Eskimolar kimdir?
Eskimolar ya da İnuit ve Yupikler, Arktik bölgedeki dört ülkeye dağılmış olarak, Doğu Sibirya, Alaska, Kanada ve Grönland'da yaşayan ve Eskimo - Aleut dillerini konuşan Eskimo - Aleut halklarının en büyük grubunu oluşturan avcı ve toplayıcı halk.
Yupik ve İnuit olmak üzere iki ana gruba ayrılırlar. Sirenik Yupiklerinin dilleri diğer Yupik dillerinden belirgin biçimde farklıdır ve bu farklılığa dayanarak Menovşçikov (Меновщиков) gibi kimi uzmanlar Sirenik Yupikçesini Yupik dilleri dışında tutarak Sirenik Eskimocası adı altında Eskimo dillerinin üçüncü ana kolu olarak sınıflandırır. Yerel folklorda Eskimo sözcüğünün "çiğ et yiyen kişi" anlamına geldiğine inanıldığı için bu kelimenin kendilerini tanımlamak amacıyla kullanılmasını hakaret kabul ederler.
Eskimolar Nereden Geldi?
Northwestern Üniversitesi’nden bir grup araştırmacının yaptığı çalışmalar, ilk Eskimoların Kuzey Kutbu’nun doğu bölgelerine Alaska’dan Grönland’a doğru doğu yönünde göç ettiği düşüncesini destekliyor. Ayrıca sonuçlar Alaska’nın Kuzey Yamacı’ndan farklı zamanlarda iki ayrı göç dalgası olduğunu da gösteriyor. Dr. M. G. Hayes ve arkadaşlarının yaptığı araştırmanın sonuçları American Journal of Physical Anthropology’de yayımlandı.
Araştırmacılar, Alaska’nın Kuzey Yamacı’ndaki sekiz ayrı topluluktan 151 gönüllünün mitokondriyal DNA örneklerini incelemiş. Mitokondriyal DNA sadece anneden çocuğa geçiyor ve nesilden nesile geçerken fazla değişikliğe uğramıyor. Elde edilen sonuçlar, Kuzey Kutbu’na özgü gen gruplarının tamamının Kuzey Yamacı topluluklarında da bulunduğunu gösteriyor. Bu durum Paleo-Eskimo ve Neo-Eskimo olarak adlandırılan Kuzey Kutbu toplulukları ile çağdaş Alaska yerlilerinin yakın akraba olduğunu gösteriyor.
Kanada Kutup Bölgesi’nde yaşayan Eskimolar aşırı soğuklara adapte olmalarını sağlayan ender bir gene sahip
The Independent`teki makaleye göre,Nuvanik’te yaşayanların aşırı soğuklarda yaşamak için ender bir gene sahip.
Kanada Kutup Bölgesi’nde yaşayan eskimoların bilinen diğer gruplardan genetik açıdan farklı olduğunu ortaya koyan bir çalışma yayımlandı.
Kanada Kutup Bölgesi’ndeki yerli popülasyonun kurucusu Nunavik Eskimoları'nın binlerce yıldır coğrafi açıdan izole biçimde yaşaması, aşırı soğukta yüksek yağlı yiyeceklerle beslenmeye adapte olacak ender bir gen geliştirmeleri anlamına geliyordu.
ABD Ulusal Bilimler Akademisi Bildirileri adlı bilimsel yayında yer verilen makaleye göre Nunavik Eskimoları’nın en yakın akrabaları Paleo-Eskimoları. Kuzey Kutup Bölgesi’nde 4 bin yıl boyunca tamamen yalıtılmış biçimde yaşayan bu grup, 700 yıl önce yok oldu.
Genlerine bakılırsa günümüzden yaklaşık 10 bin 500 yıl önce Grönland Eskimoları’ndan ayrılan Nunavik Eskimoları’nın ataları, yaklaşık 11 bin yıl önce Avrupa’dan geldi.
The Independent’a konuşan Montreal Nöroloji Enstitüsü’nden (The Neuro) Dr. Patrick Dion, “Binlerce yıl önce bu popülasyon Kanada’da batıdan doğuya, şu anda yaşadıkları yere göç etti ve yavaşça genetik değişim geçirdiler ve çevredeki popülasyonlarla birbirlerine çok fazla karışmadılar” dedi.
Dion, “Başka herhangi bir popülasyonda bulamayacağınız genetik değişikliklere sahipler. Bu değişikliklerin bazıları kuzeydeki yaşam biçimlerine adaptasyon açısından hayli faydalı. Ancak bu eğer batılı beslenme tarzına ve yaşam biçimine geçerlerse belli hastalıklar için daha fazla risk altında olabilecekleri anlamına geliyor” diye ekledi.
Yüksek düzeyde kardiovasküler bozukluklara ve beyin anevrizmasına sahip olma eğilimleri bunun bir örneği. Anevrizma beyindeki atardamar duvarının zayıfladığında oluşabilir ve muhtemel ölümcül bir iç kanamaya neden olacak şekilde yırtılabilir.
