Tavuklar neden uçamaz?
Günümüz tavukları ancak çok kısa mesafe ve sınırlı yükseklikte uçabilirler. Bunun gerçek nedeni "körelmiş organlar" olmasındandır.Her canlı uyum sağlamalıdır, uyum sağlamak için uzuvda geliştirebilir ama işe yaramayan uzuvları zamanla yok olur.
Tavuklar bulundukları bölgede yemek bulmakta zorlanmadıkları için uçmayı bıraktılar çünkü uçmak fazlasıyla güç ve enerji gerektiren bir eylemdir. Kendilerini vahşi hayvanlardan korumak için herhangi bir çaba sarf etmezler.Vahşi hayvan korkusu ve av olma korkusu kalmayınca ekmek elden su gölden yaşayıncada kas yapma veya kanatlarını güçlendirme dertleri kalmadı haliyle.Yumurtalarına karşılık hayatlarını güvenceye aldılar.Böylece zamanla kanatları işlevini yitirmeye başladı.Kuvvet kalmayıncada dışarıdan bakınca bunun sebebinin vücutlarının ağır olduğu inancı oluştu haliyle.Halbuki doğada daha ağır olan ve uçabilen kuşlar mevcut.Yaban tavuklarının uçabilmesi bile buna kanıt niteliğindedir. Özellikle insanlar tavukları evcilleştirdikten sonra tavuklar daha kilolu, hantal ve uçamayan kuşlar haline geldiler.Son 60 yılda tavuk çiftliklerindeki tavukların ortalama boyutları resimdeki gibidir.
Doğal seleksiyona biraksaydık belkide bugün tavuk hiç konuşmuyorda olabilirdik.Zira gerçekten de tavuk insanlar için bir kolay besin kaynağı olmasaydı o kanatlar çoktan yok olmuş da olabilirdi, tavukların nesli tükenmiş de olabilirdi.Muhtemelen yapay seçilimle hayatta kalmış olma ihtimalleri yüksek.
Bu noktada oluşabilecek bir soru ise niye halen kanatlarının var olduğu yönündedir. Bunun cevabı ise iki neden esasında verilebilir. Öncelikle evrimleşme süreci uzun zaman alan bir süreçtir ancak çok daha önemlisi ise kanatsız veya çok küçük kanatlı doğan bir tavuk ; doğal olmayan bir seçim ortamında evrimsel dezavantaja sahip olur çünkü kanatlar ekonomik değere sahiptir ve çiftçiler kanatsız tavuğa izin vermezler.
Devekuşu neden uçamaz?
Devekuşu, Afrika kökenli uçamayan kuş türlerinden birisidir. Struthio cinsinin yaşayan tek üyesidir. Bazı analizler göstermiştir ki,Somali devekuşu, bayağı devekuşlarından ayrı bir tür olarak ele alınabilmektedir fakat taksonomistlerin çoğu Somali devekuşunu biralttür olarak göstermektedir.
Devekuşları kivi, emu ve diğer ratitlerle aynı altsınıfta bulunurlar (Struthioniformes). Görünüşünden ayırt edilebilir. Uzun bir boynu ve uzun bacakları vardır. Saatte 97,5 km (60,6 mph) hızla koşabilme yeteneği ile en hızlı koşan kuştur.Devekuşları, yaşayan kuşlar içerisinde en büyük yumurtalara sahip canlılardır (Madagaskar’da yaşamış ve soyu tükenmiş olan fil kuşları ve Yeni Zelanda’da yaşamış ve yok olmuş dev moaların yumurtaları daha büyüktü). Kendileri de yaşayan en büyük kuşlardır. Devekuşlarının diyetleri genel olarak bitkilerden oluşur. Fakat omurgasızları da yiyebilmektedirler. Beş ila elli arasında birey içeren göçebe sürüler hâlinde yaşarlar. Tehlike anında ya kendilerini toprağa uzanarak saklar ya da kaçarlar. Köşeye sıkıştıklarında güçlü bacaklarıyla tekme savurabilirler. Çiftleşme düzenleri coğrafik bölgelere göre değişiklik gösterir. Aynı bölgede yaşayan erkekler iki ila yedi dişiden gruplar için kavga ederler. Kafalarıyla rakiplerine vurduklarında kolaylıkla ölebilirler. Devekuşları dünyanın her yerinde çiftliklerde üretilmektedir. Çoğunlukla dekoratif toz alıcı olarak kullanılan tüyleri için yetiştirilirler. Derileri deri endüstrisinde kullanılır.Eti ise ticari amaçlı kullanılır.
Devekuşları yine de kanatlarını kullanırlar, fakat sadece denge için ve sosyal amaçlarla.
Neden uçmayı unuttular sorusuna gelirsek bilimadamlarına göre bunun nedeni uçmanın fazla enerji harcatması gösteriliyor. Alan Cooper ve meslektaşları, bazı türlerin 66 milyon yıl önce, meteor yağmurunun dinozorları ortadan kaldırdığı ve yalnızca birkaç memeli türünün hayatta kalma şansı olduğunu düşünüyor.
