Beyaz Saçlar Koparılırsa Yerine Daha Fazla Beyaz Saç Çıkar Mı?
Beyaz saçlar ilk çıkmaya başladıklarında bir hayli dert ederiz. Her aynaya baktığımızda o tek tük beyaz saçlarımızı inceler, dertlenir dururuz. Büyüklerimizden “Beyaz saçlarına sakın dokunma, koparırsan daha fazlası gelir” cümlesini de sıkça duyarız.
Saçlarımız neden beyazlar?
Zamanla vücudumuzla birlikte saç köklerimizde de zayıflama olur. Saçımızın rengini, melanin pigmenti sağlar. Bu pigmenti yapmakla görevli hücreler olan melanositlerin zamanla sayıları azalır ve saçlarımız beyazlamaya başlar. Sıklıkla 30 yaş sonrası saçlarımızda beyazlaşma başlar. Baba ya da anneden geçen genetik özellikler erken yaşta saçlarımızda beyazlaşmaya neden olur. Hücrelerin ürettiği hidrojen peroksit, saçın yaşlanmayla birlikte beyazlamasında önemli rol oynar. Hidrojen peroksit, yaşlandıkça saç köklerinde büyük miktarlarda toplanır ve renk pigmenti melaninin sentezine mani olur. Bu oksidatif maddenin birikimi, stres ve genetik faktörlere bağlı olarak artış gösterir.
Saç oluşumunun evreleri
Her saç, saç folikülü (bezeciği) denen bir kökten üretilir ve şaft adı verilen gövdesinin uzaması sonucu dışarıdan görebiliriz. Saçlarımız 2-8 yaşlarımız arasında hızla artar, çünkü saç taneciklerini ve köklerini üretecek olan "papilla" isimli hücreler bu dönemde çok hızlı bölünür ve çoğalırlar. Bu döneme saç oluşumunun "anajen evresi" denir. Bu evrenin sonlanmasından sonra 2-4 hafta boyunca "katajen evre"ye girilir. Bu süreçte saç köklerinin kan ile olan bağlantısı kesilir. Saç, orjinal uzunluğunun 1/6'sına kadar kısalır. Saç uzaması durur. Bu evreden sonra "telojen evre" başlar, 2-4 ay sürer. Bu süreçte saç kökleri yenilenir, saç dinlenir. Telojen evresinden sonra ise yeniden anajen evreye girilir ve yeniden saç uzamaya başlar. Her saç, bu evreleri aynı anda geçmez, dolayısıyla aslında saçlarımız asimetrik ve rastgele uzamaktadır.
Derinden koparmak zedeleyebilir
Saçınızı kopardığınız zaman, çoğu zaman şaftını kırarak koparırsınız, kökü yerinde kalır. Bu yüzden aynı yerden, yine aynı şekilde saç uzar. Daha dikkatli ve derinden koparacak olursanız, folikülleri (daha doğrusu folikül içerisindeki hücreleri) öldürebilirsiniz. Bu durumda bir süre, orada yeniden hücreler oluşmadan önce saç çıkamaz. Saçların sayısını foliküllerin sayısı belirler ve saç koparma sonucu zedelediğiniz foliküllerin sayısı hiçbir zaman artmaz.
Traction alopecia riski
Saçlarınızı koparmayın.Zira folikülün parçalanmasına sebep olursanız, bu parçalanmanın şiddeti ve tipine bağlı olarak o bölgede bir daha saç oluşamayabilir. Böylece sadece beyaz saçınızdan değil, tüm saçınızdan olursunuz. Özellikle kadınlar arasında yaygın olan ve saç köklerinin aşırı zedelenmesi sonucu oluşan "Traction alopecia" isimli bir hastalık vardır. Şunu hatırlayın: Ne yaparsanız yapın saçınız beyazlayacak. Eğer ki koparmayı uygun buluyorsanız, en azından saçlarınızı sıfıra vurdurun, daha sağlıklı olacaktır. Zira tüm saçlarınızı tek tek yolmadığınız sürece, beyazlarınızdan kurtulamayacaksınız.
