Erkekler Mi Yoksa Kadınlar Mı Daha İyi Araba Kullanabilir?
Toplumumuzda erkeklerin daha iyi araba sürücüsü olduğu düşüncesi yaygındır.Ancak bu görüş sadece bize ait değil.Bizdeki kadar uçurum fark olmasada Almanya`nın anket online portalı "statista"daki oylamaya göre yüzde 28 erkeklerin,yüzde 17 ise kadınların daha iyi sürücü olduğu görüşü var.Daha iyi araba kullanma konusunda kesin bir bilimsel veri bulunmuyor.Ancak erkeklerin kadınlara oranla daha fazla ölümcül kazalara sebebiyet verdiği kesin.Daha iyi araba kullanmak derken konuya daha detaylı bakmak gerekiyor.
Dünya genelinde istatistiklere baktığımızda erkeklerin daha fazla kaza yaptığı açıkça görülüyor.Dolaysıyla sigorta şirketlerinin erkeklere bu yüzden daha pahalı olduğuda gerçek.Ancak trafik kazaları kimin daha iyi sürücü olduğunu kanıtlarmı?
Zira erkeklerin yaptığı kazaların en büyük sebepleri alkol ve hızlı araba sürmek.Trafikte araba kullanan erkek sayısı kadınlara oranlada daha fazla.Almanya`da her 3 erkekten biri sigortasına yılda 15.000 km yol katedeceğini bildiriyor.Sigortaya bildiren kadınların yüzde 60`ı ise 10.000 km altında bildiriyorlar.Buda erkeklerin daha fazla yollarda olduğunu gösteriyor.
Norveç`te ilgili araştırma
Norveç`te yapılan bir araştırmaya göre kadınlar daha iyi araba kullanır sonucu çıkmış.
Trafikte meydana gelen kazaların nedeni %12 direksiyon başındayken dikkatinin dağılması.
Bunlar akıllı telefon,radyo,yemek veya içmek,yan koltukta oturan yolcu,yol kenarındaki olaylar ve navigasyon gibi sebepler.
Oslo`daki Norveç Ulaştırma Araştırmaları Merkezi (Institute of Transport Economics) bu konuyu araştırmış.Araştırmacılar farklı yaş grubu ve cinsiyetteki insanların dikkat dağılması özelliklerinin olup olmadığını öğrenmek istemişler.
Araştırmada farklı yaş grubu ve cinsiyetteki insanlardan 1500 kişiye son zamanlarda direksiyon başındayken nelerin dikkatlerini dağıttığı sorulmuş.Verilen cevaplar ise"Araba radyosunu karıştırırken,Arabada birşeyler ararken,Telefonlaşırken,yanındaki şoför muavini ile göz temasi,"yada "yerken,içerken"cevabı en çok verilen cevaplar olmuş.
Bununla birlikte yaşlı kadın sürücülerin ise dikkatlerini kolay kolay dağıtmadıgı sonucu görülmüş.
Genç erkek sürücüler ise en fazla dikkati dağılanlar listesinde en üstte.Genç kadın sürücülerinde erkeklere oranla daha az dikkatlerinin dağıldığı sonucu çıkmış.
Sonuç olarak ise erkek sürücülerin kadınlara göre daha dikkatsiz olduğu sonucuna varılmış.Tabiki bu sorulara cevap verenlerin doğru söyleyip söylemediğide bilinmemekle birlikte cevaplarda toplumsal cazibe yanlılığı"social desirability bias"efekti olabileceğide sözkonusu olabilir.
Direksiyon hakimiyeti ve pratikte erkekler avantajlı
Erkekler daha küçük yaşlardan itibaren araba oyuncakları oynarken kız çocukları barbi bebek oynuyorlar.Erkeklerin daha 18 yaşına gelmeden araba kullanmayı öğrenenleri bile var.Gazetelerde ,videolarda evden arabayı kaçıraran ve trafikte yakalanan küçük şoför adaylarını görüyoruz ve okuyoruz.Ancak kadınlarda durum farklı.Toplum veya aile baskısından dolayı çoğu kadın ilk defa gecikmiş yaşlarında araba ile tanışıyor. Dolayısıyla erkekler kadar pratikleri ve hakimiyetleri olmuyor.En azından acemilik süreçlerinde.Erkekler ataerkil toplumun ayrıcalıklı cinsi olmalarından mütevellit çok erken yaşlarda araba kullanmayı öğreniyorlar, kadınlar ise imkanları kendi yarattığı zaman. Bu da ilerleyen yaşlara tekabül ettiği için tecrübe edinmesi zaman alıyor.
