Yapay zeka"ai" Sophia insan gibi düşünebilirmi?
Bu soru ünlü bilgisayar bilimci Alan Turing’in 1950 senesinde yazdığı “Computing Machinery and Intelligence” isimli makalesinin temelini oluşturan soru ve geçen o kadar zamana rağmen halen birçok disiplinden araştırmacıların aklını kurcalıyor. [kaynak1]Günümüzden neredeyse 70 sene evvel yazılmış makalenin detaylarına birlikte bakalım.
Alan Turing makalesinde bir makinenin düşünebilme yeteneğine sahip olup olmadığını sınamak için bir test önerir. Literatüre Turing Testi olarak geçen bu test şu şekilde işler:
Deneyde rol alacak üç varlığımız A, B ve C içerisinde C soruları soracak ve son kararı verecek olan bir insandır. Sorulara cevap verecek olan A ve B’den ise biri insan, diğeri bir bilgisayardır ve kimin bilgisayar, kimin insan olduğu C tarafından bilinmemektedir.
Deneyin amacı, C’den gelen sorular doğrultusunda verilen cevaplarla bilgisayarın, kendisinin insan, diğer deneğin ise bilgisayar olduğuna C’yi ikna etmesidir. Bu soru cevap süresince C’nin, karşıdakinin ses tonu ve konuşma hızından kimliğini tespit edememesi için soru ve cevaplar bir monitör ve klavye aracılığıyla aktarılır.
Turing’e göre eğer bir bilgisayar kendisinin insan olduğuna karşıdakini ikna edebilirse düşünme yeteneğine yani bir zekâya sahip demektir. Makalesinin yazıldığı dönemde bilgisayarların bellek kapasitesi ve işlem gücünün kendi tabiriyle bu Taklit Oyunu’nda başarılı olmaları için yeterli olmadığını savunan Turing, gelecek 50 sene içinde bu becerilere sahip bir makinenin üretilebileceğini öngörür. Makalesinin devamında bu görüşüne karşı çıkanların öne sürdükleri savlara ve bu savların antitezlerine yer verir, böylece okuyucusunu tezinin doğruluğuna ikna etmeye çalışır.[kaynak2]
Turing kimdir ve Eşcinselmiydi?
Alan Mathison Turing (23 Haziran 1912 – 7 Haziran 1954), İngiliz matematikçi, bilgisayar bilimcisi ve kriptolog. Bilgisayar biliminin kurucusu sayılır.II. Dünya Savaşı sırasında Alman şifrelerinin kırılmasında çok önemli bir rol oynadığı için savaş kahramanı sayılmıştır. Ayrıca Manchester Üniversitesi'nde çalıştığı yıllarda, Turing makinesi denilen algoritma tanımı ile modern bilgisayarların kavramsal temelini atmıştır.
Adı ayrıca Princeton'da beraber çalıştığı tez hocası Alonzo Church ile geliştirdiği Church-Turing Hipotezi ile de matematik tarihine geçmiştir. Bu tez, bir algoritmayla tarif edilebilecek tüm hesaplamaların dört işlem, projeksiyon, eklemleme ve tarama operasyonları ile tarif edilebilecek hesaplamalardan ibaret olduğunu ifade eder. Bir matematiksel teorem olmaktan ziyade matematik felsefesi hakkında çürütülememiş bir hipotezdir.
1952 yılında şantaja maruz kaldığı şikayetiyle polise başvurup eşcinsel olduğunu açıklayan Turing, eşcinsellik suçlamasından yargılanıp 1 sene boyunca kimyasal olarak hadım etme yöntemi olarak kullanılan östrojen iğnesi vurulmaya mahkûm edilmiştir. 1954 yılında potasyum siyanid zehirlenmesinden ölmüştür. Polis araştırmasında Turing'in yediği elma ile siyanur zehiri alarak intihar sonucu öldüğüne karar verilmiştir. Buna rağmen İngiliz polisi Turing'in zehirlenmesinin kendisi tarafından intihar nedeniyle olmadığı ve başkalarının bu şüpheli ölümde bir parmağı olduğu iddiası sürmüştür.
Adı anısına verilen ve bilgisayar biliminin Nobel'i sayılan Turing Ödülü ile de akademik bilişim dünyasının bir parçası olmuştur.
Gelişim biyolojisi alanındaki en önemli matematiksel modellerden biri olan reaksiyon-difüzyon modeli de Turing tarafından formüle edilmiştir.[kaynak4]
Alternatif deneyde mevcut
Bu konuda 1980 yılındaki makalesinde Turing’in bu görüşüne karşı ortaya koyduğu bir düşünce deneyiyle literatüre büyük katkı sağlamış John Searle`de var.. Çin Odası Testi olarak adlandırılan bu testte istenen çıktıyı veren bir mekanizmanın muhakkak bilinç sahibi olması gerekmediği başka bir tabirle, anlama yeteneğine sahip olması gerekmediği gösterilmiştir.[kaynak6]Bahiside düzenleniyor !!!
2029 yılına kadar bu testi herhangi bir bilgisayarın geçip geçemeyecegine dair 20.000 dolarlık bir bahis düzenleniyor. Siteye üye olup iddianın taraflarından biri de olabiliyorsunuz.[kaynak3]Videoda Türkçe altyazı mevcuttur !!!
Kaynaklar,
1. https://home.manhattan.edu/~tina.tian/CMPT420/Turing.pdf
2.https://en.wikipedia.org/wiki/Computing_Machinery_and_Intelligence
3.http://longbets.org/1/
4.https://en.wikipedia.org/wiki/Alan_Turing
5.video- https://ed.ted.com/lessons/the-turing-test-can-a-computer-pass-for-a-human-alex-gendler
6.https://en.wikipedia.org/wiki/Chinese_room
