Evrenimiz Bir Laboratuvarda mı Yaratıldı?-Labaratuvarda Evren Oluşturulabilir Mi?

Evrenimiz Bir Laboratuvarda mı Yaratıldı?

Evrenimizin tarihiyle ilgili en büyük gizem, büyük patlamadan önce ne olduğudur . Evrenimiz nereden geldi? Yaklaşık bir asır önce, Albert Einstein büyük patlama modeline sabit model alternatifleri aradı çünkü zamanda bir başlangıç ​​onun kafasında felsefi olarak tatmin edici değildi.

Harvard Üniversitesi astronomi bölümünün eski başkanı 🔀Avi Loeb (2011-2020) bu konuda fantastik bir fikir ortaya attı. Daha önce güneş sistemimize giren “Uzak geçmişten gelen bir ulak” anlamına gelen “🔀Oumuamua” ismi verilen yıldızlararası bir cismin,bir uzay cisminin uzaylılar tarafından “araştırma yapmak için” gönderilmiş olabileceğini 🔀iddia etmişti.

Harvardlı bilim insanı: evren laboratuvarda oluşturulmuş olabilir

Ünlü gök bilimciye göre evren “üst sınıf varlıklar” tarafından bir laboratuvarda oluşturulmuş olabilir.
Loeb, Scientific American’a yazdığı bir 🔀 makalede evrenin gelişmiş bir teknolojiye sahip bir medeniyet tarafından oluşturulmuş olabileceğini öne sürdü. Loeb’e göre bu durum doğru olursa dinlerin “yaratıcı” kavramı ile seküler bir kavram olan “kuantum yerçekimi” birlikte kullanılmaya başlanabilir:
Loeb yazısında, “evrenimiz, sıfır net enerjiye sahip düz bir geometriye sahip olduğu için, gelişmiş bir a sınıfı olarak nitelendirilen bir uygarlık, “kuantum tünelleme” yoluyla yoktan bir evren oluşturabilecek bir teknoloji geliştirmiş olabilir.” ifadelerini kullandı.

“insanlar c sınıfı bir uygarlık”
Ünlü bilim insanının yazısında birçok ilginç teori ortaya atıldı.Bunlardan biri de uygarlık sınıflandırma sistemiydi. Loeb, düşük seviyede bir teknolojiye sahip olan insanların c sınıfı (yıldızına bağımlı bir uygarlık) olabileceğini belirtti.Loeb’e göre teknolojimiz güneş’ten bağımsız hâle gelebilmemizi sağlarsa b sınıfı bir uygarlık olabilir.Bunun sonrasında da laboratuvarda kendi “bebek” evrenlerimizi yaratabilirsek a sınıf bir uygarlığa dönüşebiliriz.
Ancak birçok şey teknolojimizin bu kadar gelişmesini engelliyor.Bunlardan en büyüğü, küçük bir bölgede yeterince büyük bir karanlık enerji yoğunluğu oluşturamamamız.Bunu oluşturmayı başarabilirsek a sınıf bir uygarlığa dönüşebiliriz.
Bu, Loeb’in öne sürdüğü ilk ilginç teori değil.Loeb’in daha önce ortaya attığı bir teoriye göre, yalnızca insanlar a sınıf uygarlık olmaya çalışan canlılar değiller.Loeb’a göre teknolojik olarak gelişmiş bir uzaylı topluluğunun gönderdiği bir araç 2017 yılında güneş sistemimizi ziyaret etti.

Bu makale akıllara Rick and Morty'nin bir 🔀bölümünü getirdi.Rick arabasının aküsüne enerji üretmek için mini bir evren yaratarak akünün içine yerleştirmişti.Oradaki canlılar da kendilerini ileri bir medeniyet sanmaktaydılar. 

Labaratuvarda 🔀evren yaratılabildiğini iddia eden "Alan Guth"gibi fizikçiler zaten var.Avi Loeb bu teoriyi "olasılık" olarak ortaya atıyor"ama olmayabilir de" diye ekliyor. Emekli olduktan sonra iyi 🔀kitap satmak için gündem olma peşindemi,çılgın bir profesör olarak gündem oluşturmakmı yoksa Teist bir görüşe sahip olup bilime uygun bir teori peşindemi bilemiyoruz.Bu argümanda olduğu gibi hep bir "üst akıl" düşüncesi olanlar var.Bu argümanda sürekli genişleyen bir yapının, bir kabın/kapsülün içinde olması çok akla yatan bir teori değil gibi .Bu argümana göre tasarlayan bir evren yaratıcısı modelimi yoksa kendi haline bırakılan bir evren modelimi sorusu sorulabilir.Öyle ise tasarlayan bizi kendi halimize bırakıp unutmuş gibi. (Bkz.🔗Heisenberg belirsizlik ilkesi). Ünlü Cern fizikcimiz Kerem Cankoçak`a göre "🔀Tasarlanamaz bir evren"de yaşıyoruz.Elbette bilime uygun her teori konuşulmalıdır ve tartışılmalıdır.

