Nuremberg ilkeleri
Nazi subayların savaş mahkumları üzerinde yaptıkları, onamsız klinik araştırmaların sonucunda dünya tıp tarihine geçen kararların alındığı toplantıdır. Bilimin ve bilim etiğinin gelişmesine katkıda bulunan bu düzenleme temel olarak üç ana madde altında toplanmıştır:
1. Aydınlatılmış onay alınmadan klinik araştırmalar yapılamaz.
2. Klinik araştırmalardan önce mutlaka hayvan deneyleri yapılmalıdır.
3. Deneylerin ve prosedürlerin bütün sorumlulukları araştırmayı yapan ekibe aittir.
ileriki yıllarda helsinki bildirgesi ile birlikte etiğin klinik araştırmalardaki rolünü pekiştirecek birçok düzenlemenin önü açılmıştır ve yapılan çalışmaların ne kadar ürkütücü boyutlarda olduğunu gözler önüne sermiştir. Günümüzde hastanın sağlığıyla ilgili öngörülemeyecek risklerin olması durumunda bile araştırma yapılmasına izin verilmemektedir.
yetersiz olduğu kanısına 60'lı yıllarda yaşana talidomit faciası [6]sonrasında varılmıştır ve bunun yerine Helsinki bildirgesi düzenlenmiştir.
Olay ikinci dünya savaşı sıralarında birkaç Alman doktorun "yaşamalarının önemi yok" dedikleri savaş esirlerini kendi rızaları olmadan çeşitli deneylerde kullanmasına dayanır. Daha sonra askeri mahkeme tarafindan 23 Alman doktor hapse mahkum edilir [7]ve yargıçlar insan üzerinde yapılacak araştırmalar icin "nuremberg kodu" denilen ilkeler belirler. ilkelere gelirsek;
1- Araştırmalar için kesinlikle kişinin gönüllü onayı gereklidir.
2- Deney toplumun yararı icin yapılıyor olmalıdır.
3- Araştırma, hayvan çalısmalarına ve hastalıgın doğal seyrinin bilinmesine dayandırlımalıdır.
4- Araştırma, hicbir fiziksel yada mental hasara yol açmamalıdır.
5- Araştrımayı yürüten doktor hariç ölüm veya kalıcı sakatlıga yol açan araştırmalar yapılmamalıdır.
6- Araştırma için alınan risk, araştırma sonucunun insanlığa getireceği yarardan fazla olmamalıdır.
7- Ölüm, sakatlık ve yaralanma olasılığına karşı tüm önlemler alınmalıdır.
8- Araştırma sadece bilimsel açıdan gerekli bilgiye ve tecrübeye sahip kişilerce yapılmalıdır.
9- Denek istedigi an araştırmayı sonlandırabilme hakkına sahip olmalıdır.
10- Araştırmayı yürüten kisi deneyin yaralanma, ölüm veya sakatlanma ile sonuçlanacağını öngörürse deneyi durdurmak icin hazırlıklı olmalıdır.
1946 yılında yayınlanan on maddelik nuremberg ilkeleri, 1960 li yıllarda insan üzerinde yapılan deneylerin artması sonucu yetersiz kalmaya başladı. Daha ayrıntılı ilkeler gerektiğini düşünen dünya sağlık örgütü ve dünya tip birligi 1964 yılında bir araya gelerek 35 maddeden oluşan yeni bir ilkeler bütünü olan Helsinki bildirgesi'ni yayınladı.[5]
Helsinki bildirgesi'nin en büyük yeniliği, araştırmanın başlatılmadan önce bağımsız bir etik kurul tarafından onaylanması gerekliliğini getirmiş olmasıdır.
Almanya`da skandal görüntüler,
Almanya`daki "Pawel" isimli bir hayvan bakıcısının kendisine gizli kamera yerleştirerek Tübinger Max-Planck-Institut`da videoya ve fotoğrafa aldıgı görüntüler olay olmuştu.Maymunlarla deneyler yapan Max Planck Institut un hayvanlara etik olmayan şekilde davranması Almanya`da Hayvan Koruma derneklerinin mücadelesi ile artık maymunlarla deney yapmayı bile sonlandırmasını sağladı.[1]Bakıcının çektiği görüntülerde kafesinden zorla ve işkenceyle çıkarmak,deneye giderken hareket alanı kısıtlı olan kafeslerde saatlerce bekletilmesi ve en önemlisi kafasından delik acılarak deney sırasında hareket etme kabiliyiteni yok etmek gibi etik olmayan görüntüler mevcut.Kafasından delik açılan maymun bir süre sonra delik açılan yerinden enfeksiyon kapıyor.Ve bir süre sonra önce kusmaya başlıyor.ve sonunda ölüyor.Hatta birkaç gün boyunca susuz bırakılıyorlar.Görüntülerde susuzluktan demirleri yaladıkları görülüyor.Siddet içerdiği için yayınlayamıyoruz.Aşağıda kaynak bölümünden kendiniz Youtube üzeri izleyebilirsiniz.[2]
Olayın tüm medyada yayınlanması ve tepkiler üzerine maymun deneylerine son veren Max Planck Institut ta 1 yönetici 2 çalisan toplam 3 kisi hakkında dava açıldı.Ve failler para cezasına çarptırıldılar.[3]
Bu videoyu izleyen ingiliz against vivisection dan Sarah Kite,
"Görüntüler üzücü,Maymunlar istekleri dışında zorla demirle kafeslerinden çıkarılıyorlar,hareketleri kısıtlanmış bir yeri kaşınsa kaşıyamaz durumda,kafasını bile hareket ettiremez durumda,primatların ancak istemesiyle bu deneyler yapılmalıydı"dedi.[4]
Kaynaklar,
1.https://www.zeit.de/wissen/2017-04/tierversuche-max-planck-institut-tuebingen-affen
2.https://www.youtube.com/watch?v=MY03Tj3g6sw&t=609s
3. https://www.welt.de/wirtschaft/article173762884/Max-Planck-Institut-Strafbefehle-wegen-Misshandlung-von-Affen-beantragt.html
4.Youtube video 14.45 - 15.20 -https://www.youtube.com/watch?v=MY03Tj3g6sw&t=609s
5.https://www.wma.net/policies-post/wma-declaration-of-helsinki-ethical-principles-for-medical-research-involving-human-subjects/
6.http://www.cbc.ca/news/health/thalidomide-explainer-1.4434746
7.https://en.wikipedia.org/wiki/Nazi_human_experimentation