Avrupa`da ve gelişmiş medeni ülkelerde ise böyle bir sorun yok.Kadınlar iş hayatında en az erkekler kadar aktifler.18 yaşına gelen çoğu genç kız sürücü kursuna yazılıp ehliyetlerine küçük yaşlarda sahip oluyorlar.
Erkekler biraraya geldiklerinde konuştukları favori konular arasında araba yer alır.Araba erkeklerde hobi olarakta önemli yer tutar.Erkekler araba sürmede seviye atlayıp "Fast and Furius"filmindeki gibi drift bile atarlar.Drift yapan kadın ise zor bulursunuz.Kaçak sokak yarışlarındada kadınları göremezsiniz.Motorsporlarındada erkekler daha aktif olarak görülür.Erkekler araba tamiri ve bakımı gibi konulardada az çok bilgi sahibidirler.Kadınlar ise genelde servislere yönelirler.Aynı ailede hem kadının hem erkeğin ehliyeti varsa uzun yolculuklarda genellikle erkekler direksiyonda görülür.Kadınlar arabayı daha çok, iş yolu veya alışveriş gibi gerekli durumlarda ve ihtiyaçlarında kısa mesafelerde tercih ediyorlar.Araştırmalara göre park yapma korkusu gibi uzun mesafeli otoban korkuları bulunan kadınlarda epeyce bulunuyor.
Evrimsel avantajlarda erkeklerden yana
"Kadınlarda yer- yön duygusu gerçekten kötümüdür" makalemizdeki içerikle benzer şekilde hem evrimseldir hem de kültürel yapı sonucudur. Ancak yine de erkek ya da kadın için mutlakiyeti yoktur.Bununla ilgili yetenekler geliştirilebilir.Sadece evrimsel gelişimden gelen eğilimler söz konusudur.
Evrimselliği, klişedir ancak yine avcılıkla ilgilidir. Avcılık, temelde hayatta kalmak için avlama sanatıdır.Fakat amacı ne olursa olsun o yarım saniyelik hamle için bütün bir duygusal yetenek mekanizmasının kapatılması gerekmektedir. Özetle söylemek gerekirse avcının empatik yapısı daha pasif hatta otistik düzeyde olmalıdır.Hızlı karar alma mekanizmalarının işleyebilmesi için bu gereklidir.
Karşınızdaki av, yemeğini yerken ya da suyunu içerken yayı çekip oku doğrulttuğunuzda nişan almak için bir kaç saniyeniz olur duygusal yönünüz devreye girerse bu tehlikelidir.Zira empatisi yüksek birisi o bir kaç saniye içerisinde sadece yarım saniyeliğine hayvanla empati kurup duraksama yaşarsa, saatte 10 km dakikada 200 metre saniyede beş metre zıplayan bir Ceylan`la tekrar aynı pozisyona girilebilmesi ihtimali, o gün için sıfıra yakındır, böyle bir hatada tüm kabileye ağır fatura kesilir.
Peki bunun araba kullanmak ile alakası nedir?
Trafikte, yolda, parkta temelde ve büyük çoğunlukla yaptığımız şey küçük ve önemsiz olsa bile yoğun ve sürekli kararlar vermektir. Doğru pedal ayarını doğru yerde vermek, doğru vites atmak, doğru zamanda şerite girmek/çıkmak, doğru sollamayı doğru anda yapmak,sıkışık trafikte atılgan davranıp araya girmek ya da pasifte kalıp sırayı bozmamak, her yer doluyken park yeri kapmak için manevralar yapmak vs...