A tipi uygarlık konusunda ise Kardaşev ölçeği  olarak bilinen"🔀The Kardashev scale"denklemine göre haklı görülüyor.Biyoloji dersi için yaptığımız pamukta fasulye çimlendirme deneyini hatırladınız mı?Bu makaleye göre biz de muhtemelen tip-6 gelişmişlik ölçeğinde yaşayan bir varlığın ev ödevi oluyoruz.

Peki Labaratuvarda evren oluşturulabilirmi?

Labaratuvarda evren oluşturma fikri bilim dünyasının ilgisini çeken konularından bir tanesidir.Yeni bir evren yaratmak için ne gereklidir ve bu evrende neler yapabiliriz?

İlk bakışta yeni bir evren yaratmak imkansız görülüyor.Peki yeni bir evren için gerekli malzemeleri ortada bir evren yokken nereden alacağız?

Yeni bir evren yaratmak için çok şeye ihtiyacımız olmadığı birkaç yıl önce ortaya çıkmıştı.Bunu Albert Einstein`dan biliyoruz.Evet yine o çılgın fizikçiden.Einstein bize kütlenin sadece bir enerji türü olduğunu ortaya çıkarmıştı.O ünlü E=mc2 formülüyle.Ama dahada önemlisi Einstein bize uzayın 🔗dinamik olduğunuda öğretti.Bükülebilir,eğrilebilir,genişleyebilir ve zamanla değişir.Ve uzay zamanla değişiyorsa o zaman enerji (detay video🔗burada ) korunmaz.Enerjinin korunumsuz olmasının en basit örneği kozmolojik sabittir.Kozmolojik sabit evrenimizin genişlemesinin ve hızlanmasının nedenidir.Enerji yoğunluğu birimlerine sabittir-yani bu hacim başına enerjidir-ve adındanda anlaşılacağı üzere sabittir.Ancak hacim başına düşen enerji sabitse ve hacim artarsa,toplam enerji hacimle birlikte artar.Bu genişleyen bir evrende alanı yeterince hızlı bir şekilde genişletmeyi başarırsanız,yoktan çok fazla enerji elde edebileceğiniz anlamına gelir.Bunun kulağa çılgınca bir fikir olduğunu düşünebilirsiniz ama Einstein`in genel görelelik kuramı tamamen böyle işliyor.Enerji korunmaz.

Peki çok fazla maddeye ihtiyacımız olmasada genişleyen bir evreni nasıl oluşturacağız? 

Kendi evrenimizi yaratan koşullara benzer koşullar oluşturmaya çalışmamız gerekiyor.Bununla ilgili küçük bir sorun var.Oda hiçkimsenin ilk etapta evrenin nasıl ortaya çıktığını bilmemesi.Bunun için pek çok farklı teori var ancak hiçbiri gözlemsel desteğe sahip değil.Bununla birlikte bu teorilerden biri astrofizikçiler arasında popüler hale geldi,buna ebedi enflasyon "🔗eternal inflation"deniliyor.Ve doğru olduğunu bilmesekte doğru olabilir.Sonsuz enflasyonda evrenimiz sahte bir boşluğun "🔗False vacuum"çürümesinden oluşmuştur.Sahte boşluğun ne anlama geldiğini anlamak için gerçek boşluğun ne olduğunu bilmek gerekir.Gerçek bir boşluk"🔗True vacuum" minimum enerji durumundadır.Ondan enerji alamazsınız.kararlıdır.Sadece yerinde sabittir.Zaten minimum enerjisi olduğu için hiçbirşey yapamaz ve sizde onunla hiçbirşey yapamazsınız.Sahte bir boşluk,geçici olarak gerçek bir boşluk gibi görünen,ancak sonunda gerçek bir boşluğa dönüşen boşluktur.Zira yedeklenecek enerjisi vardır ve bu fazladan enerji başka bir yere gider.Örneğin bir duvara jöle atarsanız sadece bir süre orada kalır,ancak bir süre sonra düşer.Duvara yapıştığı o an sahte bir vakum durumu gibidir.Kararsızdır ve sonunda jölenin yere düştüğü ve fazladan enerjinin heryere sıçradığı gerçek boşluğa bozunur.

Bunun evrenimizin oluşmasıyla ne ilgisi var? 

