Siyam İkizleri (Yapışık İkizler)Tarihçesi ve Hastalığın Biyolojik Nedeni
En ünlü yapışık ikizler, Siyam İkizleri diye bilinen kardeşlerdir. Siyam, 1939 yılında geçirdiği askeri darbenin ardından, “özgür kişilerin ülkesi” anlamına gelen Tayland’ın eski adıdır. Hikâye, Siyam’ın Tayland olmasından 128 yıl önce başlıyor. 1811 yılında Siyam’ın küçük bir köyünde birbirlerine göğüslerinden yapışık erkek ikizler doğar. Bu öyle büyük bir olay olur ki, doğumu yaptıran ebeler bile lanetlenme korkusuyla bu yapışık bebeklere dokunmazlar.
Adları Chang ve Eng koyulan bu bebekler, bir ucube ve hatta kıyamet habercisi olarak görülürler. Dönemin kralı da buna inanmış olacak ki yapışık ikizlerin ölüm emrini verir. Ancak o çok beklenen uğursuz olaylar yaşanmayınca bu kararından vazgeçer.
Chang ve Eng’in diğer çocuklardan bir eksiği yoktur. Zamanında yürürler ve konuşurlar… Babalarını kaybettiklerinde 16 yaşındadırlar ve sonrasında baba mesleğini sürdürerek, yani balıkçılık yaparak aileyi geçindirmeye başlarlar. O sıralar Siyam’da bulunan biri Amerikalı diğeri İngiliz iki tüccarın, yapışık ikizler Chang ve Eng’i Avrupa ve ABD’de turlara, şovlara çıkarmaya başlamasıyla tüm dünya onları tanımaya başlar Siyam İkizleri adıyla. Öyle ki, dünyanın en ünlü yapışık ikizleri olurlar. “Siyam ikizi” ifadesiyle “yapışık ikiz” ifadesini eşanlamlı hâle getirecek kadar hem de.
Chang ve Eng, Siyam'da 1811 yılında doğduklarında göğüslerinin alt kısmından bant şeklinde bir et parçası ile birbirlerine bağlıydılar ve karaciğerleri birleşikti. 17 yaşına gelene kadar annelerinin yanında basit bir yaşam sürdüler.1829 yılında Kaptan Coffin'in Amerika seyahati teklifini kabul ettiler ve Siyam Kralından alınan özel izin ile Amerika’ya gittiler. Siyamlı çifte oğlanlar olarak lanse edilen Chang ve Eng, kaptanın menajerliğinde gösterilere katıldılar. Bir ara İngiltere'ye giden ikizler burada soylulara teşhir edildiler ve Kraliyet ailesinden pek çok üye ile tanıştırıldılar.
Tüm seyahatleri boyunca her gittikleri yerde durumun anlaşılması ve cerrahi olarak ayrılmaları olasılığı açısından tıbbi deneylere maruz tutuldular. Turneler esnasında, onlara bakan gebelerin benzer bebekler doğuracakları gerekçesi ile Fransa'ya kabul edilmeyince Amerika'ya geri döndüler.
Patronlarına binlerce dolar kazandıran Chang ve Eng, ayda sadece 50 dolar alıyorlardır ve üstüne üstlük hor görülüyor, eziliyorlardır. Bir gün Amerika’dan İngiltere’ye gemiyle giderlerken, patronları kendilerine birinci sınıf bileti alıp onları da ambarlara atınca çok kızarlar ve isyan ederler artık. 1832’de bağımsızlıklarını ilan ederek kendi başlarına yedi yıl daha gösterilerine devam ederler. Yeterince para biriktirdikten sonra artık yerleşik hayata geçmeye karar verirler.28 yaşına geldiklerinde Kuzey Karolina'da bir çiftlik aldılar ve tarım ile uğraşmaya başladılar. 1840 yılında A.B.D. vatandaşlığına geçtiler. 1843 yılında Adelaide Yates ve Sarah Anne isimli iki kız kardeş ile evlendiler. Daha sonraki 31 yıl boyunca tam 21 çocukları oldu. 1850'lerde yeniden gösteri dünyasına dönen ikizlerin sağlığı kötüleşmeye başlayınca 1870 yılında yeniden A.B.D.'ye döndüler.
