Telif:CNSA
Çinliler Ay'ın Karanlık Yüzüne Gidiyor
Çin, Ay'ın karanlık yüzüne inecek keşif aracı Çang'ı-4'i uzaya fırlattı.
BBC'nin
haberine göre, Şiçang merkezinden Uzun Yürüyüş 3B roketiyle
fırlatılan Çang'ı-4 keşif aracının, Ay'ın Dünya'yı hiç görmeyen yüzünde
Von Karman kraterine inmesi planlanıyor.[1]
Keşif aracının ocak başında Ay'a inmesi, Dünya'nın uydusunun karanlık yüzünden kaya ve toprak örnekleri toplaması bekleniyor.
Von
Karman krateri, Ay'ın en büyük ve en eski havzasında yer aldığından
bilim insanlarının ilgisini çekiyor. Havzanın, büyük olasılıkla
milyarlarca yıl önce dev bir asteroitin çarpması sonucu oluştuğu
düşünülüyor.
Ay'ın karanlık yüzüne daha önce herhangi bir misyon düzenlenmedi.
Çin'in Longciang-2 uydusu, kasım ayında Ay'ın karanlık yüzündeki krater ve çeşitli yer şekillerini görüntülemişti.
Çang'ı-5'i
de gelecek yıl Ay'a yollamayı planlayan Çin, Mars'a ilk keşif aracını
2020'de gönderecek. Çin, 2029'da da Jüpiter'e keşif misyonu yollamayı
planlıyor.
Telif:NASA
Ay’ın bir yüzü neden görünmüyor?
Dünya’dan Ay’ın yüzeyine bakıldığında, Ay’ın hep aynı yüzü görülür. Çoğu kişi ise Ay’ın diğer tarafının sürekli karanlık olduğunu düşünür. Fakat bu pek doğru sayılmaz.
Ay’ın karanlık yüzü olarak bilinen ve Dünya’dan görülmeyen fakat sanıldığı gibi karanlık olmayan bir yüzü vardır. Belirli zamanlarda Güneş tarafından aydınlatılır ancak bu durum Dünya’dan görünmez.
İlk olarak 1959’da Sovyet uzay aracı Luna 3 daha önce dünyalıların görmediği Ay’ın öteki yüzünü fotoğraflamayı başardı. Ayın her zaman aynı yüzünü görünür çünkü Ay, Dünya etrafında her 1 dönüşü sırasında kendi etrafında da 1 defa döner. Yani kendi ekseni etrafında dönüş süresi ile dünya etrafında dönüş süresi neredeyse aynıdır. Bu duruma “kütle çekim kilidi” denilir.[2]
Eğer Ay, hiç dönmüyor olsaydı en azından her turda bir defa tüm yüzeyini görebilirdik. 2 katı hızla dönüyor olsaydı, her turda bütün yüzeyini birden fazla kez görebilirdik.
Telif:CNSA
Peki iletişim nasıl sağlanacak?
Bu soru gerçekten güzel bir soru.Bu sebepten Çin, Ay’ın karanlık yüzünü keşfetmek için Çüeçiao iletişim uydusunu önceden uzaya göndermişti.[3]
Şinhua ajansı, uydunun ülkenin güneybatısındaki Şiçang Uydu Fırlatma Merkezi’nden Uzun Yürüyüş (Long March) -4C roketiyle uzaya gönderildiğini önceden duyurmuştu. Ay’ın karanlık yüzünü keşfetmesi amaçlanan uydu, aynı zamanda Çin’in Ay’a göndermeyi planladığı Çang’ı- 4 keşif aracı ile Dünya arasındaki iletişimi sağlayacak.
Uydu Projesi Müdürü Cang Lihua, uydunun, Çin’in Ay’a yumuşak iniş yapacak keşif aracını gönderen ilk ülke olma amacını gerçekleştirebilmesi için hayati önem taşıdığını belirtiyor.
Çüeçiao uydusunun, Dünya ile Ay arasındaki İkinci Lagrangian (L2) noktasında yörüngeye girmişti. Uydu, Dünya'dan 455 bin kilometre uzaklıktaki yörüngesine girdiğinde uydu, bu kadar uzak mesafede işletilen ilk iletişim uydusu oldu.
Uydunun, Dünya ile Ay’ın çekim kuvveti arasında kalması nedeniyle bazı zorluklarla karşılaşabileceği belirtiliyor.
Bu konuda Barış Özcan`ın alttaki detaylı bilgi videosunu izleyebilirsiniz.[4]
Kaynaklar,
1.https://www.bbc.com/news/science-environment-46471668
2.https://en.wikipedia.org/wiki/Tidal_locking
3.https://en.wikipedia.org/wiki/Chang%27e_4#Queqiao_satellite
4.Video-https://www.youtube.com/watch?v=-98iqLJYXdo
5.https://www.nasaspaceflight.com/2018/12/china-returning-moon-change-4-mission/