Erken beyazlamanın birçok sebebi var
Saçlarınızın beyazlamasının nedeni yaşlanmayla birlikte hücrelerinizdeki melanin pigmentinin giderek azalmasıdır. Bu renk değişimine, alışmaktan ve boyamaktan başka yapabileceğiniz hiçbir şey yoktur. Dolayısıyla ne koparma artma ya da azalma şeklinde bir etki sağlar, ne de koparmama. Saçlarınız, ne yaparsanız yapın beyazlayacaktır. 30 yaşınızdan sonra, ortalama her 10 yılda saçlarınızın %10-15 arası beyazlaşacaktır, buna hazırlıklı olun. Erken beyazlamanın birçok sebebi tespit edilmiştir: genetik sorunlar, hormonal bozukluklar, iklimsel faktörler, çevre kirliliğine sebep olan kimyasallar, toksinler, kimyasallara maruz kalma, vs. Böyle bir durum varsa, doktorunuza danışabilirsiniz.
Neden böyle mit ortaya çıktı?
Bu mitin yayılmasının sebebi, saçları beyazlamaya başlayan insanların saçlarını koparmayı sürdürmeleri boyunca, diğer saçlarının da yaşlılığın ilerlemesinin etkisiyle zaten beyazlıyor olmasıdır. Aslında kişi saçlarını koparmasa bile saçları beyazlamaya devam edecektir. Ancak halk arasında bu artış, "yaşlılığa" bağlanmak yerine "koparma" gibi daha önlenebilir bir olguya bağlanmıştır. Bu, insan türünün psikolojik savunma mekanizmalarından birine örnektir.
Sonuç olarak, Saçı koparmak tabii ki hiç sağlıklı değildir ancak kopunca beyaz saçlar fazlalaşmaz. Bunu destekleyen hiçbir bilimsel veri bulunmuyor.Kopardığınız saç tekrar yerine gelecektir ama koparma işlemini sık sık tekrarlarsanız kıl köklerinize zarar verebilir ve oradan bir daha saç çıkmamasına neden olabilirsiniz.
Saçlarınızın arasından sırıtan birkaç beyaz saç telinden çok rahatsız olursanız koparmak yerine kesmeyi tercih ediniz. Tabii ki bu bahsettiğimizin birkaç telle sınırlı olduğunu hatırlatalım. Saçlarınızdaki beyazlar fazlaysa ve bundan rahatsızsanız boyatmanızda fayda var.
Stres, saçı bir gecede beyazlatır mı?
Yeşilcam`da bu sahneleri mutlaka görmüşsünüzdür.Ani saç ağarmasına tıpta ‘canities subita’ deniyor. Aslında saçlar
renk değiştirmiyor, renkli olan saçlar dökülüyor. ‘Alopesia arieta’ adı
verilen hastalık ani saç dökülmesine ve kısmi kelliğe yol açıyor.
Vücudun bağışıklık sisteminin tetiklediği bir reaksiyon olduğu
sanılıyor; vücut kendisine karşı harekete geçiyor. Stres durumu daha da
ağırlaştırıyor. Korkunç şeyler tecrübe eden insanlarda ani saç ağarması
bununla bağlantılı olabilir. Bazı durumlarda beyaz saçlar bu süreçten
etkilenmiyor.Yani şok durumunda saç dökülmesi meydana gelebilir. Dökülen saç da renkli saçlar olacağından beyaz saçlar kalacak, tüm saç beyazlamış gibi görünecektir. Belki de bağışıklık sisteminin karşı saldırıya geçtiği şey pigment üretme sistemidir. Pigment üretmeyen beyaz saç folikülleri bu nedenle etkilenmiyor olabilir.
Dermatolog Dr. Dirk Eichelberg "Hayır,gece sarışın yatıp sabaha beyaz saçla uyanmak mümkün değil.Ancak hızlı bir süreçle dört haftaya kadar saçları beyazlayan hastalarım oldu"diyor.
Alttaki SciShow videosunda stres ve beyaz saç ilişkisini detaylı anlatıyor.
Kaynaklar
1.https://www.youtube.com/watch?v=dF2yCSfatqU
2.https://en.wikipedia.org/wiki/Traction_alopecia
3.Video-SciShow-https://www.youtube.com/watch?v=umPDFJkH3_M
4.https://evrimagaci.org/beyaz-saclar-koparilirsa-yerine-daha-fazla-beyaz-sac-cikar-mi-788
5.https://www.bbc.com/turkce/ozeldosyalar/2014/12/141205_vert_fut_sac_agarmasi
6.https://www.bild.de/ratgeber/gesundheit/ueber-nacht-mythos-wahrheit-ursache-stress-farbe-struktur-10669730.bild.html
7.https://www.youtube.com/watch?v=LCMZYJy9zXE