Işte bu dönemde, karadaki düşmanlarının azaldığı ve yokolduğu zamanlarda uçmayı bırakmış olabilir. Her halükarda, Nandus'un ataları 55 milyon yıl önce görkemli bir boyuta ulaşmışlar ve uçmak yerine bozkırlarda koştular.
150 kilo olan bir devekuşu saatte 70 km hız yapabiliyor.Senckenberg enstitüsünden Gerald Mayr "Eger kuş türleri karada av tehlikesiyle uzun süre karşılaşmadıkça uçma yeteneğini gitgide kaybetmeye başlar."diyor ve ekliyor"Hayatta kalma stratejileri böyle.Ve uzun bacakları sayesinde hızlı koşabilme avantajını kullanıyorlar."[2]
Penguenler neden uçamaz?
Penguenlerin neden uçamadığına dair tartışmalara yanıt vermeyi amaçlayan bilim insanları şimdilik tartışmaya son verdiklerini düşünüyor. Penguenlerin çok iyi bir yüzücü olduklarını söyleyen uzmanlar bunun için uçamadıklarını belirtiyor. Uzmanlara göre bu kuşun kanatları ikisinin üstesinde gelemez.
Penguenlerin gökyüzü yerine okyanus kanalıyla uçmaya başladığını söyleyen uzmanlar kanat yapılarının dalma becerilerine göre geliştiği ve yiyecek bulmak için çok derinlere dalabildiğini kaydetti.
Penguenlerin uçamamazlık evriminin arkasındaki sır onyıllarca çözülememişti. Kanada'nın kuzeyinde Coast Island'da yaşayan yüzme ve dalma konusunda penguene çok benzeyen bir martı çeşidi guillemotlar üzerinde yapılan araştırmada -ki bu kuş hala uçabiliyor- kanatların hem yüzme hem de uçmak için çok iyi olamayacağı görüldü. Uzmanlar bu martıların dalarken diğer kuşlardan oldukça az enerji harcadığını keşfetti. Ama uçması durumunda gereken enerji diğer uçan kuşlara göre çok daha fazla.
Aberdeen Üniversitesi'nden Prof. John Speakman "Birçok insan gibi yeryüzünde neden uçma yeteneğini merak ettim. Konu üzerinde veri topladım. Sonunda bu martıların dalarken ve yüzerken harcadığı enerjinin biyomedikal örneklere uygun olduğu bulundu. Örneğin imparator penguenler üreme bölgeleri ile deniz arasında 60 km yürüyebilir ancak uçamaz. Ayrıca birçok penguen okyanusa girdiklerine leopar foku gibi yırtıcıların hedefi olurlar. Eğer penguenler uçabilseydi bu sorundan kolaylıkla kaçabilirdi. Ancak kanatlarının denizdeki faaliyetleri havadaki faaliyetlerinden çok daha fazla. Kanatları daha çok dalmaya ve yüzmeye adapte edilmiş. Bunu yaparken de enerjisini çok verimli kullanıyor. Bir penguenin uçması için çok fazla enerjiye ihtiyaç var. Sahilde uçarken bu enerjisini sürdürebilmesi imkansız ve bu kuşlar böylelikle uçamaz konuma gelmiştir" dedi. Uzmanlara göre enerjisini denizde daha iyi kullandığı için penguenlerin yüzmeye ve dalmaya yöneldiği ve böylelikle daha fazla yiyecek bulduğu için okyanusa yöneldiği ve zamanla uçamaz hale geldiğini düşünüyor.
Speakman'e göre martı üzerinde yaptıkları araştırmanın penguenlerin neden uçamadığına dair gizemi ortaya çıkardığını söyledi.
Deniz kuşları auk ailesine ait olan guillemotlar yaygın olarak Kuzey Buz Denizi kıyılarında, geniş ve gürültülü koloni halinde yaşıyor. Her dişi guillemot uçurum kenarına bir yumurta bırakır. Denizde derinliklere dalarak balık ve mürekkepbalığı yakalar. Penguenler ise bu kuşların daldığı derinlikleri katbekat aşar.
Speakman guillemotların penguenlere dalma ve yüzme konusunda çok benzediğini ama onların hala uöçabildiğini söylüyor. Penguenlerin atalarının uçma kabiliyetlerini kaybetmeden önce bu kuşlara benzediği ileri sürülüyor. [3]
Körelmiş organ - işlevsiz organ mıdır?
Körelmiş organ demek işlevsiz organ demek değildir. Bundan 150 yıl önce Darwin bunu açıkça ortaya koymaktadır. “İki görevi olan bir organ bir görev açısından tam gelişmeyebilir veya o görev için hiç gelişmeyebilir -bu görev daha önemli görevi bile olabilir- ve diğer görevi mükemmel bir verimlilikte çalışır olarak kalabilir…Bir organ asli görevini yitirip ayrı bir şey olarak kullanılabilir.”[1]
Asli görevi açısından tamamen işlevsiz hale gelmiş olsa bile organ ikincil görevlerde vücuttaki diğer organlara yardımcı oluyor olabilir.
Kaynaklar,
1. Charles Darwin, On the Origin of Species, 1859.
2.https://www.welt.de/wissenschaft/umwelt/article128325564/Wie-die-Strausse-das-Fliegen-verlernten.html
3.http://www.pnas.org/content/early/2013/05/16/1304838110