Dörtlü Evlilikleri
Yirmili yaşlarının sonlarında Amerikan vatandaşlığına başvurup Bunker soyadını alarak Kuzey Carolina’da büyükçe bir arazi edinirler ve çiftçiliğe başlarlar. Chang, çiftliklerinin olduğu köyde Addie adında bir kıza âşık olur.On yedi yaşındaki Addie'nin bu durumu"two is company three is a crowd"yani "iki kişi arkadaşlık eder, üçüncüsü kalabalık eder" sözünün bundan daha fazla yakıştığı bir bağlamı tahayyül etmekte zor.Bu bambaşka ilişkiye Addie'nin bir yaş büyük ablası Sally katılır bir zaman sonra, Eng'in partneri olarak elbette.Gizlice buluşmaya başlarlar ama bu buluşmalara ister istemez Eng’de katılmak zorunda kalır! Buna bir çare bulan Addie, kendisinden bir yaş büyük ablası Sally’yi ikna ederek Eng ile buluşturur. Gizlice buluşmaya devam eden bu dörtlü daha sonra evlenmeye karar verir.
İşte tam da bu noktada iki kardeş ameliyatla birbirlerinden ayrılma fikrini ilk kez düşünürler. Gizlice bir doktora görünürler, geri döndüklerinde ise Addie ve Sally onları gözyaşlarıyla karşılar, riskli olan bu ameliyatı olmamaları için yalvarıp yakarırlar. Sonuç olarak ameliyat gerçekleşmez ve dörtlümüz evlenir.Mahrem konusunu düşünecek olursak iki ikiz yataktan oluşan yatak odalarında işler nasıl yürüyordu bunu da tasavvur etmek zor olsa gerek.
Dünyada kadınlardan kaçı bir siyam ikiziyle evlenmeyi ister, istemeyi bırakın göze alabilir.
Yıllarca problemsiz yaşayan dörtlü, sorunlar yaşamaya başlar. İki kız kardeşin arasının bozulması, çok iyi anlaşan ikizlerin de arasını bozar.
Çok sevdikleri karılarının arasındaki sorunlar, Eng’in pokere, Chang’in de içkiye olan düşkünlüğünü arttırır. Sonunda evlerini ayırırlar; üç günde bir, bir erkek kardeş diğerinin evinde misafir oluyordur artık.En nihayetinde de mal varlıklarını ayırır ikizler. Chang daha fazla toprak, Eng daha fazla köle alarak aralarında anlaşırlar. Patlak veren Amerikan İç Savaşı, ikizleri büyük zarara sokar.
17 Ocak 1874'de Eng gece yarısı garip bir his ile uyandı ve kardeşi Chang'ın öldüğünü fark etti. Birkaç saat sonra kendisi de öldü. Birkaç hafta sonra gövdeleri Philadelphia'ya getirildi ve otopsi uygulandı. Sonuçta Chang'ın beyin damarlarına giden bir pıhtı nedeni ile öldüğü anlaşıldı. O zamanlar Eng'in neden Chang'ın ölümünden hemen sonra öldüğü anlaşılamadı. Bazı hekimler korkudan hayatını kaybettiğini ileri sürdüler. Oysa bugün Eng'in kanama nedeni ile öldüğünü biliyoruz. Eng'in kanı Chang'ın ölü bedeninde göllenerek Eng'in de ölümüne neden olmuştu. Chang ve Eng, toplumun yapışık ikizlere ve fiziksel açıdan farklı olan bireylere bakışlarının değişmesini sağladı. İkizler, değişik olan bireylerin de normal hayatlarının, işlerinin ve sağlıklı ailelerinin olabileceğini kanıtladılar. Chang ve Eng tıp terminolojisine "Siyam İkizleri (Siamese twins, conjoined twins)" terminolojisini kazandırdılar. Bilinen kayıtlı en eski yapışık ikiz vakalarından birisi Biddenden Maids olarak da tanınan Mary ve Eliza Chulkhurst kardeşlerdir. 1100 yılında İngiletere'de doğan bebekler tam 34 yıl bu şekilde yaşamışlardır. Kalça ve omuzlarından yapışık olan kızlar muhtemelen "pyopagus" türü yapışık ikizlerdi. Kardeşlerden birinin ölmesi üzerine doktorlar cerrahi olarak gövdeleri ayırmak sureti ile diğer kardeşe yaşama şansı tanımayı umut ederken, o bunu kabul etmemiş, birlikte geldik birlikte gideriz diyerek birkaç saat sonra ölmüştür. 16. yüzyılda yaşayan Fransız Cerrah Ambroise Pare yapışık ikizlerin doğanın kurallarına aykırı olduğunu düşünüyordu ve bu anormal durumu açıklamak için değişik teoriler ortaya atmıştı. O'na göre yapışık ikizler Tanrı'nın kızgınlığını, Şeytanın ele geçirmesini, Tanrı'nın güç gösterme isteğini yansıtıyordu. Yine Pare'e göre kadının gebe iken çok sıkı kıyafetler giymesi, rahminin küçük olması veya uygun olmayan şekilde oturması bu acayip duruma yol açıyordu. Nedeni açıklanamayan yapışık ikizler maalesef tarih boyu aşağılanmış, dışlanmış, aforoz edilmiş, hatta bazen sirk gösterilerinde kullanılmışlardır.
