Solak Salyangoz Jeremy
Solak Salyangoz Jeremy’nin cinsel organları kafasının sol tarafında, oysa ki çoğu salyangozda bu organlar kafalarının sağ tarafında bulunuyor. Nottingham Üniversitesi biyologları, geçtiğimiz yıl solak salyangozun sahiplerini aradılar ve sümüklü dostlarını bilime bağışlamalarını istediler. Talihsiz Jeremy’nin çiftleşmesini sağlayarak, araştırmacılar solak salyangozlarının yavrularının da solak olup olmayacağını bulmayı umuyorlardı. Ama ne yazık ki, Jeremy ile yaşamak için gelen potansiyel eşlerin her ikisi de Jeremy’yi reddederek bol miktarda üremek için birbirleriyle çiftleşmeyi tercih ettiler.
Salyangozlar bizim kadar şanslı değiller. Çiftleşmek için, hem penis hem de vajinaya sahipler, çift cinsiyetliler, yani herkesle çiftleşebiliyorlar. Jeremy’nin türü olan tatlı su salyangozları ise aynı anda hem dişi hem de erkek işlevlerini yerine getiremiyorlar. Çünkü sadece bir adet üreme organı oyukları mevcut. Bu durumda, biri dişi biri de erkek rolünü üstleniyor. Sonrasında hemen rolleri değişiyorlar ki, her ikisi de hamile kalabilsin. Kara salyangozları bunu tek bir seferde yapabiliyorlar.
Salyangozlar, birbirlerinin etrafında saatlerce dönerek çiftleşmeye hazırlanırlar. Dokunaçlarını birbirlerine değdirirler, üreme bölgelerini uyarırlar ve sonra da pozisyonlarını alırlar. Kara salyangozları, birbirlerini döllemeden önce bir adım daha atarlar, buna aşk dartı denir. Sivri uçlu, sert bir dart gibi birbirlerine atış yaparlar. Salyangozlardan biri önce davranarak, spermlerini diğerine enjekte eder ki, diğeri daha az çocuk sahibi olsun. Cinsellik hiç bu kadar rekabetçi olmamıştır.
Tipik bir darttan farklı olarak, aşk dartında iğneler havada gitmezler. Salyangozlar kördür. Küçük gözleri, sadece ışığı ve bazı hareketleri algılar, ama uzaktan bir dartı hedefleyip atacak kadar iyi göremezler. Bunun yerine, birbirlerini aşk dartları ile direkt aşıklarının içinden geçecek kadar kuvvetli bir şekilde vururlar. Zamanlarının büyük bir kısmında da ıskalarlar. Sonra çiftleşme gelir, bir müddet öylece kalırlar. Oldukça eşitlikçi davranırlar. Sonrasında, her iki salyangoz da, bir kaç hafta içinde bir miktar yumurta yapar.
Tatlı su salyangozları, neyse ki, bu acıya katlanmak zorunda değiller ve aşklarını daha zevkli yaşayabiliyorlar: her iki partner de rolünü oynuyor ve her ikisi de tatmin oluyor (en azından vurulmuyorlar). Maalesef, Jeremy henüz bu mahrem çiftleşme ritüelini yaşayamadı.
Sağdan ikinci salyangoz solak Jeremy.Soldan sağa diğerleri ise Senda, Jara, Tomeu ve Indi.Telif:Dr. Angus Davison
Salyangozları araştıran biyologlar, her birini üçer ay buzdolabında bekleterek çiftleşmeye hazırladılar. Kış uykusundan sonra ısınma simülasyonu yaratarak, her bir salyangozun bahar telaşına kapılmasını sağlamaya çalıştılar. Ama Lefty ve Tomeu adındaki salyangozlar, Jeremy ile ilgilenmediler. Bunun yerine, birbirleriyle çiftleşmeyi tercih ettiler. Hem de defalarca.
Jeremy’i araştıran biyologlar için bu iyi bir haberdi. Çünkü, onların tek ihtiyacı olan iki sol-spiralli salyangozun çiftleşmesiydi. Sonuçta, iki solak salyangoz solak yavrular yapmadılar. Şimdiye kadar dünyaya gelen bütün bebekler -170 tane- normal, sağ-spiralli salyangozlar.
Solak Salyangoz Jeremy’nin Sırrı Çözüldü
Bilimadamları solak salyangoz fenomenini çözmek için uzun süredir araştırdılar.Bunun için Jeremy`nin yanına yine solak salyangozlara ihtiyaç vardı.
Nottingham üniversitesinden genetikçi Angus Davison 2016 yılında BBC ve sosyal medyada #snaillove (Salyangozsevgisi) hashtag'i ile çağrısını başlattı. Gazetelerde, radyoda ve internette 1000'den fazla makale yayınlandı. Son olarak, doğada ve salyangoz çiftliklerinde Jeremy için solak 40'tan fazla solak salyangoz bulundu.Solak talihsiz Jeremy`nin kendisi ise 15.10.2017 yılında ölmüştü.
Bu küçük yumuşakçalar bilim adamları için aranan bir nesneydi.Peki bu ayna görüntüsü şeklinde vücut özellikleri nasıl ortaya çıkmıştı?Sonunda aranan cevap bulundu: Araştırmacılar "Biology Letters" dergisindeki raporlarına göre,sebebi kalıtımsal değil bir "kaza"sonucu.Davison"Bulgularımız, kalıtsal bir durumdan ziyade genellikle gelişimsel bir kaza olduğunu gösterdi."diyor.
Jeremy (ve solak arkadaşları) "situs inversus" adı verilen ve nadir rastlanan genetik bir hastalığa sahipler.Salyangozun gövdesi, normal bir gövdenin ayna görüntüsü şeklinde. Bu hastalığa sahip insanlarda kalp sol yerine sağ tarafta bulunuyor, aynı zamanda diğer organların yerleri de ters.10.000'de bir kişide görülür. Genellikle resesif bir genden kaynaklanır.Situs inversus, otozom çekinik bir gen, biyolojik cinsiyet ile ilintili değil.
Yani, solak bir fenotip elde etmek iki kopya mutasyona uğramış genin biraraya gelmesi ile mümkün.Türümüzde cinsel organların merkezde olduğuna minnettar olmalıyız.
Kaynaklar
1.https://en.wikipedia.org/wiki/Jeremy_(snail)
2.https://royalsocietypublishing.org/doi/10.1098/rsbl.2020.0110
3.https://popsci.com.tr/solak-salyangoz-jeremy/
4.https://www.iflscience.com/plants-and-animals/jeremy-the-lovelorn-lefty-snail-leaves-a-scientific-legacy/
5.https://www.eurekalert.org/pub_releases/2020-06/uon-tlm060120.php
