Nostaljiye Neden Bu Kadar Takıntılıyız?

Nostaljiye Neden Bu Kadar Takıntılıyız?

Bu terim ilk kez İsviçreli bilim adamı Johannes Hoffer tarafından 1688 yılında yabancı ovalarda savaşan İsviçreli paralı askerlerin memleket hasretine atıfta bulunmak için icat edildi, ve bundan sonraki yıllar boyunca nostalji, bir rahatsızlık olarak kabul edildi. Hoffer nostaljiyi “Özünde şeytani sebepler bulunan nörolojik bir hastalık” olarak açıklıyordu.Asker hekimleri ise bunu 'İsviçre hasreti' olarak tanımladılar. Bu terim Yunanca “eve dönüş”(nostos) ve “acı” (algos) kelimelerinden geliyordu.

Bugün, nostalji artık bir zihinsel bozukluk olarak değil, doğal, sık görülen olumlu bir duygu,  zaman ve mekan sınırlarının ötesine geçmenin bir yolu olarak görülüyor. Nostalji nöbetleri genellikle geçmişle ilgili düşüncelerle tetiklenir.Belirli yerler,nesneler, yalnızlık, kopukluk veya anlamsızlık duyguları,ve tekrarlanan sesler, kokular, tatlar, dokular ve mevsimler.

O halde, nostaljinin belirsizlik zamanlarında veya değişim zamanlarında daha belirgin olmasına şaşmamalı. Bir araştırmaya göre, soğuk günlerde veya soğuk odalarda da daha sık görülür ve kendimizi daha sıcak hissederiz.

Bu açıdan nostalji, beklenen veya umulan olumlu bir olaya yönelik coşku ve heyecan olarak tanımlanan beklentiye benzer bir işleve sahiptir. Geçmişi düşünmek ve gelecek zamanları hayal etmek zor zamanlarda bizi güçlendirir.  

Acı tatlı özlem

Hayatta, değişim istisna değil normdur. Ancak insanlar istikrar istiyor. Değişim, özellikle yeni talepleri karşılamak için yeni becerilere ihtiyaç duyulduğunda, refahı tehdit edebilir. Durumları kontrol etme yeteneğimiz makul bir öngörülebilirlik düzeyine bağlı olduğundan, stres beklenmedik veya aşırı değişimlere eşlik edebilir.

Nostalji, geçmişe duyulan buruk bir özlemdir. O tatlı çünkü bir anlığına güzel zamanları yeniden yaşıyoruz. Acı çünkü o zamanların geri gelmeyeceğini biliyoruz. Kendi geçmişimize yönelik nostaljiye kişisel nostalji, uzak bir dönemi yaşatmaya ise tarihsel nostalji denir.

Nostalji evrensel olmasına rağmen, araştırmalar nostaljinin özellikle yetişkinlik veya emeklilik yaşına ulaşma gibi geçiş dönemlerinde yaygın olduğunu göstermiştir. Askeri çatışma, yeni bir ülkeye taşınma veya teknolojik ilerlemenin bir sonucu olarak yerinden edilme veya yabancılaşma da nostaljiye ilham verebilir.

Stabilize Güç

Geçmişte, teorisyenler nostaljiyi kötü bir şey olarak görme eğilimindeydiler - belirsizlik, stres veya sıkıntı karşısında bir geri çekilme olarak görüldü. 1985'te Roderick Peters, aşırı nostaljiyi zayıflatıcı ve 'bireyleri derinden etkileyen' bir şeyin mevcut koşullarıyla başa çıkma girişimleri olarak tanımladı.

Ancak çağdaş araştırmalar bu görüşle çelişiyor: 2015 yılında yapılan bir araştırma, nostaljik anıların dengeleyici bir güç olabileceğini gösterdi. Nostalji, kimliğimizle derinden iç içe geçmiş bir güçlü hatıralar deposuna sahip olduğumuzu hatırlatarak kişisel devamlılık duygumuzu güçlendirebilir. Küçük bir çocukken dedesinin hikayelerini dinleyen, futbol oynayan, okulda arkadaşlarıyla parti veren kişi bugün de aynı kişidir.

Araştırmalar, nostaljik anıların, stresli veya zor zamanlarda bizi rahatlatabilecek ilişkilerimize odaklanma eğiliminde olduğunu göstermiştir. Bağımsız ve olgun olmamıza rağmen, hala ebeveynlerimizin çocuğu, erkek kardeşimizin kardeşi ve partnerimizin sırdaşıyız.

Çocukken koşulsuz sevgiyi deneyimlediğimizi hatırlatmak, özellikle zor zamanlarda, şu anda bizi rahatlatabilir. Bu hatırlatmalar korkularla yüzleşme, uygun riskler alma ve zorluklarla yüzleşme cesaretini güçlendirebilir. Geçmişe takılıp kalmak yerine, nostalji, kişisel gelişimi teşvik ederek bizi sıkıntılardan kurtarabilir.

Araştırmalar ayrıca, daha fazla nostalji eğilimi olan kişilerin, zorluklarla başa çıkmada daha iyi olduğunu ve başkalarından duygusal destek, tavsiye ve pratik yardım arama olasılıklarının daha yüksek olduğunu göstermiştir. Ayrıca, problemleriyle yüzleşmelerini ve problem çözmelerini engelleyen dikkat dağıtıcı şeylerden kaçınmaları daha olasıdır.

Nostaljinin ince çizgisi

Tüm faydalarına rağmen, nostalji, insanı romantikleştirilmiş bir geçmişe çekilmeye de cezbedebilir.