Hastalığın Biyolojik Nedeni
Yapışık olarak doğan ikizlere genel olarak “siyam ikizleri” denir. Anne karnında bedenleri gelişirken birleşen ikizlere tıbbi olarak monozigotik ikizler denir. Gebelik başlangıcında zigotun bölünmesinde tam ayrışma yaşanmayınca gelişim yapışık şekilde devam eder (🔀Animasyon). Bu duruma çok nadir rastlanır. Dünya üzerindeki siyam ikizlerinin sayısı dahi sınırlıdır. Yüzbinlerce doğum arasından bir ikisinde rastlanan siyam ikizliğinde bazen organ ortaklığı da olur. Aynı karaciğeri, aynı kalbi, aynı beyni paylaşabilirler. Ya da organlar ayrı ayrı olup damar ve ten yapışıklığı da gözlenebiliyor.
Kadınlarda yumurtlamayı takiben, döllenme gerçekleşmesi halinde hücre bölünmelerinin başlar.Ender olarak gebeliğin 13’üncü gününden sonraki dönemde gelişimdeki bir çeşit duraklama sonucu gelişim ortak bir bedende devam eder ve yapışık ikiz bebekler ortaya çıkabilir. Bedenen yapışık ikizlere (Siyam ikizi) denir. Bir de tek yumurta ve çift yumurta ikizleri vardır. Bu ikiz çeşitlerinde her iki bebek için vücut ve organ gelişimi sorunsuz olarak devam eder. Yapışık ikizlerde ise ana karnındaki gelişim sırasında bir noktada duraksama olur ve gebeliğin ilerlediği dönemde yeni organ gelişimi olmayınca ortak organ kullanımı oluşur. Siyam üçüzü, siyam dördüzü şeklinde vakalara şimdiye kadar rastlanmamıştır, bu durum ikizlere mahsustur.
Yapışık ikizler anne karnındaki önce tek yumurta ikizi olarak gelişirler, aynı tek yumurta ikizleri gibi aynı su kesesi ve plasentada büyürler. Yapışık ikizlerin yaklaşık yüzde ellisi anne karnında yaşamını kaybeder. Doğanlar arasındakilerin ise yüzde yetmiş beşi bir iki gün yaşayabilir. Dolayısıyla hayatta kalan her bir siyam ikizine bir mucize gözüyle bakılmalıdır. Bir diğer veri ise hayatta kalmayı başaran siyam ikizlerinin yaklaşık yüzde yetmişinin cinsiyetinin kız olduğu yönünde.
Bu vakalara günümüz tıp teknolojisinde doğumdan önce ultrason ile tanı konabiliyor. Fakat yaşam şansı belirsiz kalıyor. Tek yumurta ikizliği şeklinde gelişen siyam ikizleri aynı cinsiyette ve aynı fiziki görünümde oluyorlar.
İki kafa, tek kalp ve sindirim sistemi olduğunda ayrılamayacak, veya ayrılırlarsa teki ölecek olan fenomendir.
Kaynaklar
1.https://kulturpostasi.com/siyam-ikizlerinin-tuhaf-oykusu/
2.https://en.wikipedia.org/wiki/Chang_and_Eng_Bunker
3.https://www.academia.edu/36071934/Monsters_Nature_and_Generation_from_the_Renaissance_to_the_Age_of_Reason_the_emergence_of_medical_thought
4.https://en.wikipedia.org/wiki/Conjoined_twins
5.Video-The Infographics Show-https://www.youtube.com/watch?v=stt219O3LZY
