(Interstellar Wiki)Interstellar filmindeki karadelik "Gargantua" ve yörüngesindeki gezegen
Interstellar Filmindeki Solucan Delikleri Gerçek Midir?
7 Kasım 2014’de vizyona giren "Interstellar" adlı filimde bilimin en enteresan konulardan biri olan solucan delikleri ve insanlığın yıldızlar arası uzay yolculuğunu konu alınıyordu.Interstellar’da Dünya yok olmanın eşiğinde.
Senaryoya göre ekinler yok olmaktadır ve medeniyet tarım toplumuna geri dönmüştür. Gizli bir üstte çalışan Nasa uzay-zaman bütünlüğünde (space-time continuum) bir yırtık keşfeder, bu deliğin dünya dışı bir medeniyet tarafından insanları kurtarmak üzere açıldığını düşünmektedir. Deneyimli Nasa pilotu Cooper (Matthew Mcconaughey) aralarında Brand (anna Hathaway)'nın da bulunduğu bir ekiple “lazarus görevleri “ adı verilen bir uzay operasyonuna katılır. Sonunda Cooper kara deliğe girer, kızı Murph’e formülü iletir. Bu sayede yeni bir yaşam alanı kurulup insanlık kurtulur. Cooper geri döndüğünde kızı yaşlanmış ölmek üzeredir. Film Cooper’ın beraber seyahat ettiği Brand'i bulmaya gidişi ile biter.
Yıldızlar arası yolculuk
Günümüz teknolojisi ile uzun mesafeli uzay yolculukları gerçekleştirmek mümkün değil. Yıldızlar arası yolculuk yapılamamasının sebeplerinden biri de evrenin büyüklüğü ve sürekli genişlemeye devam etmesi. Yıldızlar ve galaksiler arasındaki mesafe o kadar fazla ki bilimsel altyapı ve maddi imkânlar yeterli olsa bile insan ömrü bu yolculuklar için fazla kısa. Örneğin Dünya’ya en yakın yıldız olan Proxima Dünya’dan tam 4.22 ışık yılı uzaklıkta. Bu da günümüzün en hızlı uzay gemisinin 80.000 yılda kat edebileceği mesafeden bile fazla. Solucan delikleri de tam bu noktada devreye girerek yıldızlar arası mesafelerin çok daha kolay aşılabileceğini öneriyor.
Solucan Delikleri (wormhole)19.yüzyıla kadar bir kuvvet olarak bilinen yerçekimini Einstein izafiyet teorisi ile tekrar tanımlayarak solucan deliği kavramını bilimin gündemine dâhil etti. Einstein’a göre yerçekimi bir kuvvet değil, uzay-zamandaki kıvrımlardı. Bu teori üzerine Albert Einstein ve Nathan Rosen uzayın bazı noktalarda kıvrılması yani şekil değiştirmesiyle evrende birbirine çok uzak olan iki noktanın bir araya gelebileceğini önerdiler. Bu tünel benzeri yapılara ise solucan delikleri (wormhole) adını verdiler. Bir kâğıdın iki ucunu bir araya getirdiğimizde nasıl en uzak iki nokta aynı noktada birleşiyorsa, Einstein’ın matematik modeline göre uzay da kâğıt gibi kıvrılabiliyor ve uzayın farklı noktaları birleşebiliyor.
Uzay yolculuğunun kilit noktası gibi görünen solucan delikleri maalesef galaksiler arası yolculukları henüz mümkün kılamıyor. Gözlenebilen uzayda hala bir solucan deliği bulunamadı ve solucan deliklerinin nasıl oluştuğu hakkında net bir bilgi yok. Teorik fizikçi Wheeler’a göre ise solucan deliklerinin devamlı oluşup kaybolması mümkün. Fakat Wheeler’ın teorisine göre bu delikler yaklaşık 10^-33 santim. Yani bırakın bu delikler aracılığıyla seyahat etmeyi, solucan deliklerinin tespit edilebilmesi bile çok zor.
Eğer bir deliğin yeri tespit edilebilirse bunun genişletilmesi şart. Bilim insanları bir solucan deliğinin genişletilmesinin “egzotik madde” ile mümkün olabileceğini söylüyor. Egzotik madde bildiğimiz maddelerin aksine negatif enerji yoğunluğuna ve negatif basınca sahip. Bu maddenin sahip olduğu negatif enerjinin solucan deliğini büyütebileceği ve yapıyı daha stabil hale getirebileceği öngörülüyor. Egzotik madde teoriye göre evrende mevcut fakat bu amaçla kullanılabilecek bir egzotik madde örneği henüz bulunamadı.
Interstellar Wiki - Kip Thorne Egzotik madde ile solucan delikleri genişletilse bile bu yapıların uzay yolculuğunda kullanılıp kullanılamayacağı belli değil. Çünkü egzotik madde yardımıyla stabil hale gelen solucan deliğine egzotik olmayan bir madde mesela bir uzay gemisi dâhil olduğunda yapının kararlılığı bozulabilir. Bu durumun sonucunda neler olabileceğini ise tahmin etmek çok da zor değil.
Diyelim ki bir solucan deliği bulundu, genişletildi ve bir uzay gemisi başarıyla bu yapıdan geçti. Peki tünelin diğer ucunda ne var? Bilim adamları solucan deliklerinin farklı zamanlarla hatta farklı evrenlerle bağlantılı olabileceğini öngörüyor. Yani bu kestirme yollar bizi zamanın farklı bir dilimine veya bambaşka evrenlere götürebilir.
Günümüzde solucan delikleri ile yıldızlar arası yolculuk arasında büyük engeller var. Fakat evrenin keşfi için solucan delikleri ve daha birçok metot üzerine çalışmalar yürütülüyor. Interstellar günümüzün bilimsel gerçeklerinden uzak olabilir ancak uzay yolculuğunu bilimin gündemine taşıdığını ve filmden sonra uzay araştırmalarına yeterince önem verilip verilmediğinin konuşulmaya başlandığını düşünürsek bu filmin uzay bilimi çalışmalarına az da olsa katkıda bulunduğu sonucuna ulaşabiliriz.
Henüz ispatlanamamış teori
Interstellar filminin yapımcısı ve bilimsel danışmanı Kip Thorne, filmle aynı dönemde piyasaya sürülen 'Yıldızlararası' adlı kitabında bilimsel kuramları üçe ayırıyor: Gerçekliği ispatlanmış kuramlar, kağıt üstünde mümkün olan ancak teknolojik yetersizlikten dolayı henüz ispatlanamamış kuramlarki solucan delikleri bunlardan bir tanesi ve spekülatif kuramlar. Filmde bu üç tip kuramın da bazı örnekleri yer alıyor.Ünlü fizikçimiz Kerem Cankoçak`ta bu konuyu burada açıklıyor.
Alttaki "Kurzgesagt" videosunda Türkçe altyazı ile Solucan deliklerini güzel animasyonla birlikte izleyebilirsiniz.
Kaynaklar
1.https://www.imdb.com/title/tt0816692/?ref_=nv_sr_1
2.https://science.howstuffworks.com/warp-speed2.htm
3.https://www.popsci.com/article/will-we-ever-be-able-use-wormholes-deep-space-travel
4.https://www.youtube.com/watch?v=y-cuFo4jwpY
5.Video-Kurzgesagt-https://www.youtube.com/watch?v=9P6rdqiybaw