Daha önceki bir dönemin hayali, idealize edilmiş dünyasına kaçma arzusu, tarihsel nostalji adı verilen başka bir nostalji türünü temsil eder.

Tarihsel nostalji, genellikle mevcut hayatından memnuniyetsizlik hissedip geçmişe yönelik özlem gerçekleşir. Kişisel nostaljinin aksine, tarihsel nostalji yaşayan biri, günümüz dünyasına acı, travma, pişmanlık veya olumsuz çocukluk deneyimleriyle şekillenen daha negatif bir bakış açısına sahip olabilir.

Bununla birlikte, raporlar, kişisel nostaljinin, insanların şiddet, sürgün veya kayıp travmasını işlemelerine yardımcı olmak için terapötik olarak kullanılabileceğini göstermektedir. Aynı zamanda, uygun tedavi olmaksızın travma geçirmiş biri, sürekli bir zamanda geriye gitme özlemine yol açan kötü huylu bir nostaljinin pençesine düşebilir.

Nihayetinde, kendi yaşam deneyimlerimize odaklandığımızda ve mutlu anılar biriktirdiğimizde, nostalji yararlı bir araçtır.

Nostalji, değişime ayak uydurmak ve gelecek için umut yaratmak için geçmişi kullanmanın bir yoludur.

 

Mevcut araştırmalar

Deneyler, nostaljinin ağırlıklı olarak olumlu bir duygu olarak algılandığını gösteriyor. Ruh halini iyileştirir ve hayatın anlamını güçlendirir. Aynı zamanda gelecekle ilgili özgüven ve iyimserliği artırır.

David Newman ve arkadaşları tarafından yapılan bir laboratuvar çalışmasında katılımcılarından olumlu bir kişisel deneyimi hatırlamaları istendi. Sorular genellikle 'hayatınızın en mutlu veya en unutulmaz olayı' gibi ifadeleri içeriyordu. Katılımcılar daha sonra ruh hallerini, öz saygılarını, güvenlerini, iyimserliklerini ve gelecek yönelimlerini ölçmek için anketli prosedürlerden geçtiler.

Newman günlük yaşamda nostaljinin doğasını keşfetmek istedi ve bir uygulama kullanarak çalışmalar yaptı. Bu yöntemle psikologlar, bir uygulama aracılığıyla katılımcılarının yaşamlarının gerçek zamanlı anlık görüntülerini alabilirler. Uygulama, deney süresince (yaklaşık bir hafta) katılımcılara rastgele aralıklarla mesaj gönderir. Her seferinde katılımcılardan o anda ne yaptıklarını, düşündüklerini ve hissettiklerini kısaca bildirmeleri istenir. Bu yöntem, daha sonraki anılarda kaçınılmaz olarak ortaya çıkan bellek bozulmalarını önler.

Newman katılımcıların nerede olduklarını, ne yaptıklarını ve kimlerle birlikte olduklarını bu sayede biliyordu. Ayrıca katılımcılar şu anki ruh hallerini, o andaki hayatlarının anlamını ve o andaki iyimserlik düzeylerini değerlendiren soruları da yanıtladılar. Ve o anki sahip oldukları nostaljileri de paylaştılar.

Bu çalışma iki önemli bulgu buldu: İlk bulgu, insanların aileleri ve arkadaşlarıyla birlikteyken veya yemek yerken, çalırşırken veya okulda olduklarında daha fazla nostaljik hissettikleriydi.

Bunun bir nedeni, ailenin, arkadaşların ve yemeğin 'tetikleyici'(„retrieval cues“) etkisi olabilir. Bunlar, mevcut çevrede anıları tetikleyen şeylerdir. İnsanlar, örneğin buzdolabının kapısına yapılacaklar listesi koyduklarında, tetikleyici olarak kullanabilirler. Bununla birlikte, örneğin elmalı tortu kokusu size büyükannenizi hatırlatıyorsa, tetikleyiciler nedensizde olabilir.
Bu tür konuşmalar daha sonra ya kişinin kendisini ya da grup içinde paylaşılan bir duygu olarak nostaljik düşlemeyi tetikler.

İkinci önemli bulgu, insanların genelde mutlu bir ruh hali içinde olduklarından bazen kendilerini depresif hissettiklerinde nostalji yaşama olasılıklarının daha yüksek olduğuydu.

Sebep-sonuç ilişkilerini analiz etmek için katılımcılardan mutlu zamanları hatırlamaları istenmiş. Daha sonra, önemsiz şeyleri hatırlamaları istenmiş.Sonucta daha fazla olumlu duygularini bildirmişler.
Sonuç olarak, insanlar üzüntülerini hafifletmek için nostaljiyi kullanırlar. Benzer şekilde, semptomların şiddetini azaltmak için grip ilacı alıyoruz, ancak bu bizi henüz tam sağlıklı halimize geri dönmüyoruz Ayrıca insanların nostaljik hayaller kurduktan sonra depresif durumları devam edebilir.Zira hala kendini kötü hissetsende eskisi kadar kötü değilsin. Kaynaklar

1.https://www.jstor.org/stable/44437799 

2.https://en.wikipedia.org/wiki/Nostalgia

3.https://www.psychologytoday.com/intl/blog/talking-apes/202003/the-psychology-nostalgia

4.https://theconversation.com/the-psychological-benefits-and-trappings-of-nostalgia-77766

5.https://www.psychologytoday.com/intl/blog/hide-and-seek/201411/the-meaning-nostalgia

6.https://www.nature.com/articles/545S69a

7.Video-TED ED-https://ed.ted.com/lessons/why-do-we-feel-nostalgia-clay-routledge