Şu ana dek yaklaşık 3 bin kişiden oluşan bu popülasyonun genetik geçmişi bilimsel araştırma merkezlerinin uzağında yaşadıklarından iyi anlaşılamadı.
McGill Üniversitesi’nde bulunan The Neuro’dan bilim insanları Quebec’in kuzey bölgesinde bulunan Nunavik’te yaşayan 170 eskimo gönüllüsünün genetik özelliklerini inceledi.
Dion, “Daha fazla risk altında oldukları zaten biliniyordu ancak şimdi buna dair genetik bir açıklamaya sahibiz” dedi.
100 yıl öncesine kadar Nunavik nüfusu binlerce yıldır genetik açıdan hiç karışmamış haldeydi. Ancak şu anda popülasyonun yüzde 10 ila 15’i farklı yerlerden gelen genlere sahip.
Dünyanın uzak bölgelerinde yaşayan, Avrupalı olmayan izole nüfuslar genetik açıdan genellikle az temsil ediliyor ya da genetik çalışmalara hiç dahil edilmiyor. Eskimolar’ın genetik yapılarını anlamak tıp uzmanlarına Eskimolar’a daha iyi hizmet sağlamak için yardımcı olacak.
Çalışmanın kıdemli yazarı, McGill Üniversitesi’nden Dr. Guy Rouleau, “Nunavik Eskimoları örneğindeki bulgularımız etkili nörolojik hizmetlerin sağlanması gerektiğine vurgu yapıyor. Bu biricik genlerin anevrizma riskini artırıp artırmadığını belirlemek için yapılacak ileri çalışmalar, bu bulguların üstüne inşa edilecek ve eğer yapılırsa riski azaltmak için ne tip müdahalelerin geliştirilebileceğine bakacak” dedi.
Çalışma Kuujjuaq’da bulunan Nunavik Besin ve Sağlık Komitesi’nin onayıyla gerçekleşti.
İnuit`lerde Misafirlere Eşlerini Sunma Fenomeni Gerçek midir?
Bazı İnuit`lerin eşlerini misafirlere sunmak gibi bir kültürleri yoktur.Gerçekte var olan ve bahsedilen eş değiştirmedir, bir nevi swinger geleneği.Eskimolarda (inuitlerde) eş değiştirme kültüreldir.Ancak tüm İnuitler için geçerli olan yaygın gelenek değildir.Zaten bu gelenek din etkisiyle sonlanmıştır.
"Areodjarekput" kelimesi, eşleri birkaç gün için değiştirmek anlamına gelir.
Eskimolar (inuitler) hakkında geniş araştırmaları olan antropolog ve kaşif "Knud Rasmussen"'in arşivinde eş değiştirme toplantılarının görüntüleri de mevcut, internet üzerinden bunlara ulaşılabilir.
Straightdope.com`daki bilgilere göre Hıristiyan misyonerlerin gelişiyle birlikte ortadan kalkan adettir.
Kimi kaynaklar bunun anlaşıldığı gibi bir ergen fantezisi olmadığını söyler.Buna"döl alma" denilir. Moğollar'da da var olan bir durumdur. Kapalı toplumların nesli saflaşmaktan kurtarmak, dolayısıyla sağlıklı hale getirmek arzusuyla ilişkilidir. Yalnızca kendi içinde evlilik yapan toplulukların fiziksel özelliklerini inceleyen birisi, karakteristik özellikler olarak görünen büyük burunluluk vs. (misal yahudiler), uzun suratlılık gibi özelliklerin farkına varacaktır. Sanıldığı gibi ahlaki bir yozlukla ilgisi olmayan, çoğu zaman da coğrafi nedenlerle ilişkin bir durumdur.
Günümüzde insanlara çok sapkın ve ahlaksız gelen bazı cinsel ve sosyal öğeler, bazı topluluklar için çok eskiden beri doğal kabul ediliyor. Kültürün evrimi böyle bir şey.
Kültür ve sosyal yapı her zaman tek yönde ilerlemez, moda gibi gelir geçerler. Geçmişte bırakılanlar mutlaka bir gün tekrar gündeme gelir.
Kaynaklar
1.https://onlinelibrary.wiley.com/doi/full/10.1002/ajpa.22750
2.http://www.philology.ru/linguistics4/menovshikov-97a.htm
3.https://www.independentturkish.com/node/55216/bilim/bilim-insanlar%C4%B1-kanada-kutup-b%C3%B6lgesi%E2%80%99nde-ya%C5%9Fayan-eskimolar-a%C5%9F%C4%B1r%C4%B1-so%C4%9Fuklara-adapte
4.https://www.pnas.org/content/early/2019/07/16/1810388116.short?rss=1
5.http://www.straightdope.com/columns/read/2066/do-eskimo-men-lend-their-wives-to-strangers/
6.https://www.stern.de/panorama/wissen/natur/abenteuer-menschheit-nordamerika-3346702.html
7.Video-The Best Film Archives-https://www.youtube.com/watch?v=-4_S0rj_RtM
