Konuyla ilgili en ilginç deneylerden birini v. s. Ramachandran yaptı. Ayrık beyinli (split brain) katılımcıların sağ beyin yarımküresinin göreceği şekilde "tanrı'ya inanıyor musun?" sorusu gösterildiğinde "evet" cevabı alınırken sol yarımküreye gösterildiğinde "hayır" cevabı alınmış.Sol taraf daha analitik ve mantıksal çalışırken sağ taraf daha hayali ve yaratıcı çalışır denebilir kısaca.Ramachandran hakkinda daha fazla bilgi icin bkz.[4]
Ateist-teist karşılaştırması yapan bazı çalışmalarda ateistlerin sol tarafının daha gelişmiş, Teistlerin ise sağ tarafının daha gelişmiş olduğu görülmüş.
ilk ayrık deney çalışmalarını 1950 li yıllarda nörobiyolog Roger W. Sperry kediler üzerinde bir deney ile yaptı.[2]
Kedilerin sağ ve sol beyin yarım kürelerini corpus callosum dan keserek ikiye ayırdı ve gözlerden gelen sinirlerin sadece bir yarım küreye gitmesini sağladı. çünkü sağ gözden gelen sinirler ikiye ayrılmakta ve iki yarım küreye birden ulaşmaktaydı. gözden gelen uyarıların sadece bi göze ulaşması için sinirlerin ikiye ayrıldığı yerde sinirlerden biri kesildi ve sadece diğer sinirin uyarıyı beyne iletmesi sağlandı. aynı işlem diğer göz-beyin bağlantısı için de yapıldı. Böylece sol gözden gelen uyarının sadece sol göze, sağ gözden gelenin sadece sağ göze ulaşması sağlandı.
Bu deney için şöle bi düzenek hazırlandı; iki odacık ve bu odacıkların önüne iki kapı kondu.(kapılar kedilerin iterek açabilicekleri şekildeydi.) kapılardan birine -v-harfi cizildi ve bu kapının ardına yiyecek kondu. diğerine ise `^` çizildi ve arkasında yiyecek yoktu. Kedi her seferinde bırakıldı ve rastgele odalardan birine girerek yiyeceğe ulaştı. Her seferinde odalar yer değiştirdi, yani -v-işaretli kapı ve oda bi sefer sağdayken diğer sefer sola kondu. Ama kedinin sürekli sağ gözü açık bırakıldı ve kedinin yiyecek olan odanın üzerinde ki işareti tanıması belli bi deneme yanılma süresi aldı. belli bi süre sonra kedi artık bırakılır bırakılmaz -v- işaretli kapıya gidip yiyeceği alıyordu. Böylece beynin sol tarafı bu işareti tanımıştı.
Daha sonra kedinin sağ gözü kapatıldı ve beynin sağ tarafına sinyal götürür hale geldi. Aynı zamanda yiyecek konan odalarda değişti yani bu sefer yiyecek `^`şekilli kapının ardındaydı. Kedi sanki bu düzeneği hiç görmemiş gibi davrandı ve aynı deneme yanılma süresini sergiledi.
Yiyeceğin bulunduğu yeri öğrenmek için gereken süre birinci düzenektekiyle yanıydı. oysa böyle bi operasyon geçirmemiş bi kedi bu deneye tabi tutulsa, beklenen tepki, kedinin hemen yiyecek olan v işaretli odaya koşması olurdu. Böylece kedi çok fazla deneme yanılma süresine gereksinim duyacaktı. önceden öğrendiği yolun doğru olmadığını, daha sonra da yeni durumu anlaması gerekirdi.
Oysa böyle bi durum yaşanmadı. sol beynin öğrendiği şeyden sağ beynin haberi bile yoktu. her iki taraf düzeneği kendileri öğrendiler.
Kesildiğinde split brain durumu ortaya çıkan beyindeki sol lob sağ lob arası bağlantı maddesi. Split brain'e sahip insanlarla yapılan deneylerde bir örneği de yabancı el sendromu olan ilginç durumlar ortaya çıkmaktadır. Bir diğer deney şöyledir:
(önce ön bilgiler) yazmak icin sağ elini kullanan insanlarda konuşma merkezi %96 oranında beynin sol lobundadır. Gözlerimizden gelen sinirler ise her insanda contralateraldir, yani sol gözün görduüğünü sağ lob ile, sağ gözün gördüğünü sol lob ile algılarız.
Split brain'e sahip (ve sağ elini kullanan) kişiden önce eliyle sol gözünü kapatması istenir ve kendisine bildik bir nesne gösterilir (örneğin cakmak). çakmağı sağ gözüyle gören kişi (bu bilgi sol beyin lobuna yani konuşma merkezinin olduğu kısma gittiği için) kolayca bunun ne olduğunu söyleyebilmektedir. ancak aynı kişiden sağ gözünü kapatması istendiginde ve gene bildik bir nesne gösterildiğinde (örneğin kalem) kişi ıkınıp sıkılmakta, hiçbir şey söyleyememektedir. Karşısındaki şeyin ne olduğunu gayet iyi bilmektedir, alıp yazabilir örneğin kalemle, ama söyleyemez ne olduğunu, çünkü görsel bilgi ile konuşma fonksiyonu arasındaki bağ kesilmiştir. Kişi bunun ne olduğunu sag beyniyle, adının nasıl söyleneceğini ise sol beyniyle bilmektedir.
Kaynaklar,
1.https://www.nature.com/news/the-split-brain-a-tale-of-two-halves-1.10213
2.https://embryo.asu.edu/pages/roger-sperrys-split-brain-experiments-1959-1968
3.http://news.bbc.co.uk/2/hi/science/nature/2865009.stm
4.https://en.wikipedia.org/wiki/Vilayanur_S._Ramachandran
5.video -https://www.ted.com/talks/vilayanur_ramachandran_on_your_mind#t-93610
