Tuzlu Kahvenin Hikayesi
Günümüzde espri malzemesi olan tuzlu kahve olayı nedenini herkes bilmediği için farklı şekilde yorumlanmıştır.Hayatımıza modern bakış açısı getiren medeniyet girince ve her evlilik görücü usulü olmayınca bölgelere ve yörelere göre farklı manalar yüklenmiştir.Gelin için tuzlu kahveyi bile içebilen bir adamın ileride karısı için katlanamayacağı zorluk yoktur bir nevi "elinden zehir olsa içerim"gibi.
Bir Aşk Testi Olarak Kahve
Kız istenirken yapılan tuzlu kahvenin en yaygın sebebi erkeğin kıza olan sevgisini test etme amacıdır. Türk kadınlarının en çok heyecanlandığı ve eğlendiği anlardan birisidir bu. Kız istemeye gelen aile kahvenin yapılmasını beklerken gelin adayı damadı bir teste tabii tutar. Bu cilvedir bir nevi. Gelinimiz mutfakta kız kardeşleriyle kahveyi yapar ve içine tuzdu, karabiberdi, tadı kötü olabilecek ne varsa boşaltıverir. Sonra kahve ikram edilir ve kız kardeşler bir araya toplanıp kıkır kıkır güler. Bunu gören damat başına gelecekleri az çok çakar ama el mahkum içilecektir o kahve. Bu sırada damatla gelin arasında ufak bakışmalar ve flörtler görülebilir. Damat, fincanı ağzına götürür ve yüzünü bozmamaya gayret eder ama ne mümkün, kahvenin tadı iğrençtir. Bu sırada gelin ve kız kardeşlerinin sessiz kıkırdamaları devam eder. Kahveyi alan erkek tuzlu olmasına rağmen fincandaki kahveyi bitirirse bu kızı sevdiğini gösterir. Ama bu berbat tada dayanamaz ve kahvesini bitiremezse kızı sevmediği anlamına gelir.Damattan beklenen tepki ''şeker, bal yemiş'' yüz ifadesine sahip olmasıdır ki bu hareket gelecek vaadetmiştir dünürler için.
Türkmen kültüründen bir rivayet
Tuzlu kahvenin tarihine baktığımızda bir rivayete göre Oğuz Türkmenlerine kalma bir adet olduğu söylenir. Kızlar bir erkeğe gönüllerini kaptırdıklarında mesaj olarak demircilerden demir soğutma suyu alarak erkeğe ikram edermiş. Demircilik mesleğinin yok olmaya başlamasıyla birlikte bu işlemin yerini tuzlu su almıştır. İkram kültüründeki kahveyle harmanlanan bu adet tuzlu kahve olarak sunulmuştur.
Tuzlu kahve görücü usulü "kız isteme"geleneğine aittir
Tuzlu kahve yapmanın gerçek sebebi ise görücü usulü evliliğin bir parçasıdır. Görücü usulü evliliklerde çoğu zaman gelin ve damat adayları birbirini görmez ve ailelerin uygun görmesiyle evlilik fikri oluşur. Bazı yörelerde ise erkek bir kızı görüp beğenir ve kızın haberi olmadan ailesinden istenir.
Gelin ve damat adayı görücü usulü ilk kez kız isteme töreninde bir araya gelirmiş. Gelin tarafı ve erkek tarafı birbirlerini şöyle bir süzer, gelin hemen kahveyi hazırlarmış. Gelinin ilk kez gördüğü damat adayını beğenip beğenmediği de burada ortaya çıkarmış. Görücü usulu ile yapılan evliliklerde, erkek ailesi kızı istemeye geldiğinde kızın hiç bir söz hakkı olmadığı için damat adayını istemediğini belli etme yöntemidir.Çünkü gelin hanım eğer damat kardeşimizi beğenirse kahvesini şekerli yaparmış. Hatta yanına tatlı da getirerek “Seni ailem de ben de istiyoruz.” mesajı verirmiş.
Gelin adayı eğer damadı hiç beğenmediyse kahvesine şeker yerine tuz koyarmış.Kahvenin içine tuz koyarak ben aslında seni istemiyorum kalbimde başkası var mesajı verir kız. Söz hakkı olmadığı zaman böyle stratejik bir yol geliştirmiş.Tuzlu kahveyi içen damat adayı, kızın kendisini beğenmediğini anlayıp anasını babasını toplayarak bu işten vazgeçermiş. Tuzlu Türk kahvesi servis etmenin işte böyle subliminal bir özelliği de varmış.
Günümüzde Tuzlu Kahve
Günümüzde ise görücü usulü olmadan aşk beraberliginde severek ve önceden evlenme kararı zaten verilmiş geriye sadece formalite olarak uygulanan kız isteme töreninde espri malzemesi olarak "Tuzlu biberli kahve"uygulaması kalmıştır.Ve formalite nostalji espriye göre damat geline"elinden zehir olsa içerim"diyor.Zaten önceden verilmiş evlilik kararlarının formalite kız isteme törenlerindeki tuzlu kahveyi başka nasıl açıklayabilirizki?
Bazende gelin adayına ait olmayan zihniyettir.Erkek tarafı geldiğinde kız kahve yapmaya mutfağa gider ve herkes koro halinde" tuz koy tuz koy" diye çılgına döner. Orada resmen tek vücut olunur. Erkeğin kahvesine tuz koymak için seferberlik ilan edilir.
Ya olumsuz tarafları
Eğer böyle bir tören sizide bekliyorsa ve tansiyon rahatsızlığınız varsa önceden mutlaka bildirmeniz tavsiye olunur.
Bir başka risk kahveyi heyecandan yanlış adama vermektir.
En büyük risk ise damadın midesinin bulanıp tuzlu kahveyi içmeden kısa bir süre önce yediği yemekleri dışarıya kusması.
Aşagıdaki videoda damadın tuzlu kahveyle imtihanını izleyelim.