Eğer duygusal verilerle süreç odaklı bir aksiyon mantığı ile hareket edilirse ya o fırsat kaçar ya da o hamle zaten hiç yapılmayacaktır. Ya da genelde olan daha kötüsü o araya girip girmeme kararsızlığında araba çaprazda kalacak ve etraftaki birkaç arabadan yükselen korna seslerine maruz kalmak kaçınılmaz olacaktır.
Kadınların duyguları, hisleri, empatileri gelişkindir ve bunun bize medeniyette çok büyük artıları vardır.Fakat trafik medeni gelişimin farklı bir yönüdür ve işleyiş şekli itibarıyla insanlarda çalıştırdığı mekanikler, duygularla ve empatiyle ilintili değildir hatta bunlardan olabildiğine uzaktır. Bu yüzden evrimsel bir eğilim olarak kadın, trafiğe uygun bir anlık hızlı karar alma mekanizmasına sahip değildir ya da bu özellikleri zayıftır.
Evrimsel bazı eğilimlerden ötürü kadın duyguları kapatılamayacak kadar çok ve yoğun işler ancak erkeklerdeki durum avcılığın ortaya koyduğu bir evrimselliktir.
Erkekler daha çabuk öğreniyor
İngiltere`de yapılan bir araştırmada bunu destekliyor. Araştırmaya göre erkekler kadınlara göre araba sürmeyi daha çabuk öğreniyor.2017'de İngiltere ve Galler'de işlenen 600.000 trafik suçundan %79'u erkeklere ait.Bu alkollü, çok hızlı veya sigortasız araba sürmek , trafikte kuralları ihlal eden kadınlardan dört kat daha fazla erkek demek.
Erkeklerdeki suça yatkınlık sebebi kültürelmi yoksa biyolojikmi?
Bilimsel araştırmalar cinayet, soygun, fiziksel saldırı gibi değişik şekillerde saldırgan davranış sonucu tutuklanma oranlarının erkeklerde kadınlara göre 4.8 kat daha fazla oranda görüldüğünü göstermektedir.
İnsanlarda zihinsel faaliyetlerin seyri, hormon düzeylerine bağlı olarak değişkenlik gösterir. Kadınların iş performanslarının, adet dönemlerindeki östrojen iniş çıkışlarına paralel olarak değiştiği gösterilmiştir. Çalışmalarda hormon düzeyi yükseldiği zaman uzamsal yetenek dibe vururken, el becerisi ve konuşma yeteneklerinin en yüksek düzeye çıktığı görülmüştür.
Hatta 894 genç yetişkinler (23 yaşındakiler ile) ile yapılan araştırmalarda %5 ila %17 oranında düşük nabızlı olan erkeklerin daha fazla suç işledigi istatistiksel olarak gösterilmiş.
Saldırgan davranışların erkeklerde daha fazla görülmesinin toplumsal ve biyolojik birçok nedeni olduğu düşünülmektedir. Bunlardan biri, çocuk yetiştirme uygulamalarında erkek çocuklardan daha agresif rol beklentileri olmasıdır. Yine TV, spor oyunları, akran grupları ve birçok diğer sosyal etkiler saldırgan davranışların görülmesinde cinsiyet farkını şekillendirir. Genellikle erkeklerin oyunları daha sert ve zaman zaman saldırganlık içeren oyunlardır. Bildiğimiz gibi bizim toplumumuzda tabanca erkek çocukların, bebekse kız çocukların ilk oyuncaklarıdır. Saldırgan davranışlardaki cinsiyet farkının okul öncesi yıllarda başladığı ve ergenlik ile tam olarak kendini gösterdiği bildirilmektedir. Tarihsel olarak da erkekler birlikte yaşadığı grubu düşmanlara ve vahşi hayvanlara karşı korumak, avlanmak, silah yapmak ile yükümlüyken, kadınlar barındıkları mekanın düzenini korumak ve çocuklara bakmak zorundaydı. Bu iş bölümünün, doğal seleksiyon yoluyla kadın ve erkeğin davranışlarını büyük ölçüde etkilediği düşünülmektedir.Sonuç olarak bilimsel veriler erkeklerin kadınlardan daha fazla saldırgan davranışlar gösterdiklerini ortaya koymaktadır. Üstelik bu davranışlar yalnızca yetiştirme tarzının, eğitimin bir sonucu olarak değerlendirilememektedir. Saldırgan davranışların gelişiminde biyolojik, psikolojik, toplumsal faktörler birlikte rol oynamaktadırlar.Zira şiddet var çünkü y-kromozomu var.