Birçok sahte vakumunuz olduğunu düşünün.Bu sahte boşlukta ,gerçek bir boşluğa dönüşen bir yama vardır.Gerçek vakum daha düşük bir enerjiye sahiptir,ancak daha yüksek bir basınca sahip olabilir.Daha yüksek basınca sahipse genişler.Evrenimiz böyle başlamış olabilir.Ve prensipte bu durumu labaratuvarda yeniden oluşturabilirsiniz.Sadece bu yanlış vakum durumunu oluşturmanız gerekiyor.O zaman bir kısmı gerçek vakuma dönüşecektir.Ve koşullar doğruysa bu gerçek boşluk hızla genişleyecektir.Genişlerken kendi alanını yaratır.Evrenimize dönüşmez,bir balon oluşturur.Bu yeni oluşturulacak evren,yalnızca orjinal sahte vakum bloğunda yeterli enerjiniz ve kütleniz varsa çalışır.Peki ne kadarına ihtiyaç var?

Fizikçilerin kesin olarak bilmediği,modelin bazı parametlerine bağlıdır.Ancak en iyimser durumda yaklaşık 10 kg`dir.Yeni evren için gereken miktar 10 kg.

10 kg sahte vakum nasıl oluşturulacak?

Bu konuda kimsenin bir fikri maalesef yok.Ayrıca 10 kg kulağa çok fazla gelmeyebilir,ancak parçacık fizikçileri için bu korkunç bir rakamdır.Şu anda en büyük parçacık çarpıştırıcısı olan büyük hadron çarpıştırıcısının bile çalıştığı kütle eşdeğeri 10 üzeri eksi 20 gramdır.Şimdi protonlar yerine büyük atom çekirdekleriyle çarpıştırırsanız,bunu bazı büyüklük dereceleriyle gündeme getirebilirsiniz,ancak 10 kg,yüksek enerjili fizikçilerin uzun yıllar üzerinde çalışabileceği birşey değil.Yakın bir zamanda yeni bir evren hiçkimse oluşturamaz.Ama prensipte teorik olarak bunu yapmak mümkün.Bunu bir an yaptığımızı varsayalım.Bu evrenlerle ne yapabilirdik? Yavru evrendekilere tuvalet eğitimi verip kozmik anaokulunamı gönderirdik?

Hayır,ne yazıkki bu küçük- bebek evrenler anne evrenlerine uzun bir süre bağlı kalmıyorlar.Bağlantıları bir solucan deliği boğazı gibidir,kararsız hale gelir bir saniyeden kısa bir süre içinde sıkışır.Yani bu evrenleri doğuruyor olacaksınız,onların büyümesini başlatacaksınız,ama sonra buharlaşıp yok olurlar.Dışarıdan bakıldığında küçük kara deliklere benzerler.Parçacık fizikçileri hiçbirşey yapmasada bu her zaman olabilir.Zira uzayın kuantum özelliklerini hala tam olarak çözemedik.Bazı fizikçiler uzayda çok fazla kuantum dalgalanması yaşandığını düşünüyor.Bu dalgalanmalar o kadar kısa mesafede gercekleşirki onları göremiyoruz,ancak bazen bu bebek evrenlerden birini oluşturuyor olabilirler.

Kuantum Fiziği dahilinde Kuantum Dalgalanma (İng: "🔀 Quantum Fluctuation"), uzayın belli bir noktasında, Werner Heisenberg'ün tanımladığı Belirsizlik İlkesi dahilinde, enerji miktarındaki geçici değişmedir. Bu olay, enerji korunumu ilkesinin ihlal edilebileceğini göstermektedir. Ancak bu ihlal; sadece çok küçük zaman aralıklarında olabilmektedir. Ünlü fizikçi Stephen Hawking`de evrenin kendiliğinden gerçekleşen kuantum dalgalanmalarıyla başlayarak oluştuğunu söylemişti.(Ayriyetten bkz.🔀 Lawrence Krauss:Hiçlikten var olan evren)

Bu konuda daha detaylı bilgi almak istiyorsanız Zeeya Merali`nin (Küçük Bir Odadaki Büyük Patlama: Yeni Evrenler Oluşturma Çabası)"🔗A Big Bang in a Little Room: The Quest to Create New Universes (2017)"kitabını okuyabilirsiniz.

Alttaki videoda teorik fizikçi 🔗Sabine Hossenfelder`in "Labaratuvarda Evren Oluşturulabilir Mi?"konuşmasını izleyebilirsiniz.

Kaynaklar

1.https://www.scientificamerican.com./article/was-our-universe-created-in-a-laboratory/?utm_source=webtekno

2.https://cernbilim.blogspot.com/2018/11/harvard-profesoru-oumuamua-ve-uzayllar.html

3.https://en.wikipedia.org/wiki/Kardashev_scale

4.https://www.sciencedirect.com/science/article/abs/pii/055032139090357J

5.https://www.youtube.com/watch?v=724wMBr5n98&t=1s

6.https://en.wikipedia.org/wiki/Eternal_inflation

7.https://en.wikipedia.org/wiki/Vacuum

8.https://en.wikipedia.org/wiki/False_vacuum_decay 

9.Video YT-Sabine Hossenfelder-https://www.youtube.com/watch?v=FirHDz0BFvk

10.https://www.youtube.com/watch?v=ZYM6HMLgIKA