerleri kapsayacak olan bu devletin adı "helen cumhuriyeti" olacaktı. anayasasının 53. maddesine göre de; resmi dili yine yunanca olacaktı.
Oysa Ferreros'un hayalindeki cumhuriyete 1798'lerde yaşayan Yunanlı ancak 150 bin kadardı. ve sadece İstanbul'da yaşayan türk nüfusundan azdı. yine sadece, balkanlarda yaşayan türk nüfusu 5 milyondan fazlaydı. ne var ki, osmanlı imparatorluğu aleyhine genişleme emelleri besleyen ingiltere, Rusya ve Fransa, Yunan milliyetçiliğine yoğun destek veriyorlardı.
Yunan milliyetçilerinin megalo idea ülküsü ile, bu fikri destekleyen ingiltere, Rusya ve Fransa'nın balkanlar, ege, akdeniz ve anadolu'daki yayılma hedefi çakışıyordu. Bu nedenle megalo idea''ı desteklemek, kendi yayılmacı emelleri açısından çıkarlarına geliyordu. Bu destem hem imparatorluğu yıpratıyor, hem de osmanlı devleti üzerinde bir baskı oluşturuyordu. bundan da öte, kendi denetimlerinde olacak yayılmacı bir Yunanistan'ı kendi sömürgeci emelleri için kullanabileceklerdi.[5]
Gelelim banknot bölünmesine
İngilizlerin de desteğiyle başlattıkları savaş Yunan ekonomisini büyük bir zorluğun içine sokmuştu. Ortada çoğunluğu savaş sebebiyle alınmış borçlar yüzünden batağa saplanmış bir ekonomi bulunmaktaydı. Böyle bir ekonominin baskısı da Yunan hükümetinin 25 mart 1922'de tarihte görülmüş en ilginç ekonomik çözüm yollarından birini açıklamasına sebep oldu; parayı ikiye bölmek.
Bu yeni çözüme göre elinde kağıt banknot bulunan herkes parasını ortadan ikiye bölecek ve bir yarısını kendisi alıp diğer yarısını devlete verecek. vatandaşta kalan kısım yarı değeriyle (yani 10 drahmilik bir kağıt banknot ise ikiye bölününce bir yarısı 5 drahmi değerinde) tedavülde kalmaya devam edecektir. Paranın diğer yarısını ise vatandaş hükümete teslim edecek ve karşılığında %6.5 faiz oranı ile 20 yıl vadeli bir tahvil alacaktır.
Yunanlar aynı yöntemi bir de 23 ocak 1926'da bu sefer paranın dörtte üçü sahibinin elinde kalacak şekilde bir kez daha uygulamışlardır. Bu yöntem sonucunda ya da sayesinde enflasyon 1923'te enflasyon %85'leri görse de azalmaya başlamış.Ama bu da işe yaramadı.[6]
Zira 1929'dan itibaren tüm dünyadaki ekonomik kriz ülkenin tümünü batırdı, 1932 de dördüncü kriz geldi: "Biz iflas ediyoruz". Ancak, alacaklılara yapılan ödemelere son verilmedi, sadece ertelendi, IFK tarafından kontrol edildi. Yunanistan'ın Almanya,İtalya ve Bulgaristan tarafından işgal edilmesiyle[8],
IFK ülkeyi terk etmek zorunda kaldı, 1963'ten sonra tekrar borçlarını ödemeye başladı. Ve 2001'deki Euro üyeliği ile Yunanistan gündemiyle yeni bir spekülasyon dalgası başladı.[7]
Kaynaklar,
1.https://en.wikipedia.org/wiki/Greek_government-debt_crisis
2.http://www.fr.de/wirtschaft/griechenland-der-staat-gesundet-das-volk-ist-pleite-a-1446648
3.https://www.mz-web.de/wirtschaft/zahlungsaufschub-erwirkt-griechenland---vier-pleiten-in-200-jahren-1661572
4.https://en.wikipedia.org/wiki/Megali_Idea
5.ismail, sabahattin-; kıbrıs sorununun kökleri (ingiliz yönetiminde türk-rum ilişkileri ve ilk türk-rum kavgaları), akdeniz haber ajansı yayınları, istanbul 2000, s. 5-12.
6.http://shora.tabriz.ir/Uploads/83/cms/user/File/657/E_Book/Economics/The%20Encyclopedia%20of%20Money.pdf
7.https://www.mz-web.de/wirtschaft/zahlungsaufschub-erwirkt-griechenland---vier-pleiten-in-200-jahren-1661572
8.https://de.wikipedia.org/wiki/Verbrechen_von_Wehrmacht_und_SS_in_Griechenland