Hangi manada "iyi sürmek"ten bahsediliyor?
Sonuç olarak,çoğu erkekten daha iyi araba süren kadınlar elbette var.Kötü araba kullanan erkeklerde.Erkeklerin evrimsel,kültürsel avantajları direksiyon hakimiyetinde ve pratikte bir adım öne çıkarıyor.
Erkeklerin bu avantajı ve özgüvenleri bir adım önde başlama avantajı sunuyor.İstatistiklere göre araba sürmeyi kadınlara oranla daha hızlı öğreniyorlar.Ancak bu avantajlarını trafiğe çıktıklarında koruyamıyorlar.Ve kadınlara oranla ölümcül kazalara daha fazla sebep oluyorlar.Erkeklerin 3 boyut algıdaki evrimsel avantajı biyolojik, psikolojik, toplumsal faktörlerden dolayı "suça yatkınlık" ile dezavantaja dönüşüyor.
Kadınların evrimsel süreçteki "duygusallık,ailedeki üreme görevi içgüdüsü ve sahiplenme, koruma"donanımı ve 3 boyutlu algıdaki sorundan kaynaklanan direksiyon hakimiyeti ve pratikte acemi dönemlerindeki dezavantajlarını, trafikte daha fazla empati ile özen göstererek ve risk almadan daha dikkatli ve güvenli sürücü konumuna gelerek avantajlı durumuna geçiyorlar.
Eğer"iyi sürmek"demek trafikte daha az hata ve kaza ise ve başkalarının hayatını tehlikeye atmamak söz konusu ise kadınlar daha iyi sürücü diyebiliriz.Zaten tüm yapılan istatistikler bu yönde.Bahsedilen "iyi sürme"deki mana direksiyon hakimiyeti,park yapma,uzun mesafeli otoban seferleri ve daha hızlı sürme becerisi (hız arttıkca direksiyon hakimiyeti zorlaşır) ise kas yapıları,refleks,cesaret,3 boyut algısı gibi konulardaki evrimsel avantajları ile erkekler daha iyi sürücü diyebiliriz.
Bütün bunlara rağmen sürücü kurslarındaki eğitimden sonra sürekli araba sürerek zamanla tecrübe kazanarak ilgili yetenekler geliştirilebilir.
Kaynaklar
1.https://www.frontiersin.org/articles/10.3389/fpsyg.2017.01957/full
2.https://en.wikipedia.org/wiki/Social_desirability_bias
3.https://www.instyle.de/lifestyle/frauen-bessere-autofahrer
4.Video-Seeker-https://www.youtube.com/watch?v=LU9ZkR77Cd8
5.https://www.welt.de/wissenschaft/article1916191/Warum-Frauen-die-besseren-Beifahrer-sind.html
6.https://www.dailymail.co.uk/sciencetech/article-5092299/Women-NOT-bad-drivers-men-problem.html
7.https://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S0022437514000358
8.https://www.confused.com/on-the-road/cost-of-motoring/women-really-are-safer-drivers
9.https://cernbilim.blogspot.com/2019/05/kadnlarda-yer-yon-duygusu-gercekten.html
10.https://psycnet.apa.org/record/1974-21318-001
11.https://www.kriminoloji.com/Siddet_ve_Cinsiyet-ibrahim_Eren.htm
(Doç.Dr. İbrahim EREN, BAŞKA / Psikiyatri ve Düşünce Dergisi, İstanbul, 2009, Sayı: 3, Sayfa: 155-160, “Şiddet ve Cinsiyet” )
12.https://onlinelibrary.wiley.com/doi/full/10.1111/1745-9125.12138
