Akciğerli balıklar, Afrika'da, Güney Amerika'da ve Avustralya'da görülen çok eski bir canlı türüdür. Bataklık ve nehirlerin çamurlu sınırlarında yaşarlar. Ama bazen, su kuraklıktan dolayı buharlaşır. Akciğerli balıklar, bu temel sorunu aşmak için bir yol bulmuş. Tuhaf çözümleri sayesinde 300 milyon yıldan uzun bir süredir hayatta kalmayı başarmışlar. Sudan evleri buharlaştığında bir memeli gibi havadan soluk alabilirler. Kuraklık yıllarca sürebilir. Bu yüzden akciğerli balıklar, çamurun içinde derin bir oyuk oluşturur. Burada kendisini bir mukus tabakası içerisine gömer. Bu tabaka derimsi bir ceset torbasına dönüşür ve balığın suyunu tamamen kaybetmesini önler. Bu andan itibaren vücudunun fişini çeker ve beklemeye başlar. Gerekirse yıllarca hayatta kalabilir. Kuraklıktan dolayı gölün varlığı dahi unutulmuş olsa da, akciğerli balık hala daha orada bir yerde, toprağın derinliklerinde sabırla beklemektedir.
Metabolizma hızı %60 yavaşlar. ihtiyacı olan çok az miktardaki enerjiyi kaslarını tüketerek elde eder. Yani, hayatta kalmak için kendisi ile beslenir. kuraklık sonrası gelen yağmurlarla beraber tekrar dolan göl ve tekrar akmaya başlayan nehirler sebebi ile bu zombimsi hayatından kurtulur ve tekrar uyanır. Yaptıkları bu sorun çözümü, evrimsel açıdan kritik bir hareket olmuştur. Akciğerli balıkların, dinozorlardan önceki dönemlerden beridir yaşamasını sağlamıştır. Akciğerli balıklar, sorunlarını çözmek için ölümün kapısını çalıyor gibi. Saygı duyulası bir hayvan.
Kemikli balıklar(sarcopterygii ) altsınıfında yer alan ve tropikal bölgelerde yaşayan tatlı su balıklarıdır.isimleri eski Yunancadan gelir.di=iki, pnoe=solunum
Akciğerleri (bir yada iki ) yemek borusunun dallara ayrılmasından oluşan ve altçenelerinin yapısı iskeletleri yüzgeçleri bakımından eski çağlardan özellikler gösteren bu balıklar devonyen devrinde ortaya çıkmış ve günümüze kadar pek evrim geçirmemiş ''yaşayan fosiller''dir (devonen 'de de denizler de bazı akciğerli balık türleri vardı ama bu balıklar çok geçmeden tatlı sularda yaşamaya başladırlar).
Evrimsel geçiş türlerinin en güzel örneklerinden olan akciğerli balıklar... Aynı zamanda bizim de dahil olduğumuz Tetrapoda'nın en yakın balık kuzenleri.
Akciğerli balıklarda karaciğerlerin yanı sıra solungaçlarda bulunur ve çift solunum biyolojilerinin temelini oluşturur . Afrika Avusturalya ve Güney Amerika ya dağılmış olan akciğerli balıklardan senegal balıkçı balığının (protopterus cinsi ) tropikal afrika da üç tür yaşar .Senegal balıkçı balığı 80 cm boyunda gövdesi uzun zeytin yeşili renkte bir balıktır pulları derisinin içinde saklıdır orta yüzgeçleri kuyruğunun çevresinde bir tek yüzgeç biçiminde birleşir .Uzun çift yüzgeçleriyse dipten destek almasına yarar.
Yağmur mevsiminde tıpkı yılanbalığı gibi küçük göllerde yüzen senegal balıkçı balığı kuraklık dönemi gelince, başka balıklar suların geri çekilişini izleyerek bulundukları yerden ayrılırken bu balıklar çamurun içine dalar orada ağzıyla kendine bir yuva kazar ve salgıladığı maddeyle oluşturduğu kozanın içine kapanır . bu kozanın içinde akciğeri yardımıyla yaşar ve hava soluyabilmek için bataklık yüzeyine ulaşabilmek için bir çeşit tüp geliştirir .
Avusturalya da yaşayan barramunda (neoceratodus cinsi ) 1,25 m uzunluğunda 10 kg ağırlığındadır .pulları daha büyük çift yüzgeçleriyse daha normal bir balıktır.
Güney Amerika da yaşayan akciğerli balık türü ise ( karamaru ) senegal balıkçı balığına daha çok benzer .
Akciğerli balıklar gelişmeleri sırasında dış solungaçları bulunmayan bir kurtçuk dönemi geçirirler timsahlar başlıca düşmanlarıdır.ayrıca yerliler tarfından da avlanırlar.
Bilim camiasının, kara omurgalılarının balıklardan ayrılan bir koldan evrimleştiğine dair herhangi bir şüphesi kalmamıştır, bugün bütün moleküler veriler, fosiller ve diğer paleobiyolojik veriler bunu doğrulamaktadır. Ancak bir süredir tartışılan mevzu, bizler de dahil olmak üzere tüm karasal omurgalıların en yakın balık akrabasının sölekantlar mı, yoksa akciğerli balıklar mı olduğu idi. İşte makale, moleküler verilerden yola çıkarak bu soruya bir yanıt veriyor: en yakın balık akrabamız, diğer verilerle de doğrulandığı gibi, akciğerli balıklardır.
Kaynaklar,
https://en.wikipedia.org/wiki/Lungfish
http://www.pnas.org/content/98/20/11382
https://evrimagaci.org/photo/tr/sinapomorfi-ve-turemis-ozellikler-en-yakin-balik-kuzenlerimiz-akcigerli-baliklar
